Πώς είναι η ζωή 7,5 χιλιάδων κατοίκων, 58 εθνικοτήτων και πολιτισμών, δεκάδων διαφορετικών γλωσσών σε μια έκταση όπου οι περισσότεροι από τους μισούς περισσεύουν και δεν έχουν πρόσβαση σε τουαλέτα; Η «Κ» περιηγήθηκε στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Λέσβου, στο… Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης της Μόριας που δέχεται καθημερινά νέους ενοίκους, αφού οι ροές από την Τουρκία συνεχίζονται ακάθεκτες.
Μια «αυτοψία» στο κέντρο αρκεί για να διαπιστώσει κανείς την ασφυξία στους χώρους και τη δυσωδία σε όλο τον καταυλισμό και έξω από αυτόν. Το 55% των 7.380 προσφύγων και μεταναστών που ζουν στο κέντρο μένει σε σκηνές εντός και εκτός του ΚΥΤ, καθώς 700 άτομα έχουν «μετακομίσει» με τις σκηνές τους στα διπλανά χωράφια που έχει νοικιάσει η ΜΚΟ Movement On the Ground. Θυμίζουμε ότι η χωρητικότητα του κέντρου είναι για 3.000 άτομα, ενώ οι τουαλέτες για 900 (όπως είχε φτιαχτεί για το στρατόπεδο της Μόριας, το οποίο το 2013 μετατράπηκε σε κέντρο κράτησης και το 2015 σε ανοιχτό ΚΥΤ). Χθες, πάντως, κλιμάκιο του υπουργείου Εθνικής Αμυνας συναντήθηκε με τη ΔΕΥΑΛ (τοπική εταιρεία ύδρευσης) για να ξεκινήσει το έργο κατασκευής του αγωγού που θα συνδέεται με τον βιολογικό καθαρισμό. «Πέραν του αποχετευτικού προβλήματος, μείζον ζήτημα είναι ο υπερπληθυσμός», τονίζει στην «Κ» ο αναπληρωτής διοικητής του ΚΥΤ Μόριας, Δημήτρης Βαφέας, επισημαίνοντας ότι χθες έφτασαν τρεις βάρκες άνω των 100 ατόμων, ενώ ο μέσος όρος αφίξεων καθημερινά είναι τα 50 άτομα. Συνολικά 58 εθνικότητες φιλοξενεί το ΚΥΤ Μόριας, με το 32% των «ενοίκων» να είναι Σύροι, το 17% Αφγανοί, το 49% οικογένειες και μόλις το 1% ασυνόδευτοι ανήλικοι.
Το 55% των 7.380 προσφύγων και μεταναστών στο hotspot Μόριας μένει σε σκηνές εντός και εκτός του κέντρου.
Στις πιο προστατευμένες πτέρυγες, όπως αυτή των γυναικών που ταξίδεψαν μόνες τους, ενδεικτικό του υπερπληθυσμού είναι ότι ενώ οι θέσεις είναι για 80 γυναίκες, στο ίδιο μέρος μένουν 300, οι οποίες κοιμούνται δύο δύο σε κάθε κρεβάτι και πολλές στο πάτωμα.
«Σε ένα νησί, στη Λέσβο, βρίσκονται πάνω από 9.500 αιτούντες άσυλο (σ.σ. σε όλες τις δομές), όταν χώρες της Ε.Ε. δέχτηκαν κάτω από 2.000. Συγκεκριμένα, η Αυστρία έχει δεχτεί κάτω από 2.000, η Φινλανδία κάτω από 4.000, η Σλοβακία και η Ουγγαρία κάτω από χίλιους και ένα νησί φιλοξενεί πολλαπλάσιο κόσμο», προσθέτει ο κ. Βαφέας, ενώ ο διοικητής του κέντρου, Γιάννης Μπαλπακάκης, επαναλαμβάνει ότι η Μόρια έχει εξελιχθεί στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νησιού μετά τη Μυτιλήνη.
Πάντως, πέραν της αποσυμπίεσης των νησιών, που δεν φαίνεται στον ορίζοντα, ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής δήλωσε πρόσφατα ότι ο μέγιστος χρόνος παραμονής των εγκλωβισμένων στα νησιά θα είναι 90 ημέρες. Ωστόσο, ο κ. Βαφέας μας ξεκαθαρίζει: «Αν έρθει κάποιος σήμερα, θα πρέπει να περιμένει έως τα μέσα Νοεμβρίου για να περάσει από την πρώτη συνέντευξη», καθώς η υπηρεσία ασύλου έχει να εξετάσει πάνω από 6.000 αιτήματα, αφού το 92% των νεοαφιχθέντων έχει υποβάλει αίτημα ασύλου.
Συνολικά, 700 εργαζόμενοι εξυπηρετούν τις ανάγκες του ΚΥΤ Μόριας, όπου λειτουργούν πολλές Αρχές: υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, Αστυνομία, Europol, Frontex, ΕΑSO (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου), Ελληνική Υπηρεσία Ασύλου, Στρατός (έχει τον έλεγχο της σίτισης ενώ συνεισφέρει και στις κατασκευές). Ανάμεσά τους, 29 είναι δημόσιοι υπάλληλοι, 54 συμβασιούχοι, 140 κοινωφελούς εργασίας και οι υπόλοιποι δουλεύουν σε 17 ΜΚΟ με άδεια του υπ. Μεταναστευτικής Πολιτικής. Κυρίως ασχολούνται σε τομείς Υγείας, τοποθέτηση νεοεισερχομένων ανά εθνικότητα, διανομή νερού, δραστηριοτήτων και εκμάθησης. Σε όλο το νησί βρίσκονται 53 ΜΚΟ.
Αίτημα για αστυνόμευση
Εντονη είναι η ανάγκη για επέκταση της αστυνόμευσης, καθώς κατά τις χθεσινές πρωινές αφίξεις ήταν μόλις εννιά αστυνομικοί στην πρωινή βάρδια και μόλις δύο διαθέσιμοι για την παραλαβή των νεοεισερχομένων, σύμφωνα με τον κ. Βαφέα, ο οποίος τονίζει ότι συνολικά υπηρετούν 160 αστυνομικοί που έχουν απορροφηθεί κυρίως στο ΠΡΟΚΕΚΑ (Προαναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης Αλλοδαπών εντός του ΚΥΤ Μόριας, υπό τον έλεγχο του υπ. Προστασίας του Πολίτη) και στην Υπηρεσία Ασύλου: «Δεν γίνεται να έχουμε τον ίδιο αριθμό αστυνομικών με εκείνον που είχαμε όταν το ΚΥΤ φιλοξενούσε 3.000 κόσμο».
Τέλος, χθες πραγματοποιήθηκε έλεγχος από τη Διεύθυνση Υγιεινής της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, κατόπιν αιτήματος του ΚΕΕΛΠΝΟ Αττικής, όπου διαπιστώθηκε, έπειτα από έρευνα του κλιμακίου που εδρεύει στο ΚΥΤ, ότι δεν υπάρχουν σύμφωνα με τη δειγματοληψία, κρούσματα ηπατίτιδας Α.