Θωρακισμένη η Ευρωζώνη έναντι της ιταλικής κρίσης

Θωρακισμένη η Ευρωζώνη έναντι της ιταλικής κρίσης

2' 30" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Καθώς τα δύο λαϊκιστικά κόμματα στην Ιταλία επιδιώκουν να μετατρέψουν μια πιθανή εκλογική αναμέτρηση το φθινόπωρο του 2018 ή στις αρχές του 2019 σε δημοψήφισμα υπέρ ή κατά του ευρώ, θα πρέπει να αναρωτηθούμε πιθανά σενάρια για τη χώρα και την υπόλοιπη Ευρωζώνη. Μπορεί η Ιταλία να οδηγήσει την Ευρωζώνη σε μια νέα κρίση; Ισως όχι. Μια ριζοσπαστική κυβέρνηση στη Ρώμη μπορεί να προξενήσει βαθιά κρίση στην Ιταλία, προκαλώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις στις γειτονικές χώρες. Αν και μπορεί να επηρεαστούν οι χώρες-μέλη που διατηρούν στενούς δεσμούς με τη Ρώμη για ένα χρονικό διάστημα, θα έχουμε κυρίως μια ιταλική κρίση και όχι μια κρίση του ευρώ. Το πιο απίθανο δυσμενές σενάριο είναι να χρεοκοπήσει η Ιταλία και να εγκαταλείψει το ευρώ, με αποτέλεσμα να παγιδευτεί σε μια παρατεταμένη περίοδο χάους. Η αποχώρηση της Ιταλίας από την Ευρωζώνη δεν θα θέσει σε κίνδυνο το ευρώ. Μια έξοδος της Ιταλίας από την Ευρωζώνη (Italexit) θα έχει ανάλογο αντίκτυπο στην Ευρωζώνη με αυτό που είχε το Brexit στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η απόφαση των Βρετανών να αποχωρήσουν από την Ε.Ε. ενίσχυσε την αλληλεγγύη μεταξύ των υπολοίπων κρατών-μελών της.

Η Ευρωζώνη έχει σήμερα τα εργαλεία, ειδικότερα τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ) και το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), για να αναχαιτίσει τον κίνδυνο πρόκλησης αλυσιδωτών αντιδράσεων από μια κρίση στην Ιταλία. Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία θεωρούνται υπ’ αριθμόν 1 κίνδυνος στην Ευρώπη από τα μέσα του 2016, όταν επλήγη η δημοτικότητα του τότε πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι από την κήρυξη δημοψηφίσματος για την αναθεώρηση του συντάγματος. Ομως, δεν αναμένεται να ενταθεί η κρίση στην Ιταλία μέσα στους επόμενους μήνες ή να διαμορφωθεί μια κυβέρνηση από νέες εκλογές που θα οδηγήσει τη χώρα εκτός Ευρωζώνης. Οπως έδειξε η άρνηση του προέδρου της χώρας, Σέρτζιο Ματαρέλα, να διορίσει υπουργό Οικονομικών τον ευρωσκεπτικιστή Πάολο Σαβόνα, υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας που προβλέπονται από το σύνταγμα. Ακόμη και εάν οι ηγέτες του Κινήματος 5 Αστέρων και της Λέγκας του Βορρά –Λουίτζι ντι Mάιο και Ματέο Σαλβίνι, αντίστοιχα– υπερισχύσουν σε μια νέα εκλογική αναμέτρηση, θα πρέπει πάλι να εξασφαλίσουν την έγκριση του Ματαρέλα. Βέβαια είναι υψηλός ο κίνδυνος κλιμάκωσης της κρίσης και δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς πλήρως την πιθανότητα εξόδου της Ιταλίας από την Ευρωζώνη.

Η Ιταλία είναι ιδρυτικό μέλος του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος. Σήμερα αναλογεί στο 15,4% του ΑΕΠ και στο 23,4% του συνολικού δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης. Η Ελλάδα, η πρώτη χώρα-μέλος που ζήτησε εξωτερική οικονομική βοήθεια και υπέστη «κούρεμα» δημοσίου χρέους, αντιπροσώπευε το 2,6% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης το 2009. Σήμερα αναλογεί στο 3,3% του δημοσίου χρέους στην Ευρωζώνη. Στο απίθανο σενάριο ενός Italexit, η ανάπτυξη στην υπόλοιπη Ευρωζώνη θα επιβραδυνθεί για λίγα τρίμηνα. Δηλαδή μέχρι να θέσουν οι αρμόδιες αρχές στην Ευρωζώνη σε εφαρμογή τα κατάλληλα εργαλεία για να θωρακίσουν τις υπόλοιπες οικονομίες και τις τράπεζές τους. Επειτα από χρόνια θα μπορέσει κανείς να αποτιμήσει τις ευρύτερες επιπτώσεις ενός υποθετικού Italexit, συμπεριλαμβανομένης της εκκαθάρισης των υποχρεώσεων της ιταλικής κεντρικής τράπεζας από το σύστημα πληρωμών του Ευρωσυστήματος TARGET 2.

* Ο κ. Holger Schmieding είναι επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή