«Η Ρωμιοσύνη κι αν επέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλον!». Συμβολικός και κυριολεκτικός ο ακροτελεύτιος ποντιακός χαιρετισμός της Νίκης Αϊντενάιερ –Αναστασιάδη σήμερα το βράδυ, στη συγκινητική της ομιλία-αντιφώνηση ως επίτιμος διδάκτορας του τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Ντυμένη την πανεπιστημιακή τήβεννο στην τελετή αναγόρευσης της για την «προσφορά της στην εμβάθυνση των ελληνογερμανικών σχέσεων», η συγγραφέας, μεταφράστρια και εκδότρια ελληνίδα της διασποράς, μας ταξίδεψε από το γενέθλιο(1940) Κιλκίς («Κιλκίζ πατρίδαν έχω σε!») και τη Θεσσαλονίκη των σπουδών της (Ελληνική Φιλολογία στο ΑΠΘ), στη Γερμανία, στη «Νεοελληνική λογοτεχνία έξω και από έξω» και κυρίως στην Κολονία –αδελφοποιημένη πόλη με τη Θεσσαλονίκη- όπου το 1982 ίδρυσε μαζί με τον σύζυγο της, καθηγητή της μεσαιωνικής και νεοελληνικής φιλολογίας Χανς Αϊντενάιερ (Hans Eideneier), τον εκδοτικό οίκο «Ρωμιοσύνη» για να διαδώσει την ελληνική λογοτεχνία στο γερμανόφωνο αναγνωστικό κοινό αλλά και τη λογοτεχνία των ελλήνων της Γερμανίας στον γερμανόφωνο χώρο.
Επί 32 χρόνια αφοσιώθηκε στον εκδοτικό της στόχο η ελληνίδα φιλόλογος-εγκατέλειψε γι αυτό τη διδασκαλία σε πανεπιστημιακά ιδρύματα της Γερμανίας- μέχρι να παραδώσει(2014) τη «Ρωμιοσύνη» στο Κέντρο Νέου Ελληνισμού της έδρας Νέων Ελληνικών του Eλεύθερου Πανεπιστημίου Βερολίνου όπου συνεχίζεται και ανθίζει το έργο της ως «Edition Romiosini” από μια επιστημονική ομάδα με τον καθηγητή Μίλτο Πεχλιβάνο του πανεπιστημίου του Βερολίνου.
«Δεν είναι και πολύ διαφορετική σήμερα η εικόνα της Γερμανίας -αλλά και μάλλον όλης της κεντρικής Ευρώπης- σχετικά με το βιβλίο και ειδικότερα με τη λογοτεχνία μικρών χωρών, από εκείνη της δεκαετίας του ’80», ανέφερε η κ Αϊντενάιερ, μετά τους χαιρετισμούς του πρύτανης του ΑΠΘ Περικλή Μήτκα, του κοσμήτορα της φιλοσοφικής Δημήτρη Μαυροσκούφη, της πρόεδρου του τμήματος Αγγελικής Κοιλιάρη και της καθηγήτριας του τμήματος Ιωάννας Οικονόμου-Αγοραστού.
«Άρνηση ως τέλεια αδιαφορία, επιστολές ως σήμερα αναπάντητες» ήταν η αντίδραση των εκδοτικών οίκων στους οποίους απευθύνθηκαν αρχές του ’80, να ««περάσουμε» ως μεσολαβητές νεοελληνική λογοτεχνία στα προγράμματά τους. Χρειάστηκε να περάσει καιρός κι εμείς επτά ποτάμια για να κατανοήσουμε ότι οι εκδόσεις είναι μια καθαρά εμπορική υπόθεση και ότι «εθνικές» λεγόμενες λογοτεχνίες στο σύνολο τους δεν ενδιαφέρουν. Το γνωστό και συχνοπαραθεμένο ποίημα του Κώστα Μόντη «Έλληνες ποιητές»: Ελάχιστοι μας διαβάζουν/ ελάχιστοι ξέρουν τη γλώσσα μας/ μένουμε αδικαίωτοι κι αχειροκρότητοι» που κορυφώνεται με το στίχο «όμως αντισταθμίζει που γράφουμε ελληνικά», δεν συγκινεί κανέναν πια από το εκδοτικό κατεστημένο(εκδότες, ατζέντηδες, βιβλιοπώλες κλπ), σ αυτην την καπιταλιστική δυτική κοινωνία της εποχής μας»
Μέσα σ αυτό το αρνητικό κλίμα αποφάσισε να δράσει η Αϊντενάιερ. Ίδρυσε τις εκδόσεις «ROMIOSINΙ» και με συνθήματα «Γνωρίστε την Ελλάδα μέσα από τη λογοτεχνία της –Lernt Griechenland durch seine Literatur kennen!” ,«Τα βιβλία μας δεν έχουν ημερομηνία λήξεως – Unsere Bucher haben Kein Verallsdatum» ξεκίνησε τη συγκρότηση ενός «είδους βιβλιοθήκης της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας με παλαιότερους, κλασικούς πια, συγγραφείς, νεότερους, νεωτερικούς και νεοεμφανιζόμενους. Μια παλέτα με αποχρώσεις από διάφορα ρεύματα, γενεές και είδη του λογού: ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, δοκίμιο θέματα γλώσσας, επιστημονική σκέψη και πατριδογνωσία. Στόχος μας δεν ήταν να σπάσουμε το φράγμα της αγοράς. Πόθος μας ήταν η «Ρωμιοσύνη» να παίξει ένα είδος πιονέρου στους μεγάλους εκδοτικούς οίκους να ανακαλύψουν τους έλληνες συγγραφείς. Να δώσουμε την ευκαιρία στο γερμανόφωνο αναγνωστικό κοινό να γνωρίσει βαθύτερα τις πτυχές του ελληνικού πολιτισμού, την «αληθινή» σημερινή Ελλάδα, πέρα από τις αρχαίες κολώνες και τη στάμπα μιας χώρας διακοπών».
Πάνω από 185 εκδόσεις αριθμεί η παραγωγή του εκδοτικού οίκου «Ρωμιοσύνη», με μεταφρασμένα έργα ελλήνων λογοτεχνών, δίγλωσσες ποιητικές συλλογές, αλλά και ανθολογίες με θεματικές ενότητες («Γερνώντας στα ξένα», «Λογοτεχνία και Θάλασσα» «Λόγος και αθλητισμός» κ.α). Από το φυτώριο του ξεπήδησαν λέκτορες, αναγνωρισμένοι ατζέντηδες, βιβλιοπώλες, επιμελητές εκδόσεων αλλά και μια ομάδα μεταφραστών.
Στους κόλπους του βρήκαν καταφύγιο έλληνες της διασποράς που από εσωτερική ανάγκη αποφάσισαν να εκφραστούν λογοτεχνικά. Μια από τις πρώτες σημαντικές σειρές των εκδόσεων ήταν η «Λογοτεχνία της Διασποράς» για λογοτέχνες της πρώτης, της δεύτερης και της τρίτης, πια, γενιάς «όχι πια Γκαστ-ούτε μόνο-άρμπαϊτερ, μα επιστήμονες, επαγγελματίες έμποροι αλλα και γκάιστιγκε άρμπαϊτεερ, εργάτες του πνεύματος και της τέχνης», που «αποκτούν αυτοπεποίθηση και αξιόλογο κοινό» -μέλη της «Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων της Γερμανίας» (ιδρύθηκε το ‘80) ανοιχτή και σε γερμανούς και σε άλλης καταγωγής μετανάστες.
«Η αποδημία οξύνει το συναίσθημα, διευρύνει τις αισθήσεις και το πνεύμα και βοηθά στη συνειδητοποίηση της προβληματικής των ελλείψεων και μιας ου-τοπίας», επισήμανε η Νίκη Αϊντενάιερ. «Η τρίτη μεταναστευτική γενιά ελλήνων λογοτεχνών στη Γερμανία παρουσιάζεται ώριμη, συγκροτημένη με σαφή την προβληματικής της, φαινομενικά τουλάχιστον , αποστασιοποιημένη από θέματα του τύπου: για ποιον γράφω, σε ποιον απευθύνομαι. Προωθούν ένα είδος λογοτεχνικής γραφής, συχνά με αγωνία, δίγλωσσης, αλλά στα γερμανικά τελειότερης. Χωρίς να χάσουν τίποτα από την ελληνικότητα τους, ποιητές και πεζογράφοι, είναι αναγνωρισμένοι πια από τη Γερμανία –από την Ελλάδα λιγότερο. Το έργο τους διαπνέεται από την ελληνική τους ταυτότητα-όχι μόνο από την καταγωγή. Είναι αυτοί που υπέστησαν «μεταμορφώσεις» που έδωσαν αλλά και πήραν από τον περιβάλλοντα κόσμο τους και το όργανο της έκφρασης τους, τη γλώσσα. Η ικανότητα τους να δέχονται και να αφομοιώνουν είναι εξάλλου ίδιον του ελληνικού τους χαρακτήρα και ο τρόπος που διαπραγματεύονται το μέλλον, ανήκει στην αυριανή πραγματικότητα προς την οποία βαδίζει και η Ελλάδα, πρωτοπόροι αυτοί της πολυπολιτισμικότητας μέσα στην πολυεθνική Ευρώπη».