Η συσσώρευση των μικρών πραγμάτων

Η συσσώρευση των μικρών πραγμάτων

2' 47" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο ​Θεόδωρος Βασιλάκης, ο οποίος απεβίωσε πρόσφατα, ήταν ένας «τελειομανής» επιχειρηματίας, κατά την έκφραση του Στέφανου Μάνου. Οι εταιρείες που έχτισε πέτυχαν επειδή έκαναν το έργο τους πολύ καλά, με προσοχή σε κάθε λεπτομέρεια. Δεν πέτυχαν επειδή είχε πολλά κεφάλαια ή κάποια ιδιαίτερη πρόσβαση στην εξουσία.

Δεν ήταν αδίστακτος ανταγωνιστής, ούτε τζογαδόρος. Ούτε έφερε κάποια ανατρεπτική καινοτομία. Ηταν μεθοδικός, προσηλωμένος, αυστηρός, έντιμος. Διάλεγε συνεργάτες και έχτιζε οργανισμούς. Και με τον τρόπο αυτό κέρδιζε στον ανταγωνισμό.

Τη «στρατηγική της αποτελεσματικότητας», που ενσάρκωσε, τη συναντάμε δυστυχώς πολύ σπάνια σε ελληνικές επιχειρήσεις. Διαφέρουμε σε αυτό από τις περισσότερες ανεπτυγμένες δυτικές χώρες. Αυτό οφείλεται εν μέρει σε πολιτισμικές αιτίες. Το να είσαι Θόδωρος Βασιλάκης απαιτεί ιδιαίτερο ήθος, αυτοπειθαρχία και σοβαρότητα.

Δεν χαρακτηρίζει τους περισσότερους από εμάς. Κυρίως, όμως, η διαφορά οφείλεται στο θεσμικό περιβάλλον. Νόμοι και κανόνες που αλλάζουν συχνά, υπερβολικοί φόροι που επιβαρύνουν μόνο τους συνεπείς και οργανωμένους, απρόβλεπτα γραφειοκρατικά εμπόδια: όλα αυτά αποθαρρύνουν την επίμονη, σταδιακή βελτίωση των διαδικασιών και των προϊόντων, που χτίζει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε βάθος χρόνου.

«Η συσσώρευση μικρών πλεο-νεκτημάτων» είναι φράση από τη θεωρία του σκακιού. Ο Wilhelm Steinitz επεξεργάστηκε τη στρατηγική αυτή τη δεκαετία του 1870, κυριάρχησε για τα επόμενα είκοσι χρόνια και άλλαξε οριστικά τον τρόπο που παίζεται το σκάκι. Κάτι ανάλογο στο επίπεδο της οικονομίας πέτυχαν οι βιομηχανικές επιχειρήσεις της Δύσης στη χρυσή μεταπολεμική περίοδο, και πολλές συνεχίζουν ακόμη. Κάτι τέτοιο θα πρέπει να επιδιώξουμε κι εδώ, μετά την απότομη προσγείωση της κρίσης. Η νέα κανονικότητα που επαγγέλλονται οι πολιτικοί θα είναι εποχή ευημερίας μόνο αν οι επιχειρήσεις μπορέσουν να εφαρμόσουν τη στρατηγική του Steinitz και του Βασιλάκη.

Κινδυνεύουν όμως να βρεθούν αντιμέτωπες με τη συσσώρευση μικρών μειονεκτημάτων. Υπάρχουν τρεις κίνδυνοι, που απαιτούν πολιτική απάντηση:

Γραφειοκρατικές απαιτήσεις που αυξάνονται σταδιακά. Το παρατηρώ στην ίδρυση νέων επιχειρήσεων. Μετά τη σημαντική απλοποίηση πριν από λίγα χρόνια, έχει μπλέξει πάλι η διαδικασία, καθώς οι υπηρεσίες ζητούν με διαφορετική σειρά η κάθε μία το καταστατικό, το ενοικιαστήριο και τον ΑΦΜ. Παρόμοιες τάσεις έχουν οι τράπεζες και οι εταιρείες τηλεφωνίας. Υπάρχει μια ροπή της γραφειοκρατίας να μεταφέρει βάρη στον χρήστη. Η απάντηση πρέπει να είναι: «Πελατοκεντρική» ηγεσία, που ελέγχει τη διοίκηση από την οπτική του πολίτη.

Συγκέντρωση εξουσίας. Με πρόσχημα τον καλύτερο έλεγχο των δημόσιων πόρων βαραίνουν οι διαδικασίες αποφάσεων και απαιτείται, πλέον, υπογραφή υπουργού ή έγκριση του Γενικού Λογιστηρίου για θέματα που θα έπρεπε να λύνονται χαμηλότερα. Αυτό συμβαίνει σήμερα στα πανεπιστήμια. Η απάντηση πρέπει να είναι: διαχωρισμός εποπτείας και διοίκησης στο επίπεδο κάθε οργανισμού. Τα Συμβούλια Ιδρύματος του νόμου Διαμαντοπούλου επιτελούσαν αυτό τον ρόλο. Πρέπει να επανέλθουν, και το μοντέλο να επεκταθεί σε πολλούς άλλους φορείς.

Ανοχή στην ανικανότητα. Σε μια πολιτεία που δίνει σημασία στην αποτελεσματικότητα, όταν η διοίκηση μιας δημόσιας επιχείρησης οδηγεί ένα μεγάλο έργο σε παταγώδη αποτυχία, απολύεται με συνοπτικές διαδικασίες. Το ηλεκτρονικό εισιτήριο στο μετρό της Αθήνας είναι ένα τεράστιο φιάσκο, σε όλα τα επίπεδα, από τον σχεδιασμό των μηχανημάτων μέχρι τη διαχείριση της μεταβατικής φάσης. Φορτώνει με ταλαιπωρία και αναμονές εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες και με ζημίες τον οργανισμό. Ο υπουργός δεν αντιδρά. Η απάντηση πρέπει να δίνεται από την κορυφή: ο πρωθυπουργός επιλέγει τους συνεργάτες του με βασικό κριτήριο τη διοικητική ικανότητα.

Κανονικότητα δεν σημαίνει ότι μπορεί να μείνει το κράτος στον αυτόματο πιλότο. Θα χρειάζεται πάντα ενεργή πολιτική ηγεσία. Θα είναι όμως για τα μικρά και πεζά πράγματα.

* Ο κ. Αρίστος Δοξιάδης είναι εταίρος στο κεφάλαιο επενδύσεων τεχνολογίας Big Pi.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή