Ενα σπίτι της Καβάλας. Χτισμένο το 1903, συντηρημένο και κατοικημένο έως σήμερα από ανθρώπους που το αγαπούν. Η ιστορία του έγινε βιβλίο από τη Μάγκυ Κριθαρέλλη, απόγονο του δεύτερου ιδιοκτήτη του σπιτιού, που αγόρασε το σπίτι στον Μεσοπόλεμο, και η αφήγηση μαζί με τα φωτογραφικά τεκμήρια έγινε βιβλίο το 2016 («Η βιογραφία του πατρογονικού», εκδ. Καπόν). Αυτήν την ιστορία διάβασε ο σκηνοθέτης Θοδωρής Γκόνης και με αυξανόμενη «αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα» αποφάσισε να τη μεταφέρει στη σκηνή. «Με συγκινεί η ιστορία αυτών των ανθρώπων», λέει αναφερόμενος στους σκαπανείς της αστικής ανάπτυξης της πόλης στις αρχές του 20ού αιώνα. «Είναι αφανείς ήρωες που είχαν τη φιλοδοξία “να περάσουν απέναντι”, να φύγουν από την κάτω μοίρα». Είναι η ιστορία δύο οικογενειών, του Δημήτρη Σούλα και του Χρήστου Παπανικολάου. Γι’ αυτό και το έργο που γεννήθηκε, με κείμενο των Πάνου Δεληνικόπουλου, Κατερίνα Λιάτσου και Θοδωρή Γκόνη, έχει ως θέμα τους ανθρώπους. «Το σπίτι είναι το φόντο». «Η βιογραφία του πατρογονικού», εμπνευσμένο από την ιστόρηση της Μάγκυς Κριθαρέλλη, ανεβαίνει στο ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας σήμερα (και έως 30/4 και μετά 4-6/5), ενώ το φθινόπωρο θα παρουσιαστεί στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, ενδέχεται και αλλού. «Μεγάλη ήταν η βοήθεια που δεχθήκαμε από τον κ. Δημήτρη Σούλα, που ζει στο Μόναχο, και ο οποίος είναι απόγονος του κτήτορα του σπιτιού», λέει ο Θοδωρής Γκόνης.
Από το 1903
«Η παράσταση αφηγείται την ιστορία ενός σπιτιού από το έτος κτίσεώς του (1903) έως και σήμερα. ΄Η μάλλον ξεκινά από εκεί. Γιατί στην πραγματικότητα η αφήγηση απλώνεται στην ιστορία της συνοικίας, της πόλης, της Ελλάδας ολόκληρης. Και φυσικά στην ιστορία των ανθρώπων του», λέει ο ζωγράφος Ανδρέας Γεωργιάδης, ο οποίος επιμελήθηκε τα σκηνικά και τα κοστούμια. «Η αφαιρετική σκηνογραφία της παράστασης, πιστή στην πρόθεση του σκηνοθέτη να εστιάσει στους ανθρώπους του σπιτιού, επιχειρεί να φωτίσει στην ουσία το “εντός” σπίτι του καθενός μας. Το σπίτι που μεγαλώσαμε, και αφήσαμε να μας πλάσει. Αλλά και τους “ήρωες” που επιλέξαμε συνειδητά ή ασυνείδητα να καθορίζουν τη σκέψη μας».
«Σαν φιτίλι, σαν κερί»
Στη σκηνή πρωταγωνιστεί η Ελένη Μαβίδου, που μόλις αποφοίτησε, μαζί με τον Παύλο Σταυρόπουλο, που έχει ρόλο κυρίως αφηγητή (συμμετέχει η θεατρική ομάδα της Στέγης Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Καβάλας). Είναι η διήγηση μιας ιστορίας επί σκηνής, να καίγεται κάθε βράδυ «σαν φιτίλι, σαν κερί». «Πρέπει οι ίδιοι οι ηθοποιοί να θέλουν από μόνοι τους να πουν την ιστορία», λέει ο Θοδωρής Γκόνης. «Θα πρέπει οι ίδιοι να έχουν συγκινηθεί». Ανάμεσα στη συγκίνηση και στο γέλιο (η παράσταση ισορροπεί), παρεμβάλλονται αιφνιδιαστικά «μικρές νησίδες οπερέτας με φόντο τη Μακεδονία του 19ου και του 20ού αιώνα». Είναι ένα ζήτημα «πώς εξαφανίστηκε η αστική πλευρά της Καβάλας και νομίζω ότι οι βουλγαρικές κατοχές έχουν ευθύνη», λέει ο Θοδωρής Γκόνης.
Με αναφορές στη φιλοσοφία της κατοίκησης από τον Αρη Κωνσταντινίδη και στη συνειρμική ιστορία από τον W. B. Sebald, ο Θοδωρής Γκόνης μάς παρουσιάζει ένα έργο που «έφτιαξε» από την αρχή για το θέατρο. Ενα έργο που το πίστεψε.