Η κυβέρνηση πιεζόμενη για μία, έστω αποκλειστικά επικοινωνιακής φύσεως νίκη στο πεδίο των συλλογικών διαπραγματεύσεων, συμφώνησε με την τρόικα σε έναν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα όρο. Συγκεκριμένα, η επέκταση της ισχύος των όποιων κλαδικών συμβάσεων στο σύνολο των εταιρειών, μπορεί να γίνει μόνο εάν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων (ή στη μεσολάβηση/διαιτησία) εκπροσωπούνται από εργοδοτικής πλευράς, επιχειρήσεις που απασχολούν τουλάχιστον το 51% του συνόλου των εργαζομένων του κλάδου, όπως αυτό πιστοποιείται από το σύστημα Εργάνη. Η ρύθμιση αυτή ανοίγει το πολύ ενδιαφέρον ζήτημα της αντιπροσωπευτικότητας των συνδικαλιστικών φορέων, τόσο από πλευράς εργαζομένων όσο και εργοδοτών. Σε μία χώρα όπως η Ελλάδα, όπου η εθνική συλλογική σύμβαση εργασίας υπεγράφη κατά το παρελθόν από εκπρόσωπο των εργοδοτών που ο ίδιος δεν απασχολούσε πρακτικά προσωπικό και από εκπρόσωπο των εργαζομένων ο οποίος ουσιαστικά δεν είχε εργαστεί ποτέ (στην ημεδαπή η ιδιότητα του συνδικαλιστή δεν συνιστά επάγγελμα με την προτεσταντική έννοια του όρου), η περί αντιπροσωπευτικότητας συζήτηση είναι εξόχως σημαντική. Ετσι γεννάται αμέσως το ερώτημα γιατί να μην πιστοποιείται, ομοίως μέσω του συστήματος Εργάνη και η αντιπροσωπευτικότητα των σωματείων των εργαζομένων που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις ή καταφεύγουν στη διαιτησία. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, η σχετική συνδρομή παρακρατείται από τον εργοδότη και αποδίδεται στο σωματείο, ενώ όποια σύμβαση υπογραφεί από αυτό, εφαρμόζεται αποκλειστικά στα μέλη του. Ως προς τη διαιτησία, τη μονομερή (δηλαδή «με το στανιό») προσφυγή την οποία προβλέπουν οι νέες ρυθμίσεις, υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις. Ιστορικά οι διαιτητικές αποφάσεις στη χώρα μας δεν ήταν ιδιαίτερα ισορροπημένες, καταλήγοντας κατά κανόνα σε επίπεδα αμοιβών πέραν των αντοχών των επιχειρήσεων ενός κλάδου, με αρνητικές συνέπειες μεσοπρόθεσμα και για τους ίδιους τους εργαζομένους. Το πρόβλημα αυτό αμβλύνεται στην περίπτωση που η προϋπόθεση της αντιπροσωπευτικότητας επεκταθεί και στους εργαζομένους, πράγμα το οποίο θα οδηγήσει σε μία γνήσια εκπροσώπηση για όλους τους ενδιαφερομένους. Εάν τώρα οι νέες ρυθμίσεις επαναφέρουν στην πράξη το προηγούμενο καθεστώς, μπορεί να προκύψουν δυσάρεστες παρενέργειες για τον εργοδοτικό συνδικαλισμό. Δεδομένου ότι η εγγραφή σε έναν κλαδικό εργοδοτικό φορέα δεν είναι υποχρεωτική, η ανωτέρω ρύθμιση ίσως οδηγήσει σε μαζικές διαγραφές εταιρειών από τους οικείους συνδέσμους τους. Κάτι τέτοιο θα είναι ιδιαίτερα αρνητικό, γιατί οι συγκεκριμένοι φορείς είναι πολύ σημαντικοί για την οικονομία, τη διάχυση της γνώσης και την πρόοδο. Στην ίδια συμφωνία, προϊόν noblesse oblige από την πλευρά της τρόικας, η οποία παγίως υποχωρεί σε ανούσια ζητήματα, περιλαμβάνεται και η επικοινωνιακή πομφόλυγα ότι «η διαιτητική απόφαση θα πρέπει στο εξής να αιτιολογείται ειδικά και ως προς το στοιχείο της αγοραστικής δύναμης του μισθού». Εδώ προκύπτει ένα ακόμη ενδιαφέρον ερώτημα για τον βαθμό στον οποίο η εν λόγω αγοραστική δύναμη ψαλιδίζεται ριζικά από τις υπέρογκες ασφαλιστικές εισφορές, ο αναδιανεμητικός χαρακτήρας των οποίων τις καθιστά στην πραγματικότητα φόρο, τους φόρους στο εισόδημα και τις λοιπές επιβαρύνσεις. Αυτό είναι κάτι που πραγματικά αξίζει να «αιτιολογηθεί ειδικά»!
* Ο κ. Βασίλης Μασσέλος είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πλεκτικής & Ενδυσης Ελλάδος.