Όταν μας μιλούν για «εξερευνητές» ή «θαλασσοπόρους», η σκέψη μας ταξιδεύει στον Χριστόφορο Κολόμβο, στον Βάσκο ντα Γκάμα, στον Μάρκο Πόλο, στον Ζακ-Ιβ Κουστό. Κι επειδή οι εξερευνήσεις δεν σταματούν ποτέ, πάντοτε θα υπάρχουν εκείνοι που θα αφήνουν πίσω την «κανονική» τους ζωή για να ζήσουν στα βουνά, στις ερήμους, στα ποτάμια και στους ωκεανούς, προκαλώντας τα όρια και τις αντοχές τους καθώς εξερευνούν το άγνωστο. Μια τέτοια περίπτωση είναι του Χιου Κίνγκστον, του Αυστραλού περιβαλλοντολόγου που τα τελευταία χρόνια έχει καταφέρει να διεκδικεί μια θέση ανάμεσα στους μεγαλύτερους εξερευνητές της εποχής μας, διασχίζοντας βουνά με τα πόδια ή με το ποδήλατό του και μεγάλες θάλασσες με ένα κανό ή μια απλή βάρκα. Στο τελευταίο του ταξίδι διήνυσε 13.000 χιλιόμετρα σε 363 ημέρες, περνώντας από 17 χώρες της Μεσογείου και πετυχαίνοντας έναν σπουδαίο σκοπό: τη συγκέντρωση χρημάτων μέσα από την οργάνωση «Save the Children» για τα παιδιά της Συρίας.
Η φήμη του πάντως δεν σταματά εδώ. Ο Κίνγκστον έγινε διάσημος το 2009, όταν κατάφερε με δική του πρωτοβουλία να κάνει την πόλη του, το Bundanoon της Αυστραλίας, την πρώτη πόλη στον κόσμο όπου το νερό δεν προσφέρεται σε πλαστικά μπουκάλια. Γι’ αυτούς τους λόγους –και για μερικούς ακόμη– ο Κίνγκστον αποτέλεσε έναν από τους πιο ενδιαφέροντες ομιλητές της φετινής διοργάνωσης TEDxAthens, που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Το «Κ» είχε την ευκαιρία να εξασφαλίσει μια αποκλειστική συνέντευξη μαζί του.
Ήταν 26 Σεπτεμβρίου του 2009 όταν το Bundanoon, μια μικρή πόλη 2.500 κατοίκων, διοργάνωσε ένα μεγάλο «street party» για να γιορτάσει δύο σημαντικά γεγονότα: την εγκατάσταση έξι σιντριβανιών με πόσιμο νερό στην πόλη και ταυτόχρονα την απόφαση των ντόπιων καταστηματαρχών να αποσύρουν τα τελευταία εμφιαλωμένα νερά από τα ράφια τους, διαθέτοντας πλέον νερό βρύσης σε επαναχρησιμοποιήσιμα μπουκάλια. Η επιτυχία πιστώθηκε σε μια ομάδα κατοίκων που κινητοποιήθηκε αμέσως απέναντι στα σχέδια μιας επιχείρησης να εξάγει από την περιοχή τους εμφιαλωμένο νερό σε πλαστικά μπουκάλια. Επικεφαλής αυτής της καμπάνιας ήταν ο Χιου Κίνγκστον, ιδιοκτήτης τότε ενός μικρού καφέ, ο οποίος, θέλοντας να κινητοποιήσει τους συμπολίτες του, έγραψε ένα άρθρο στην τοπική εφημερίδα της πόλης του με τίτλο: «Έχει το Bundanoon το θάρρος να καταργήσει το μπουκάλι;» (“Does Bundanoon have the bottle to give up the bottle?”). «Αμέσως μετά το άρθρο, πολλοί άρχισαν να επικοινωνούν μαζί μου και να με ρωτούν πώς θα μπορούσαν να πάρουν μέρος στην εκστρατεία», λέει ο Κίνγκστον στο «Κ». «Φτιάξαμε μια φοβερή ομάδα από ερευνητές, γραφίστες, επιχειρηματίες και αποφασίσαμε ότι θα έπρεπε να ενθαρρύνουμε την κοινωνία να στηρίξει τις τοπικές επιχειρήσεις, να εγκαταστήσουμε ψύκτες με πόσιμο νερό παντού στην πόλη, αλλά και μέσα στις επιχειρήσεις, καθώς και να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης ώστε να προωθήσουμε τουριστικά την πόλη μας», εξηγεί ο ίδιος.
Τελικά, και οι είκοσι επιχειρήσεις της πόλης υπέγραψαν ένα Μνημόνιο Συμφωνίας ότι δεν θα διέθεταν ποτέ ξανά εμφιαλωμένο νερό κι έτσι το Bundanoon έγινε η πρώτη πόλη στον κόσμο που δεν χρησιμοποιεί πλαστικά μπουκάλια με νερό. Η πρωτοβουλία παραμένει μέχρι και σήμερα προαιρετική, ωστόσο είναι εντυπωσιακό ότι εννέα χρόνια αργότερα καμία επιχείρηση δεν έχει παραβεί τη συμφωνία.
Ο Κίνγκστον παραδέχεται ότι ένα τέτοιο εγχείρημα δεν είναι εύκολο να πετύχει παντού. «Από τότε μέχρι σήμερα, έχω συνεργαστεί με πολλές τοπικές κοινωνίες στην προσπάθεια να μειωθεί η χρήση πλαστικού. Στο Bundanoon τα καταφέραμε, γιατί είναι μια μικρή πόλη με λίγες επιχειρήσεις, αλλά στις μεγάλες πόλεις είναι δύσκολο να μπορέσεις να συνεργαστείς με όλα τα καταστήματα. Το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να ενημερώσεις τους κατοίκους για τα προβλήματα που προκαλούνται από τη χρήση πλαστικών μπουκαλιών και να ενθαρρύνεις τη χρήση πόσιμου νερού από ψύκτες», τονίζει.
Το εγχείρημα του καφέ
«Στην Αυστραλία, περίπου 3 δισεκατομμύρια πλαστικά ποτήρια για καφέ στο χέρι χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο. Στ’ αλήθεια, είναι τόσο δύσκολο να έχουμε μαζί μας ένα επαναχρησιμοποιούμενο ποτήρι όταν πηγαίνουμε να αγοράσουμε τον καφέ μας;» αναρωτιέται ο Κίνγκστον, ο οποίος το τελευταίο διάστημα έχει αποδυθεί σε έναν αγώνα να μειώσει τα πλαστικά ποτήρια του καφέ παράλληλα με τα μπουκάλια του νερού. «Κανένα από αυτά τα προϊόντα δεν είναι απαραίτητο στη ζωή μας, ενώ και τα δύο συμβάλλουν στους χειμάρρους απορριμμάτων και στην πλαστική μόλυνση», τονίζει.
Μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση την τελευταία πενταετία
Ο Κίνγκστον δεν σταματά στα ταξίδια του ανά τον κόσμο να μιλάει για τα θέματα του περιβάλλοντος, προσπαθώντας να ευαισθητοποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερους. Τα τελευταία συμπεράσματά του έχουν μια θετική διάσταση. «Οι άνθρωποι έχουν αφυπνιστεί πολύ περισσότερο σήμερα από ό,τι πριν από πέντε χρόνια. Φυσικά έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος. Δεν θα έπρεπε να είχαμε επιτρέψει να οδηγηθούμε σε αυτή την κατάσταση ούτε θα έπρεπε να είχαμε επιτρέψει στις επιχειρήσεις να μας ξεγελάσουν με το εμφιαλωμένο νερό και να μας ενθαρρύνουν με τις πλαστικές συσκευασίες. Αλλά ακόμη και αυτός ο λόγος δεν αρκεί για να μην προσπαθήσουμε να αντιστρέψουμε το κλίμα», μας λέει.
Καθώς πλησιάζουμε στην 5η Ιουνίου, θέτουμε στον Κίνγκστον μια τυπική, αλλά γεμάτη νόημα ερώτηση: Ποιο θα πρέπει να είναι το μήνυμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος; «Αυτή τη χρονιά, τα Ηνωμένα Έθνη γιορτάζουν με το σύνθημα “Νικήστε την πλαστική ρύπανση”. Τέτοιοι εορτασμοί δεν έχουν καμία ουσία εάν δεν οδηγήσουν σε αληθινή δράση. Δράση από τις κυβερνήσεις, δράση από τις επιχειρήσεις, αλλά, πάνω από όλα, δράση από τον καθένα μας ξεχωριστά».
Λάτρης της χώρας μας
Τα τελευταία τριάντα χρόνια, ο Κίνγκστον έχει κάνει αναρίθμητα ταξίδια, που διαρκούν αρκετούς μήνες. Το μεγαλύτερο ταξίδι του ωστόσο, για το οποίο έγραψε το βιβλίο «Mediterranean – A year around a charmed and troubled sea», ήταν ο περίπλους της Μεσογείου, που ξεκίνησε το 2014 και ολοκληρώθηκε έναν χρόνο αργότερα. Παρά τα πολλά απρόοπτα, ο Κίνγκστον κατάφερε στο μεγαλύτερο μέρος του ταξιδιού να χρησιμοποιήσει τις δικές του δυνάμεις. Διέσχισε 17 από τις 20 χώρες που είχε αρχικά προγραμματίσει (εξαιτίας του πολέμου στη Μ. Ανατολή) και πέρασε τους δύο από τους δώδεκα μήνες στην Ελλάδα, διανύοντας συνολικά 2.000 χλμ. κατά μήκος της ακτογραμμής της με το κανό του. Δεν ξέχασε ποτέ την ελληνική φιλοξενία και είναι πολύ χαρούμενος, λέει στο «Κ», που μέσω του TEDx συναντά ξανά κάποιους ανθρώπους που του πρόσφεραν σημαντική βοήθεια στο ταξίδι του. «Θυμάμαι μια χώρα σε κρίση, να δέχεται ροές προσφύγων και παρά τις δυσκολίες να δείχνει γενναιόδωρη. Δεν θα ξεχάσω τη φιλοξενία που μου πρόσφεραν οι Έλληνες. Έχω πολλούς φίλους πια εδώ», τονίζει.
Ο Κίνγκστον μέσα από το ταξίδι του στη Μεσόγειο έγινε ο μεγαλύτερος μεμονωμένος χρηματοδότης της οργάνωσης «Save the Children Australia», συγκεντρώνοντας ένα μεγάλο ποσό για τα παιδιά του πολέμου. Θυμάται μία από τις ομορφότερες στιγμές του ταξιδιού, όταν η δασκάλα που είχε στο Δημοτικό και η οποία ακολουθούσε το ταξίδι του στα social media αποφάσισε σε μια δύσκολη στιγμή του να τον ενθαρρύνει, προσφέροντας το ποσό των 7.000 ευρώ στην οργάνωση. «Όταν έμαθα τα νέα, ένιωσα πολύ χαρούμενος. Ο εγωιστικός μου στόχος δεν ήταν τίποτα μπροστά στο αποτέλεσμα που θα μπορούσε να υπάρξει για τα παιδιά μέσα από αυτές τις δωρεές. Και αυτός ο σκοπός αποδείχθηκε τελικά πολύ σημαντικότερος». ■