Τα αδιαφανή μπλε τουλιπόσχημα «καντηλάκια», τα επίσημα ποτήρια δοκιμής σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου, είναι παραταγμένα ακριβώς μπροστά στα εξαιρετικής αισθητικής μπουκάλια. Το ηλιόλουστο Ζάππειο αναμφίβολα αποτελεί ιδανικό σκηνικό για να υποδεχθεί τη διαδικασία γευσιγνωσίας των ελαιολάδων, τα οποία βραβεύθηκαν πρόσφατα στον 3ο Διεθνή Διαγωνισμό Athena. Είναι ίσως η καλύτερη ευκαιρία να γνωρίσει κανείς τα premium ελαιόλαδα, πολλά εκ των οποίων ελληνικά. Αν και η θέση του εγχώριου ελαιολάδου παραπέμπει σε εκείνη που κατείχε 20 χρόνια πριν το κρασί, αργά αλλά σταθερά βρίσκει πλέον τον βηματισμό του στην τεράστια παγκόσμια αγορά.
Η εγκατάσταση είναι δημιουργία του αρχιτεκτονικού γραφείου Stavropoulou Architects. Το θέμα της εγκατάστασης που δημιούργησε η Έλενα Σταυροπούλου είναι, "Κατασκευάζοντας τα Κοινά: Ελιά| Λάδι | Φως". Aναπαρήχθη στο Ζάππειο Μέγαρο στα πλαίσια του "Athena International Olive Oil Competition" και επιχειρούσε να αναδείξει την διαχρονική οικονομική και πολιτισμική σημασία της ενασχόλησης με το λάδι, με το βλέμμα στραμμένο στη νέα εποχή του.
Είμαστε οι καλύτεροι στο λάδι, όπως ισχυρίζονται οι περισσότεροι; «Δεν είμαστε, αλλά γίνονται μεγάλες προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση. Ακούγεται ότι μας “φθονούν οι ξένοι”, ότι “παίρνουν τα λάδια μας για να τα ανακατέψουν με σπορέλαια” – δεν ισχύει. Οταν η συγκομιδή γίνεται τον Ιανουάριο ή τα μηχανήματα του ελαιουργείου μένουν άπλυτα…», τοποθετείται ο κ. Ντίνος Στεργίδης, ιδιοκτήτης της διοργανώτριας εταιρείας Vinetum και πρόεδρος του διαγωνισμού Athena. Και συμπληρώνει: «Με στενοχωρεί η άγνοια του Ελληνα καταναλωτή αλλά και των επαγγελματιών. Καλέσαμε όλα τα καλά εστιατόρια, όλους τους σεφ. Ελάχιστοι ήρθαν. Λέμε ότι είμαστε οι καλύτεροι και χρησιμοποιούμε το ίδιο λάδι για όλες τις δουλειές: στο τηγάνι, στην κατσαρόλα, στη σαλάτα».
«Είναι σημαντική η σωστή προώθηση του ελαιολάδου σε συνδυασμό με την εξήγηση για τη σωστή χρήση του. Δεν αρκεί να μάθουμε τον ξένο να τρώει χωριάτικη σαλάτα. Πρέπει να τον πείσουμε να αντικαταστήσει το βούτυρο στη διατροφή του με ελαιόλαδο», αναφέρει η κ. Κική Ζηνοβιάδου, επίκουρη καθηγήτρια στο Perrotis College της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής. Σύμφωνα δε με τον κ. Στεργίδη, «το καλό ελληνικό ελαιόλαδο χρειάζεται ένα αφήγημα ανάλογο με εκείνο του κρασιού – ιστορία, γεωγραφική προέλευση, ποικιλίες, παραγωγός, μέθοδοι παραγωγής, γευσιγνωσία του τελικού προϊόντος και διασύνδεσή του με την υψηλή εστίαση. Ετσι, αφενός θα δημιουργηθεί μία πελατεία γνώστρια του ελαιόλαδου, αφετέρου ο μέσος καταναλωτής θα αποδεχθεί τη διαφορά τιμής μεταξύ ενός απλού λαδιού και ενός premium ελαιολάδου. Πιο απλά, το ελληνικό ελαιόλαδο θα αναδειχθεί σε ανταγωνιστικό πρωταγωνιστή στη διεθνή ελαιουργική αρένα».
«Δεν αρκεί να μάθουμε τον ξένο να τρώει χωριάτικη σαλάτα. Πρέπει να τον πείσουμε να αντικαταστήσει το βούτυρο στη διατροφή του με ελαιόλαδο», αναφέρει η Κική Ζηνοβιάδου, επίκουρη καθηγήτρια της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής.
Γευσιγνωσία
«242 βραβευμένα ελαιόλαδα, τόσο ελληνικά όσο και από το εξωτερικό, εκτίθενται για γευστική δοκιμή στο κοινό. Ανάμεσά τους, η εξαιρετικά σπάνια ποικιλία ελιάς Νεμουτιάνα, που καλλιεργείται μόνο στη Δυτική Πελοπόννησο. Παρόντες οι παραγωγοί αλλά και γευσιγνώστες, πρόθυμοι να ενημερώσουν τον κόσμο για όλα όσα θέλουν να μάθουν γύρω από το λάδι, καθώς και πώς θα μάθουν να ξεχωρίζουν τις γεύσεις», εξηγεί ο κ. Στεργίδης προσθέτοντας: «Ο διαγωνισμός έλαβε χώρα στους Δελφούς και ήταν μία αυστηρή, κλειστή διαδικασία με “τυφλή” δοκιμή. Συμμετείχαν 20 κριτές, οι 15 προερχόμενοι από το εξωτερικό, μεταξύ των οποίων κορυφαίοι γευσιγνώστες, όπως ο Ισπανός Juan Ramon Izquierdo, ο Αυστραλός Richard Gawel, η Καλιφορνέζα Alexandra Devarenne». Ο λόγος συμμετοχής τόσων αλλοδαπών; «Εκτός του κριτηρίου της αξιοπιστίας, ακόμη σημαντικότερο είναι ότι ξένοι κριτές γνωρίζουν τις απαιτήσεις της διεθνούς αγοράς. Αναζητούν προϊόντα καθαρά στη γεύση, με έντονο φρουτώδες, αρκετά υψηλή πικρίλα. Επιβεβλημένη η προσαρμογή στα διεθνή γευστικά κριτήρια του Ελληνα παραγωγού ελαιολάδου, ο οποίος επιθυμεί να διεισδύσει στις αγορές του εξωτερικού. Επιπλέον, επειδή πρόκειται για σημαντικούς διαμορφωτές της κοινής γνώμης στις πατρίδες τους, θέλουμε να προβάλουμε στους ξένους κριτές τον ελληνικό ελαιώνα. Γι’ αυτό και ο διαγωνισμός διοργανώνεται κάθε χρόνο σε μία διαφορετική ελαιοπαραγωγό περιοχή της χώρας. Προσπαθώντας πάντα να συνδυάζουμε και την ιστορία, τις αρχαιότητες αλλά και τη γαστρονομία, τους εμπλέξαμε σε δράσεις, ώστε φεύγοντας να έχουν αποκομίσει μία φανταστική εμπειρία», επισημαίνει ο κ. Στεργίδης.
Πώς δοκιμάζουν λάδι οι… αδαείς; «Το σχήμα τουλίπας στο ποτήρι δοκιμής είναι για να παίρνουμε τα αρώματα. Το χρώμα, εσκεμμένα σκούρο, για να μη βλέπουμε το χρώμα και να γίνεται ανεπηρέαστα η αξιολόγηση», υποδεικνύει η κ. Ζηνοβιάδου: «Ζεσταίνουμε στα χέρια μας το δοχείο, το μυρίζουμε. Το γευόμαστε, βάζοντας μία μικρή ποσότητα στο στόμα, την απλώνουμε. Ρουφάμε λίγο αέρα, ώστε να μπει το οξυγόνο και να αναδυθούν περισσότερο τα αρώματα. Αξιολογούμε έτσι το φρουτώδες, το πικρό και το πικάντικο. Ανάλογα με την ποικιλία, αναμένονται και διαφορετικά χαρακτηριστικά, ενώ παίζει πάντα ρόλο και η επεξεργασία, αλλά και ο χρόνος συγκομιδής», καταλήγει.