ΔIONΥΣΗΣ Ν. ΜΟΥΣΜΟΥΤΗΣ
Παύλος Καρρέρ. Η «σκοτεινή» περίοδος (1850-1857)
εκδ. Πλέσσα
Η δίτομη μονογραφία του Διονύση Ν. Μουσμούτη για την ιστορία του θεάτρου στη Ζάκυνθο τον 19ο αιώνα, με χίλιες σελίδες και πάνω από 2.000 υποσημειώσεις, ενισχύει αποφασιστικά το ξεχωριστό διαχρονικό πολιτισμικό προφίλ και τον ιστορικό ρόλο που έπαιξαν τα Επτάνησα στην ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου, που είναι και η «ραχοκοκαλιά» του, το μόνο γεωγραφικό μέρος όπου η συνεχής θεατρική δραστηριότητα δεν διακόπηκε ποτέ από τον 16ο αιώνα έως τα μέσα του 20ού.
Ως πάρεργο της μνημειώδους αυτής μονογραφίας εμφανίζεται ένα τομίδιο για τον Παύλο Καρρέρ (1829-1896) και τη σκοτεινή περίοδο της βιογραφίας του, από το 1850 έως το 1857: σκοτεινή γιατί αυτά τα χρόνια των πρώτων βημάτων της καριέρας του στο θέατρο Carcano του Μιλάνου, λείπουν οι σχετικές σελίδες από τα απομνημονεύματά του. Με τη βοήθεια της Αύρας Ξεπαπαδάκου («Παύλος Καρρέρ», Fagotto Books, 2013) η συνολική βιογραφία του μουσικοσυνθέτη έχει αποκατασταθεί σε ικανοποιητικό βαθμό, και τώρα από τη μονογραφία του Μουσμούτη, που εκμεταλλεύεται δημοσιεύματα (κριτικές και σχόλια) από τον ιταλικό Τύπο της εποχής, μπορεί να ανασυγκροτηθεί και η πρώτη φάση της σταδιοδρομίας του Καρρέρ στο Μιλάνο. Εκεί συντέθηκαν και ανεβάστηκαν τα μπαλέτα «Βianca di Belmonte» και «Cadet il barbiere», οι όπερες «Dante e Bice», «Isabella D’Aspeno», καθώς και η opera seria «La Rediviva», που είχε και τη μεγαλύτερη επιτυχία. Εκεί συνέθεσε επίσης μουσική για σαλόνια, πιανιστικά έργα, μαζούρκες, πόλκες, καντρίλιες, εμπνεόμενος από θέματα μελοδραμάτων κυρίως του Τζουζέπε Βέρντι. Στο Μιλάνο συναντήθηκε με τον συγγραφέα και δημοσιογράφο Τζουζέπε Ροβάνι που του έδωσε την ιδέα να συνθέσει όπερα με θέμα την ηρωική μορφή του Μάρκου Μπότσαρη, και με τον μεγάλο Ιταλό ρομαντικό ποιητή Αλεσάντρο Μαντσόνι, στον οποίο κατέφυγε για ιστορικές διευκρινίσεις στο λιμπρέτο της όπερας Marco Botzaris.
Το ιστορικό της δημιουργίας των έργων αυτών, η επίδραση του Βέρντι στις συνθέσεις του, οι παραστάσεις των έργων του και η απήχηση στην ιταλική θεατρική κριτική τεκμηριώνονται από διάφορες πηγές και μελέτες, κυρίως όμως από τον ιταλικό Τύπο. Ετσι, συμπληρώνεται με τον καλύτερο τρόπο ένα κενό πληροφοριών που άφησαν τα απομνημονεύματά του· προφανώς οι σχετικές σελίδες έχουν αφαιρεθεί εκ των υστέρων, διότι η συνέχιση της αφήγησης είναι τελείως διαφορετική. Η μονογραφία τελειώνει με μια βιβλιογραφία και ένα ευρετήριο. Και σ’ αυτή τη μικρή μονογραφία του ο Διονύσης Ν. Μουσμούτης δείχνει τη μαεστρία του στη χρήση διαφόρων κατηγοριών από πηγές και συνθέτει ένα αφήγημα με συνοχή, που είναι ταυτόχρονα και ένα γοητευτικό ανάγνωσμα.
* Ο κ. Βάλτερ Πούχνερ είναι ομότιμος καθηγητής Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών.