Η Τουρκία βρέθηκε κοντά στην παραβίαση των ελληνικών «κόκκινων γραμμών» με τον εμβολισμό του περιπολικού του Λιμενικού Σώματος από τουρκική ακταιωρό στην περιοχή των Ιμίων τον περασμένο Φεβρουάριο, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, σημειώνοντας ότι η ψυχραιμία που επέδειξε η ελληνική πλευρά απέτρεψε χειρότερες εξελίξεις.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εκπομπή «Ιστορίες» του ΣΚΑΪ και στον Αλέξη Παπαχελά, ο κ. Κοτζιάς μίλησε επίσης για την υπόθεση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών, τις προκλήσεις της Τουρκίας στην Κυπριακή ΑΟΖ, το περιστατικό με το ελικόπτερο στη Ρω αλλά και τις διαπραγματεύσεις με την ΠΓΔΜ για το θέμα της ονομασίας.
Ειδικότερα, ο κ. Κοτζιάς χαρακτήρισε ως «πρωτοφανή» τη σύλληψη των δύο στρατιωτικών και εμφανίστηκε πιφυλακτικός σχετικά με την προοπτική της γρήγορης επιστροφής τους.
Αναφερόμενος στο περιστατικό με τις σημαίες στις βραχονησίδες ο υπουργός Εξωτερικών διέψευσε ότι Τούρκοι κομάντος κατέβασαν αυτές τις σημαίες, ενώ φάνηκε να συντάσσεται με την άποψη ότι ο καθένας μπορεί να τοποθετήσει το ελληνικό σύμβολο όπου θέλει, αρκεί να μπορεί και να το προστατεύει.
Ως προς την πιθανότητα θερμού επεισοδίου, ο κ. Κοτζιάς αναφέρθηκε σε δύο στοιχεία: πρώτον, ότι η Τουρκία ποτέ δεν έκανε επεισόδιο χωρίς να έχει τη δυνατότητα να επικαλεστεί μια δική της ερμηνεία της διεθνούς νομιμότητας και, δεύτερον, «η Τουρκία μετράει πάρα πολύ το κόστος και τα κέρδη από μια τέτοια ενέργεια και ήξερε ότι το κόστος με την Ελλάδα θα είναι πολλαπλά μεγαλύτερο, και ίσως πολύ μεγάλο για να το αντέξει από ό,τι με άλλες χώρες, και σκέφτεται και τις πιθανότητες νίκης, τις οποίες, δεν είναι Αφρίν η Ελλάδα, καταλαβαίνει ότι μπορεί να έχει όχι μόνο κόστος, αλλά και να χάσει».
Για τους δυο Έλληνες στρατιωτικούς
Ο κ. Κοτζιάς χαρακτήρισε πρωτοφανή τη σύλληψη των δύο στρατιωτικών και δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να ήταν προσχεδιασμένη: «Είναι πρωτοφανές να συλλαμβάνονται γιατί περάσανε 20 μέτρα, δύο αξιωματικοί Νατοϊκού Στρατού, από έναν άλλο Νατοϊκό Στρατό. Δεν είμαι σε θέση να σας πω εάν έπεσαν σε παγίδα ή ήταν σχεδιασμένο, ο τρόπος όμως της συμπεριφοράς δείχνει αλλαγή αντίληψης. Δεν είναι η Τουρκία που παλαιότερα ανταλλάσσαμε τους φαντάρους που έμπαιναν, που συλλαμβανόντουσαν. Τους χρησιμοποιεί αυτή τη στιγμή με διαφορετικό τρόπο».
Ερωτηθείς αν θεωρεί τους δύο στρατιωτικούς ομήρους, απάντησε ότι δεν νομίζει ότι «είναι σε θέση να τους διαπραγματευτούν όπως σκέφτονται κάποιοι ένθεν και κείθεν» ενώ ερωτώμενος αν πιστεύει ότι «κάποια στιγμή μπορούν να μας ζητήσουν τους "οκτώ"» είπε: «Κατά καιρούς διάφοροι παράγοντες τους ζητάνε αλλά κατανοούν την μεγάλη διαφορά. Ότι οι «οχτώ» ήρθαν στην Ελλάδα να ζητήσουν άσυλο, ενώ τους δύο τους συλλάβανε εκείνοι. Εμείς δεν συλλάβαμε τους "οχτώ" και να τους επιστρέψουμε γιατί ήρθαν εδώ παρά την θέλησή τους».
Ο κ. Κοτζιάς δεν φάνηκε αισιόδοξος για γρήγορη επιστροφή των «δύο» αποδίδοντας την εκτίμησή του στο γεγονός ότι δεν υπάρχει ακόμη ανακοίνωση του κατηγορητηρίου από τον εισαγγελέα, ενώ μίλησε και για «πρόβλημα νομικού πολιτισμού»: «Εγώ νομίζω δεν έχουμε ακόμη ανακοίνωση της καταγγελίας ή του κατηγορητηρίου από τον εισαγγελέα. Έχουμε και ένα πρόβλημα νομικού πολιτισμού. Στην Ελλάδα εάν συλληφθείς ακόμη και αυτόφωρο, πρέπει ο εισαγγελέας ή κάποιος, ο ανακριτής, να σου αποδώσει κατηγορίες. Στην Τουρκία έχουμε φτάσει σχεδόν τους δύο μήνες τώρα και δεν έχει απαγγελθεί κατηγορητήριο. Ίσως δεν είναι σε θέση να απαγγείλουν, αλλά δεν τους δεσμεύει ο νόμος τους να το κάνουν. Γι’ αυτό ήμουν εξαρχής πολύ προσεκτικός και δεν διατύπωσα απόψεις».
Για το περιστατικό στις βραχονησίδες
Αναφορικά για το περιστατικό με τις σημαίες στις βραχονησίδες, ο κ. Κοτζιάς απέρριψε τους τουρκικούς ισχυρισμούς: «Εμείς δεν έχουμε δει να κατεβαίνει καμιά σημαία, δεν φάνηκε κάποιο βίντεο, οι τουρκικές αρχές έλεγαν ότι μας στείλανε πιστοποιητικά αυτού του γεγονότος δεν υπήρξε τέτοιο θέμα», ενώ φάνηκε να συντάσσεται με την άποψη του Π. Καμμένου ότι ο καθένας μπορεί να τοποθετήσει το ελληνικό σύμβολο όπου θέλει, αρκεί να μπορεί και να το προστατεύει: «Όλα θέλουν την ευθύνη τους», είπε.
Για το περιστατικό με το ελικόπτερο στη Ρω ο κ. Κοτζιάς ανέφερε: «Νομίζω όταν πυροβολείς δείχνεις αποφασιστικότητα. Και νομίζω μπορείς να πυροβολείς ένα αντικείμενο που βλέπεις ή έναν ήχο που ακούς, όταν υπάρχουν και καιρικές συνθήκες που δεν βλέπεις (…) Δεν υπάρχει διαπίστωση τι ακριβώς και σε ποιο ακριβές σημείο ήταν το ελικόπτερο.
Εφθασαν κοντά στις κόκκινες γραμμές
Ερωτηθείς αν η Τουρκία έχει παραβιάσει τις ελληνικές «κόκκινες γραμμές», είπε: «Φτάσανε σε μία – δύο περιπτώσεις πιο κοντά. Δεν την παραβιάσανε (…) όπως για παράδειγμα στα Ίμια με τον εμβολισμό λιμενικής βάρκας ή πλεούμενου. Αυτός ο εμβολισμός, αν δεν υπήρχε η ηρεμία και ψυχραιμία από ελληνικής πλευράς ποιος ξέρει πού θα οδηγούσε. Γενικά αυτού του είδους τα επεισόδια ή πας να «πουλήσεις τσαμπουκά» και τα συνεχίζεις ή προσπαθείς να τα κατευνάσεις. Η δική μου αντίληψη της εξωτερικής πολιτικής είναι ότι αν θέλω να «χοντρύνω» ένα παιχνίδι πρέπει να έχω πάρει απόφαση πώς και μέχρι πού το πάω».
Για την Κυπριακή ΑΟΖ
Κληθείς να σχολιάσει τον «τσαμπουκά» της Τουρκίας στην Κυπριακή ΑΟΖ ο υπουργός Εξωτερικών υποστήριξε ότι «οι Τούρκοι ενοχλούνται που βρίσκονται ενεργειακά κοιτάσματα και δεν είναι υπό τον έλεγχό τους. Έχει ανοίξει η όρεξή τους. Πρέπει να κοπεί η όρεξή τους.
Δεύτερον, νομίζω ότι η κυπριακή κυβέρνηση θέλει να φτιάξει ένα κοινό ταμείο για τα έσοδα που θα υπάρξουν για να αξιοποιηθούν σε όλο το νησί. Αλλά αυτό το αποφασίζει η κυπριακή κυβέρνηση».
Για τις διαπραγματεύσεις με ΠΓΔΜ
Για τις εξελίξεις στο Σκοπιανό ο κ. Κοτζιάς είπε ότι «η διαπραγμάτευση πήγε και πάει καλά, αλλά πρέπει και είναι πια θέμα της ΠΓΔΜ εάν θα αποδεχθεί το "Erga Omnes". Είναι μία απόφαση τολμηρή. Δικαιολογημένα λένε συχνά ότι δεν έχουν συχνά την πλειοψηφία του λαού τους και ότι δεν μπορούν να έχουν την ίδια ονομασία με το έξω. Και αυτή είναι λάθος αντίληψη, θέλω να πω όμως ότι εμείς σωστά το ανοίξαμε, μπορέσαμε να καθοδηγήσουμε την διαπραγμάτευση, κατά συνέπεια να είμαστε κοντά, για πρώτη φορά τόσο κοντά σε μια συμφωνία. Αλλά κι αν δεν υπάρξει συμφωνία δε θα φταίμε εμείς, και το ξέρει το σύμπαν αυτό».
Στην ερώτηση εάν υπάρχει ο όρος της «προσωρινής ένταξης» ο κ. Κοτζιάς υποστηρίζει ότι κάτι τέτοιο θα ήταν προβληματικό. «Όχι, μπορεί να συμφωνήσουμε να δοθεί η πρόσκληση, δίνεται από το ΝΑΤΟ πρόσκληση και μετά γίνεται η επικύρωση αυτής της πρόσκλησης από τα Κοινοβούλια. Και μετά τα κοινοβούλια τα στέλνουν αυτά στις ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον, γιατί είναι ο θεματοφύλακας των συνθηκών του ΝΑΤΟ από την ίδρυσή του. Εδώ ποιο είναι το πρόβλημα; Και το εξηγώ σε όλους. Ας πούμε ότι είναι 29 τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, τα 28 έχουν κάνει επικύρωση, κι εμείς δεν κάνουμε επικύρωση διότι δεν έχουν κάνει τις αλλαγές που έχουνε υποσχεθεί. Ποιος θα φάει το ξύλο; Αυτοί από τους 28 ή εμείς που θα μας λένε και θα μας πιέζουνε;»
Οσο για το εάν οι δύο πλευρές έχουν καταλήξει στο όνομα, ο κ. Κοτζιάς απαντά: «Υπάρχει μία πρόταση του Νίμιτς για πέντε ονόματα. Το πέμπτο όνομα είναι και η πρόταση που είχε υποβληθεί από την πλευρά της Ελλάδος στο παρελθόν, που είναι "Μακεδονία-Σκόπια", σε παρένθεση το "Σκόπια", στα άλλα τέσσερα, τους έχουμε πει, ό,τι θέλουνε ας πάρουνε». Στο ερώτημα εάν έχουν διαλέξει κάποιο ο υπουργός Εξωτερικών δηλώνει: «Δεν είναι… θα πάρουν ένα από αυτά, δεν είναι αυτό το πρόβλημά μας. Έχουμε συμφωνήσει ότι θα είναι σύνθετο, γεωγραφικά…»