Γιώργος Κουρής: Αναχρονισμοί

Γιώργος Κουρής: Αναχρονισμοί

2' 0" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κανένας εκδότης στη Μεταπολίτευση δεν έχει δικό του λήμμα στο λεξικό. Κανένας εκτός από τον Γιώργο Κουρή, που κληροδότησε στην καθομιλουμένη τον δικό του «-ισμό».

Ο αυριανισμός χτύπησε τη φλέβα που ήδη έσφυζε. Υπήρχε ακόμη αξόδευτη πολλή από την ορμή του εκδημοκρατισμού την οποία η εφημερίδα του Κεφαλονίτη παροχέτευσε σε εμφυλιακό ρεβανσισμό. H παροχέτευση, βέβαια, δεν ήταν έργο μιας εφημερίδας. Η εφημερίδα ήταν όμως το μέσο που σε μεγάλο βαθμό εξόπλισε τον ρεβανσισμό με μια γλώσσα αδοκίμαστη στη δημόσια σφαίρα – ένα χουλιγκανικό ιδίωμα που περνούσε τότε ως αυθεντικά λαϊκό.

Η «Αυριανή» ταύτισε τη λαϊκότητα με την ωμότητα – με μια μνησίκακη υστερία που ήταν ριζοσπαστική μόνο ως προς τους τύπους· που ισοπέδωσε τα όρια μεταξύ του χύδην και του τυπωμένου λόγου, παραμένοντας στο ιδεολογικό της πυρήνα υπερσυντηρητική: αντιδυτική, εθνικιστική, φαλλοκρατική.

Η επιτυχία της δεν ήταν μόνο εμπορική. Το αυριανικό υπόδειγμα ξέβαψε και στους άλλους πολιτικούς χώρους. Απέδειξε ότι αυτό που σήμερα ονομάζουμε «τοξικότητα» διαχέεται επιδημικά, καθώς αναγκάζει τα θύματά του να το μιμηθούν για να αμυνθούν.

Οι αναχρονισμοί είναι πολύ ταιριαστοί για να τους αντισταθείς: Εκτός από «τοξική», η «Αυριανή» ήταν fake news –η φωτογραφία του Μητσοτάκη ως συνεργάτη των ναζί– πριν από τα fake news. Ηταν σεξιστική –οι λίβελοι κατά του Χατζιδάκι, οι φωτογραφίες της Λιάνη– πολύ πριν ο όρος σεξισμός αποκτήσει τη σημερινή του εμβέλεια. Ηταν ψεκασμένη –το καθημερινό εμπόριο θεωριών συνωμοσίας– πριν από τους αντιμνημονιακούς ψεκασμούς.

Οι αναχρονισμοί δημιουργούν την εντύπωση ότι ο αυριανισμός ήταν τάχα προδρομικός. Αν υπολογίσει όμως κάποιος τι συνέβαινε και τι συμβαίνει σε άλλες δημοκρατίες (αν αναλογιστεί, ας πούμε, τις μεθόδους των ταμπλόιντ στη Βρετανία και την όψιμη επιρροή τους στο Brexit) ο αυριανισμός ούτε πρωτότυπος ήταν ούτε μοναδικός. Ηταν η επισφάλεια της ωρίμασης του εγχώριου πλουραλισμού – επισφάλεια που μεγαλώνει, όσο μεγαλώνουν και οι τεχνικές δυνατότητες του πλουραλισμού· όσο αποκτά κανείς τα μέσα και τα δίκτυα για να γίνει Κουρής υπνοδωματίου.

Λένε ότι ο αυριανισμός ζει. Η άνθηση των κοινωνικών δικτύων εξελίσσεται σε εξάπλωση παλαμιαίου αυριανισμού. Οι πολιτικές δυνάμεις που κυριαρχούν κατάγονται από αυτές τις παλάμες και γι’ αυτό φροντίζουν να τις υποδαυλίζουν.

Γι’ αυτό, από όλους τους αναχρονισμούς, αυτός είναι ο πιο παραπειστικός: Αυτό που «ζει» τώρα δεν είναι ευθύγραμμη συνέχεια –μια τεχνικά βελτιωμένη έκδοση– του αρχετύπου. Κάθε δημοκρατία μπορεί να ανεχθεί μια «Αυριανή», χωρίς να μετατραπεί σε αυριανική δημοκρατία.

Η δημοκρατία έρχεται πάντα με τη χολή της. Αυριανική γίνεται όταν καταλήγει να σκέφτεται με τη χολή της. Οπως τώρα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή