Η απόφαση, που ήρθε μετά 209 ημέρες διαπραγματεύσεων, προκάλεσε αίσθηση. Aμέσως μόλις ο φιλελεύθερος Μαρκ Ρούτε σχημάτισε για τρίτη φορά κυβέρνηση, τον Οκτώβριο, κατήργησε τελείως τη φορολόγηση των μερισμάτων, μέτρο που στερεί έσοδα 1,4 δισ. ευρώ ετησίως από τον προϋπολογισμό της χώρας. Κανένα από τα τέσσερα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού, ούτε το ίδιο το Φιλελεύθερο VVD του πρωθυπουργού, δεν είχε συμπεριλάβει στο προεκλογικό του πρόγραμμα τέτοια υπόσχεση. Αντιθέτως, τα τελευταία δέκα χρόνια, πίεζαν γι’ αυτήν εταιρείες όπως η Shell και η Unilever.
Ο Ολλανδός πρωθυπουργός θεώρησε ότι οι απορίες γύρω από το θέμα θα πνίγονταν σύντομα, καλυμμένες από τον μανδύα της γενικόλογης ρητορικής περί ελκυστικότητας της Ολλανδίας ως επενδυτικού προορισμού. Εκανε λάθος. Η αντιπολίτευση ζήτησε διευκρινίσεις, απαιτώντας να πληροφορηθεί σε ποια συγκεκριμένη ανάλυση βασίστηκε η εκτίμηση ότι το μέτρο αυτό θα ωφελούσε την οικονομία της χώρας. Υστερα από μήνες κατά τους οποίους ο Ρούτε ισχυριζόταν ότι δεν υπήρχαν συγκεκριμένες υπηρεσιακές εκθέσεις, μία αίτηση με βάση τον νόμο περί διαφάνειας της δημόσιας διοίκησης αποκάλυψε ότι υπήρχαν. Τότε ο Ρούτε υποστήριξε ότι ήταν απόρρητες, ενώ κατόπιν νέων πιέσεων, υποχρεώθηκε να τις δημοσιεύσει το βράδυ της Τρίτης.
Οι εκθέσεις αυτές είναι ένα μνημείο του τρόπου με τον οποίο χαράσσεται η πολιτική στην εποχή της κυρίαρχης εταιρικής ισχύος – σίγουρα όχι μόνο στην Ολλανδία. Μέσα από 12 έγγραφα συνολικής «έκτασης» 50 σελίδων φαίνεται ότι οι εισηγήσεις του υπουργείου Οικονομικών ήταν αρνητικές. «Το συμπέρασμα ότι το μέτρο είναι θεμελιώδες για το επενδυτικό κλίμα δεν προκύπτει», γράφουν δύο εκθέσεις με ημερομηνίες 5 και 7 Ιουλίου. Οι συντάκτες επισημαίνουν ότι η προσέλκυση ξένων επενδύσεων μέσω της πλήρους κατάργησης της φορολογίας «βλάπτει την εικόνα της Ολλανδίας», κατατάσσοντάς την στους φορολογικούς παραδείσους και φυσικά «οδηγεί σε αύξηση των φορολογικών βαρών στο εσωτερικό της χώρας».
Προαγωγή Βίμπες
Τα επόμενα έγγραφα του φακέλου περιγράφουν την προετοιμασία της συνάντησης του τότε υφυπουργού Οικονομικών Ερικ Βίμπες με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Unilever Πάουλ Πόλμαν, στη συνέχεια των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης, οι οποίες έληξαν με την ικανοποίηση του αιτήματος της εταιρείας και την προαγωγή του Βίμπες σε υπουργό Οικονομίας. Αλλο έγγραφο εμφανίζει τον Βίμπες να περιγράφει την κατάργηση της φορολογίας μερισμάτων ως αντιστάθμισμα προς τη Shell για τον περιορισμό των κερδών της από την αναγκαστική μείωση της παραγωγής φυσικού αερίου, λόγω σεισμών από την υπεράντληση στην περιοχή του Χρόνινγκεν.
Οι αποκαλύψεις οδήγησαν την αντιπολίτευση να υποβάλει πρόταση μομφής, καλώντας τον Ρούτε με την ιδιότητα του πρωθυπουργού και όχι του πρώην στελέχους της Unilever στη Βουλή για εξηγήσεις. Η κυβερνητική πλειοψηφία είναι οριακή (76 έδρες στη Βουλή των 150), αλλά ο Ρούτε πέρασε από τη στενωπό της πρότασης μομφής χωρίς ούτε μία απώλεια. Κόμματα που είχαν τελείως διαφορετική ρητορική στην αντιπολίτευση, όπως το κεντρώο D66 και η Χριστιανική Ενωση συμπαρατάχθηκαν με σιδηρά πειθαρχία, εντείνοντας την εντύπωση της συνολικής απαξίωσης, ενώ στα έδρανα της αντιπολίτευσης ο Χερτ Βίλντερς έτριβε τα χέρια του. «Πάρτε πίσω το μέτρο. Αυτό το 1,4 δισ. πρέπει να ξοδευτεί προς όφελος της ολλανδικής κοινωνίας» παρακάλεσε, μάταια, ο επικεφαλής των Εργατικών Λόντβικ Ασερ.
Κάπως έτσι έγινε άλλο ένα βήμα στον παγκόσμιο φορολογικό ανταγωνισμό, από τον οποίο το πενιχρό όφελος της Ολλανδίας ήταν ότι η Unilever δεν εδρεύει πια στο Λονδίνο και στο Ρότερνταμ, παρά μόνο στο Ρότερνταμ, οργανωτική απόφαση η οποία, σύμφωνα με τις εταιρικές ανακοινώσεις, δεν επηρεάζει τις θέσεις εργασίας στις δύο χώρες. Οι διαστάσεις που πήρε το θέμα δείχνουν ότι οι Ολλανδοί έχουν πάψει να ενστερνίζονται αυτούσια τα επιχειρήματα περί ανταγωνιστικότητας – αλλά ότι αυτό είναι αδιάφορο, αφού, σύμφωνα με το πικρό χιούμορ του κωμικού Πίτερ Ντερκς, «η τρίτη κυβέρνηση Unilever συνεχίζει κανονικά την πορεία της».