Η μελέτη για τη φορολογία εισοδήματος, που εκπόνησε το πάντοτε στιβαρό ΙΟΒΕ για λογαριασμό της πάντοτε δραστήριας διαΝΕΟσις, προσφέρει θαυμάσιο υλικό για μια συζήτηση εξαιρετικά επίκαιρη, αφού σε λίγο θα χαθεί και η «δικαιολογία» της έξωθεν, μνημονιακής, επιβολής. Είναι μάλιστα η συζήτηση ιδιαζόντως επείγουσα, αφού χωρίς το κατάλληλο πλαίσιο φορολογίας των εισοδημάτων, των κερδών και της περιουσίας, καμία χώρα δεν κατάφερε ζωηρή και αυτοτροφοδοτούμενη λειτουργία για την οικονομία της.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα με το σύστημα φορολογίας είναι ότι ελάχιστες σοβαρές αλλαγές έγιναν στη δομή και στον τρόπο λειτουργίας του συστήματος. Επί πολλά χρόνια, η μια κυβέρνηση μετά την άλλη περιόρισε τη «φαντασία» της στην αύξηση όσων φόρων ήδη εφήρμοζε το κράτος, αλλά και σε τρεις θρυλικές νέες επιβαρύνσεις: ΕΝΦΙΑ, εισφορά και ασφαλιστικά για τους επαγγελματίες.
Τι μπορούμε να αλλάξουμε; Η μελέτη διαΝΕΟσις/ΙΟΒΕ προτείνει να μειωθεί η φοροεπιβάρυνση των προσώπων, συμπεριλαμβανομένων των ασφαλιστικών. Αντί όμως του χωρισμού του προσωπικού μας εισοδήματος σε δύο κλίμακες, θα προτιμούσα μια τρίτη, αρχική κλίμακα, με πολύ μικρότερη φορολογία και ακόμη μία, τέταρτη, με πολύ βαρύτερη φορολογία. Μια δικαιότερη κατανομή των βαρών θα μειώσει τη φοροδιαφυγή και θα προετοιμάσει ενδεχομένως την ενιαία φορολόγηση (flat tax) που συζητεί η μελέτη.
Το κύριο θέμα στην έξοδο από την κρίση είναι να μειωθεί η υπερβολική πίεση την οποία, όπως ομολόγησε η σημερινή ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, επιβαρύνει τη μεσαία και στην πραγματικότητα μικρομεσαία τάξη. Θα αποτελέσει αυτό σοβαρό κίνητρο αλλαγής του κλίματος. Πρέπει να τραβήξουμε μια γραμμή μεταξύ όσων συνέβησαν προκειμένου να καλυφθούν τα δημοσιονομικά ελλείμματα της περιόδου 2002-2012 και της νέας περιόδου στην οποία ελπίζουμε να περάσουμε.
Αντιλαμβάνομαι ότι από κάπου αλλού πρέπει να βρει το κράτος τα χρήματα που θα χάσει από τη φορολογία εισοδήματος. Είναι ορθό και πιστεύω ότι με τις κατάλληλες εξηγήσεις θα γίνει κατανοητό να πληρώσει ο πολίτης-φορολογούμενος ακριβότερα σειρά υπηρεσιών στις οποίες αναγνωρίζει αυξημένη ανταποδοτικότητα. Στην κατηγορία αυτή μπορεί να είναι το «δικαίωμα εγγραφής» στις ανώτατες σχολές, η προσαρμογή των δημοτικών τελών για τα σχολεία στο κόστος διδασκαλίας και η συμμετοχή των ασθενών στις υπηρεσίες των νοσοκομείων. Καθώς βελτιώνεται το δίχτυ πρόνοιας και με την προϋπόθεση ότι το κράτος θα εφαρμόσει στα συστήματα παιδείας και υγείας ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια αποτελεσματικότητας και εξωτερικής αυτοχρηματοδότησης, οι πολίτες θα κρίνουν πιο δίκαιο το σύστημα, εξέλιξη που θα διευκολύνει την ουσιαστική και μόνιμη πάταξη της φοροδιαφυγής.