Ο Νίκος Κοτζιάς είναι υπερβολικά οξύθυμος άνθρωπος. Εχω ακούσει από εκείνους οι οποίοι είχαν την τρομερή εμπειρία και επέζησαν για να την αφηγηθούν, ότι οι εκρήξεις του είναι τόσο δυσάρεστες, ακόμη και για όσους απλώς παρίστανται τυχαία, ώστε ο καθένας κάνει ό,τι μπορεί για να τις αποφύγει. Αν σε αυτή την προσωπικότητα προσθέσετε την ιδιότητα του υπουργού, και μάλιστα του Ελληνάρα κατά τη νοοτροπία και την ιδεολογία, αυτό που έχουμε είναι η εκρηκτική ύλη της παράστασης που έδωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος, αναφλεγόμενος μέσα σε κυπριακό δικαστήριο προχθές. Ο πυροκροτητής, όμως, που έδωσε τον σπινθήρα για την ανάφλεξη ήταν η κατάσταση στην οποία βρέθηκε ξαφνικά ο ήρωάς μας. Πρέπει, λοιπόν, να την εξηγήσω.
Το 1998, η πανίσχυρη Μονή Κύκκου, στην Κύπρο, παραχώρησε στο ελληνικό Δημόσιο, έναντι λογικού τιμήματος, ένα πρώτης τάξεως οικόπεδο, με αποκλειστικό σκοπό την ανέγερση της ελληνικής πρεσβευτικής κατοικίας, όχι για να το κάνει ό,τι θέλει. Διαδοχικές κυβερνήσεις στην Ελλάδα δεν έκαναν τίποτε για την εκπλήρωση του σκοπού της αγοράς, ώσπου η Μονή έμαθε ότι το ελληνικό Δημόσιο ετοιμαζόταν να πωλήσει το συγκεκριμένο οικόπεδο, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ. Κατέφυγε τότε στα δικαστήρια, κέρδισε την επιστροφή του οικοπέδου, πρέπει όμως να καταβάλει στο ελληνικό Δημόσιο το τίμημα της αγοράς συν τους τόκους, ήτοι 2.225.000 ευρώ. Για να βρεθεί το ποσόν, όπως υποστηρίζει ο ηγούμενος, η Μονή προχωρεί στην πώληση του οικοπέδου σε νέο αγοραστή. Φυσικά η ελληνική πλευρά αντιδρά, επιμένοντας ότι ακόμη υπάρχει τρόπος να πραγματοποιηθεί η αρχική συμφωνία και η υπόθεση συνεχίζεται στα δικαστήρια.
Δεν είναι η πρώτη φορά που το ελληνικό Δημόσιο αποτυγχάνει να ανταποκριθεί στους όρους αναλόγων συμφωνιών. Θυμίζω την παρεμφερή περιπέτεια, με το οικόπεδο που είχε αγοράσει το ελληνικό Δημόσιο για την ανέγερση ελληνικού σχολείου στο Μόναχο. Επειτα από περιπέτειες, που οφείλονταν καθαρά σε ελληνική ολιγωρία, ο δήμος του Μονάχου πέτυχε να ακυρώσει με δικαστική απόφαση την παραχώρηση του οικοπέδου, λόγω της αδυναμίας της ελληνικής πλευράς να ανταποκριθεί στους όρους μιας συμφωνίας την οποία η ίδια υπέγραψε. Χάθηκε το οικόπεδο, χάθηκε και η συγχρηματοδότηση της ανέγερσης κατά 70% από τον δήμο Μονάχου. Εχουμε, λοιπόν, πείρα από τέτοια· είμαστε παλιές καραβάνες στο άθλημα.
Το σφάλμα της ελληνικής πλευράς στον χειρισμό της συγκεκριμένης υπόθεσης ήταν σφάλμα κρίσης του υπουργού: πίστεψε ότι επειδή η υπόθεση ήταν στην Κύπρο, το θέμα μπορούσε να διευθετηθεί βάσει της αρχής «η Ελλάς αποφασίζει, η Κύπρος ακολουθεί». Ο Κοτζιάς προσήλθε στο δικαστήριο με την αυτοπεποίθηση της υπουργάρας από την Ελλάδα, που θα ψαρώσει τους πάντες και θα επιβάλει τη θέλησή του. Εχει σημασία ότι είναι ο ίδιος άνθρωπος ο οποίος, όταν έσκασε το πυροτέχνημα της Novartis, είχε εκφράσει την άποψη πως, αν υπάρχουν και αθώοι μεταξύ των τότε διασυρθέντων, «θα έχουν τη χαρά να αποδείξουν την αθωότητά τους»! Με τέτοια αντίληψη περί Δικαιοσύνης, πρέπει να εξεπλάγη δυσάρεστα, διαπιστώνοντας στο δικαστήριο της Λευκωσίας ότι, παρά το ασήμαντο μέγεθός της, η Κυπριακή Δημοκρατία διαθέτει σύστημα απονομής της δικαιοσύνης που αντιμετωπίζει τους διαδίκους ως απολύτως ίσους έναντι του νόμου και δεν θαμβώνεται από την ιδιότητα και τα εμφανή ταλέντα του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών.
Το αποτέλεσμα ήταν κάτι σαν πυρκαγιά που απλώνεται εκτός ελέγχου σε αποθήκη βεγγαλικών. Ο Κοτζιάς επικαλέσθηκε την υπουργική ιδιότητά του και προσπάθησε να κρυφτεί πίσω της· έκανε άγονες εκκλήσεις συναισθηματισμού, περιγράφοντας τα δάκρυα του ηγουμένου, που θέλει να βλέπει την ελληνική σημαία απέναντι από το μετόχι του· χρησιμοποίησε δικαιολογίες κωμικές, όπως ότι η μεταβίβαση του οικοπέδου στο ΤΑΙΠΕΔ έγινε εξαιτίας γραφειοκρατικού λάθους· τέλος, έφθασε στο σημείο να κατηγορήσει τον δικηγόρο της Μονής ότι δεν κάνει σωστά τη δουλειά του – ισχυρισμός ο οποίος απλώς επιβεβαίωσε το αντίθετο. Μόνο σε ένα σημείο είχε δίκιο ο υπουργός Εξωτερικών: ο διασυρμός για την Ελλάδα ήταν από τους μεγαλύτερους! Το είπε μετά λόγου γνώσεως, φαντάζομαι, διότι είχε συμβάλει και αυτός…
Φως στο μυστήριο!
Με αφορμή το σημείωμα της Κυριακής («Αρματολοί και Κλέφτες»), ο καθηγητής Φίλιππος Φιλοπαίγμων, για χάρη των αναγνωστών της στήλης, στρέφει το φως της γνώσης του στο ιστορικό μυστήριο της εναλλαγής ρόλων Κλεφτών και Αρματολών και καταυγάζει την αλήθεια σχετικώς με το εθνικά ακανθώδες ζήτημα: «Επί Τουρκοκρατίας, Κλέφτης ήταν ο αδιόριστος, ενώ Αρματολός ήταν ο Κλέφτης που διοριζόταν. Ομως οι διορισμοί αυτοί ήσαν μόνο δύο συγκεκριμένων μορφών: είτε εποχιακοί είτε επί συμβάσει ορισμένου χρόνου. Μόλις έληγε ο ορισμένος χρόνος, ο Αρματολός γινόταν πάλι Κλέφτης, δηλαδή αδιόριστος». Εδώ παραλείπω αρκετά, όπου ο καθηγητής καθυβρίζει τη στήλη για την αμάθεια και την ανευθυνότητα με την οποία ενημερώνει το αναγνωστικό κοινό και ξαναπιάνουμε το νήμα της αφήγησης του καθηγητού: «Με την ίδρυση του ελληνικού κράτους, κρίθηκε ότι οι Αρματολοί κάλυπταν πάγιες και διαρκείς ανάγκες, οπότε διορίσθηκαν όλοι ως μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι». Η επιστολή του σοφού καθηγητού κλείνει με σωρεία παραπομπών, η οποία καλύπτει το πλήρες φάσμα –νομικό, φιλοσοφικό, πολιτικό, θεολογικό– του έργου του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Πρ. Παυλόπουλου. Φυσικά, τις παραλείπω ως αφορώσες αποκλειστικά τους ειδικούς – εδώ ο χώρος είναι μόνο για ερασιτέχνες…