«Επιμελώς ατημέλητο», παραμένει χρόνια τώρα το νομοθετικό καθεστώς που διέπει τον αιγιαλό και την παραλία της χώρας μας. Δεκαπέντε χιλιάδες (15.000) χιλιόμετρα το μήκος των ακτών μας, έχουμε εν πολλοίς καταφέρει να μετατρέψουμε το «δώρο θεού», σε πληγή.
Ο νομοθέτης πριν από 60 χρόνια, καθώς από τότε χρονολογείται το βασικό νομοθέτημα για τον αιγιαλό και την παραλία, το χαρακτήρισε «κτήμα κοινόχρηστον, ανήκει ως τοιούτον εις το Δημόσιον και προστατεύεται και διαχειρίζεται υπ’ αυτού». Φαίνεται όμως ότι το Δημόσιο δεν κατάφερε να το διαχειριστεί δίκαια υπέρ όλων των πολιτών, καθώς συχνά – πυκνά, η πρόσβαση προς την παραλία, τον αιγιαλό και τη θάλασσα είναι αδύνατη ή δύσκολη ή στην καλύτερη των περιπτώσεων επί πληρωμή.
Και αυτό σε πολλές περιπτώσεις γίνεται νομίμως ή νομότυπα. Και στις περιπτώσεις που κανένα «παραθυράκι» του νόμου δεν το επιτρέπει, υπάρχει η αυθαιρεσία που συχνά γίνεται καθεστώς, καθώς ο έλεγχος και η λήψη μέτρων είναι είδος εν ανεπαρκεία.
Απαγορεύεται η περίφραξη σε ζώνη πλάτους 500 μέτρων από τη γραμμή του αιγιαλού, προβλέπει σχετικός νόμος, για να καταργηθεί στη συνέχεια από τον ίδιο νόμο, με πλήθος «κατ’ εξαίρεση» ρυθμίσεων. Ετσι ο υπάλληλος ξενοδοχειακού συγκροτήματος στην Ερέτρια προειδοποιεί «αν πηδήξετε το συρματόπλεγμα, θα αναγκαστούμε να σας βγάλουμε έξω…».
Κάθε 300 μέτρα, κατά μήκος του αιγιαλού, πρέπει να υπάρχει πρόσβαση για τους πολίτες προς τη θάλασσα, προβλέπει επίσης ο νόμος. Και μπορεί εδώ να μην προβλέπεται καμία νόμιμη εξαίρεση, όμως ο νόμος έχει καταργηθεί στην πράξη. «Από τα 570 χιλιόμετρα που καλύπτουν οι ακτές της Κασσάνδρας και της Σιθωνίας, υπάρχει πρόβλημα πρόσβασης σε σύνολο 70 χιλιομέτρων», λέει ο νομάρχης Χαλικιδικής.
Στη Ρόδο πάλι, η πρόσβαση για τη θάλασσα περνά μέσα από τη ρεσεψιόν μεγάλων ξενοδοχειακών συγκροτημάτων. Και δεν είναι μόνον αυτές οι περιοχές. Σε πολλά παραθάλασσια μέρη της Ελλάδας περνάς και δεν βλέπεις θάλασσα.
Αλλωστε, σε πάρα πολλές περιοχές της χώρας, όπου δεν έχει καθοριστεί η γραμμή του αιγιαλού και της παραλίας, αρκεί μια δήλωση αυτού που θέλει να κτίσει παραλιακά, ότι το οικόπεδό του είναι πολύ πάνω από την παραλία. Κι αν δεν είναι, ποιος θα το ελέγξει; Τρία χρόνια ο Συνήγορος του Πολίτη επισήμως καταθέτει προτάσεις και ζητεί αλλαγές σε αυτό το νομοθετικό πλαίσιο. Το υπουργείο Οικονομικών, τον προηγούμενο μήνα, κατέθεσε στη Βουλή νομοσχέδιο, το οποίο φαίνεται να αντιμετωπίζει κάποια προβλήματα. Ωστόσο, το νομοσχέδιο ελέγχεται συνολικά για τις «αγαθές προθέσεις του». Και αυτό γιατί δίπλα στα κλασικά προβλήματα, λέει ο επίτιμος αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας κ. Μ. Δεκλερής έχουμε και τα νέα: «Νέες απειλές που χαρακτηρίζονται από την ένταση της εμπορικής εκμετάλλευσης των ακτών»…
Ενας νέος νόμος αλλά με τρία «κατ’ εξαίρεση»
Υπό τον γενικό τίτλο «όλα απαγορεύονται και όλα επιτρέπονται», η ελληνική νομοθεσία επιχειρεί τα τελευταία 60 χρόνια, κατ’ όνομα, να προστατεύσει αυτό που διά νόμου χαρακτηρίζει «κτήμα κοινόχρηστον» -δηλαδή τον αιγιαλό και την παραλία- κατ’ ουσίαν όμως προστατεύει όσους προς ίδιον όφελος καρπώνονται το «κτήμα κοινόχρηστον».
Ενα πολυδαίδαλο νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο ξεκίνησε το 1940, υποτίθεται ότι ανέλαβε να διασφαλίσει για όλους τους πολίτες πρόσβαση και χρήση του αιγιαλού και της παραλίας. Και εκ του αποτελέσματος, όμως, κάποιοι έχουν περισσότερα δικαιώματα των υπολοίπων σε αιγιαλό και παραλία, τα οποία προστατεύονται και αυτά διά νόμου, αναιρώντας την αρχική -και βασική- πρόβλεψη του νομοθέτη για απρόσκοπτη πρόσβαση όλων στη θάλασσα.
Και επειδή και τα δύο, δηλαδή και προνομιακή μεταχείριση κάποιων στη χρήση αιγιαλού και παραλίας και κοινόχρηστο κτήμα, δεν συμβιβάζονται, ο νομοθέτης χρειάστηκε να νομοθετήσει πολλές φορές, χρησιμοποιώντας τον όρο «κατ’ εξαίρεσιν»… Και όπου οι εξαιρέσεις δεν μπορούσαν να προβλεφθούν και να συμπεριληφθούν στον νόμο, τότε ο νόμος έδινε το δικαίωμα στους συναρμόδιους υπουργούς με Υπουργικές Αποφάσεις και Προεδρικά Διατάγματα να διεκπεραιώνουν τα όποια θέματα προέκυπταν, πάντα βεβαίως «κατ’ εξαίρεσιν».
«Αξιοποίηση και ανάπτυξη»
Πριν από έναν μήνα, το υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε στη Βουλή σχέδιο νόμου για τον αιγιαλό και την παραλία, το οποίο βεβαίως φέρεται να διευθετεί όλες τις αυθαίρετες καταστάσεις που έχουν δημιουργηθεί στη γραμμή του αιγιαλού και της παραλίας (βεβαίως δεν είναι η πρώτη φορά που γκρεμίζονται τα αυθαίρετα σε αιγιαλό και παραλία). Ωστόσο, το νομοσχέδιο αυτό επιχειρεί να εξασφαλίσει και εκείνο το νομοθετικό πλαίσιο που απαιτείται για την «αξιοποίηση και ανάπτυξη» των παραλιών, γεύση των οποίων ήδη πήραμε με την προκήρυξη για την «αξιοποίηση» της παραλίας της Αττικής, με ξενοδοχεία, συνεδριακά κέντρα, μπαρ, γυμναστήρια, εστιατόρια και πολλά άλλα.
Σε αναμονή λοιπόν των νέων διατάξεων, γεγονός είναι ότι κατά μήκος των 15.000 χιλιομέτρων που καταλαμβάνουν οι ελληνικές ακτές, φιλοξενούνται πολλές και διαφορετικές δραστηριότητες, με την… άδεια της αστυνομίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε ό,τι αφορά την πρόσβαση και τη δόμηση σε αιγιαλό και παραλία, η νομοθεσία υιοθετεί τρεις σοβαρές εξαιρέσεις, που ανατρέπουν τις αρχικές προβλέψεις.
Η πρώτη εξαίρεση αφορά τη διάταξη που προβλέπει ότι σε περιοχές εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων ή οικισμών προ του 1923 και σε ζώνη πλάτους 500 μέτρων δεν επιτρέπονται οι περιφράξεις. Αυτό προβλέπεται στο άρθρο 187 του Π.Δ. για την κωδικοποίηση της βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας.
Ωστόσο, στο ίδιο άρθρο προβλέπεται: «Κατ’ εξαίρεσιν περιφράξεις επιτρέπονται σε περίπτωση που είναι αναγκαίες για την προστασία καλλιεργειών ή άλλων ειδικών χρήσεων…». Αυτές δε οι «ειδικές χρήσεις» μπορεί να είναι τα πάντα, μεταξύ των οποίων, σύμφωνα πάντα με το ίδιο άρθρο: τουριστικές-ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, στρατιωτικές, φυλακές, νεκροταφεία, λατομικοί χώροι, εκτροφεία θηραμάτων, κτίρια εκπαίδευσης κ.ά.
Η δεύτερη εξαίρεση θεσμοθετεί εξαίρεση στην εξαίρεση. Σύμφωνα με το άρθρο 187 του ίδιου Π.Δ., εκεί όπου κατ’ εξαίρεσιν επιτρέπονται περιφράξεις, πρέπει να τοποθετούνται σε απόσταση μεγαλύτερη των 50 μέτρων από τον αιγιαλό. Και από αυτή όμως τη διάταξη εξαιρούνται στρατιωτικές εγκαταστάσεις, συγκοινωνιακές εγκαταστάσεις, ορισμένες περιπτώσεις βιομηχανικών εγκαταστάσεων ή άλλες χρήσεις που η αρμόδια πολεοδομική αρχή κρίνει ότι είναι αναγκαία η περίφραξη σε μικρότερη απόσταση.
Η τρίτη εξαίρεση αφορά τη διάταξη του νόμου που προβλέπει ότι σε περίπτωση παραλιακών οικισμών, η οικοδομή τοποθετείται μετά την καθορισμένη γραμμή αιγιαλού και οπωσδήποτε μετά τη γραμμή παραλίας και τουλάχιστον 50 μέτρα από την εκτιμώμενη γραμμή αιγιαλού, αν αυτή δεν έχει καθοριστεί.
Ωστόσο, ορίζεται κατ’ εξαίρεσιν ότι είναι δυνατόν να ορίζεται γραμμή δόμησης, διαφορετική από την παραπάνω (βεβαίως μικρότερη των 50 μ.) για ορισμένες περιπτώσεις, μεταξύ των οποίων:
– Οταν υπάρχει καθορισμένη γραμμή αιγιαλού και ζώνη παραλίας μικρότερη από 15 μ. και υπάρχει και διαμορφωμένη γραμμή δόμησης με πυκνή δόμηση, τότε η γραμμή δόμησης στο τμήμα αυτό μπορεί να καθοριστεί σε απόσταση μικρότερη από 15 μ.
– Οταν δεν υπάρχει καθορισμένη γραμμή αιγιαλού και υπάρχει διαμορφωμένη γραμμή δόμησης με πυκνή δόμηση, τότε η απόσταση μειώνεται στα 10 μέτρα.
Αυτές είναι ορισμένες από τις περιπτώσεις που, διά νόμου, υπονομεύεται ουσιαστικά η κοινή χρήση της παραλίας και του αιγιαλού. Και εκεί όπου ο νόμος δεν προέβλεψε εξαιρέσεις, αυτές καθιερώθηκαν από την κοινή πρακτική πολλών, που έφτιαξαν στην κυριολεξία πάνω στο κύμα σπίτι, ξενοδοχείο, κάμπινγκ κ.ά., χωρίς ποτέ κανείς να τους εγκαλέσει στην τάξη, υπονομεύοντας το ελάχιστο που προβλέπει ο νόμος, να μπορούν δηλαδή οι πολίτες, τουλάχιστον κάθε 300 μέτρα, να έχουν πρόσβαση στη θάλασσα.
Ανύπαρκτη προστασία
Στο διακηρυκτικό πεδίο, καθώς και στην αναγνώριση αρχών και δικαιωμάτων δεν φαίνεται να υπάρχει πρόβλημα. Ο αιγιαλός (και η παραλία) εντάσσεται στα κοινόχρηστα πράγματα. Κοινή χρήση σημαίνει ότι η χρήση του αιγιαλού από το κοινό είναι ελεύθερη. Δεν δημιουργείται πρόβλημα, κατά την άποψή μου, από την εξαίρεση που προβλέπει ο ίδιος ο νόμος. Δηλαδή η αρμόδια αρχή μπορεί να παραχωρήσει ιδιαίτερα ιδιωτικά δικαιώματα σύμφωνα με τους όρους ειδικών νόμων, αρκεί από τα δικαιώματα αυτά να μην αναιρείται η κοινή χρήση. Το αντίθετο μάλιστα. Πρέπει από τα ιδιαίτερα ιδιωτικά δικαιώματα να εξυπηρετείται η κοινή χρήση. Κατά συνέπεια δεν ακυρώνεται η γενική αρχή από την εξαίρεση αυτή, λόγου χάρη από τη δραστηριότητα του ΕΟΤ, που οργάνωσε αιγιαλούς και παραλίες και τους παρέδωσε σε κοινή χρήση, με καταβολή ενός ιδιαιτέρως χαμηλού εισιτηρίου. Με την ίδια εξαίρεση μπορεί να είναι ανεκτή και η παραχώρηση αιγιαλού (και παραλίας) σε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες για την αξιοποίηση και εκμετάλλευσή τους, χωρίς όμως να έχουν το δικαίωμα να απαγορεύουν την προσπέλαση του κοινού στον αιγιαλό, που τους έχει παραχωρηθεί. Ενώ σε θεσμικό και διακηρυκτικό πεδίο τα πράγματα μοιάζουν θετικά και όμορφα, στην πράξη δεν είναι έτσι. Μερικοί από τους ιδιώτες, που τους έχει παραχωρηθεί το δικαίωμα εκμετάλλευσης, συμπεριφέρονται ως ιδιοκτήτες. Και πάρα πολλοί ιδιώτες έχουν αποκλείσει την προσπέλαση στις ακτές με τερατώδη τοιχία και άλλα αυθαίρετα κτίσματα.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τον αιγιαλό (και την παραλία) είναι η αυθαίρετη δόμηση για το προσωπικό βόλεμα. Υπάρχει πρόβλημα στους μηχανισμούς προστασίας τους αιγιαλού. Ούτε η ΚΕΔ ούτε οι δήμοι έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικοί στην προστασία του αιγιαλού. Χρειάζεται νέα οριοθέτηση καθηκόντων. Χρειάζεται μια πιο ολοκληρωμένη πρόταση προστασίας και αξιοποίησης των ακτών μας. Δεν χρειαζόμαστε άλλες διακηρύξεις προστασίας. Μηχανισμούς προστασίας θέλουμε. Και τη διαμόρφωση και εμπέδωση μιας κοινής συνείδησης στον λαό μας ότι οι ακτές ανήκουν σε όλους μας. Και ότι οφείλουμε να στηρίξουμε και να διεκδικήσουμε αυτό το δικαίωμα, που δεν ανήκει μόνο σε μας, αλλά και στις επόμενες γενιές.
Μιχαλης Δεκλερης Ο ΕΟΤ εμπορευματοποιεί τις πλαζ
Τον κίνδυνο της ιδιωτικοποίησης των ακτών διαβλέπει ο επίτιμος αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας κ. Μιχ. Δεκλερής, ο οποίος επιρρίπτει ευθύνες στο κράτος και ειδικότερα στον ΕΟΤ που παραχωρεί σε ιδιώτες δικαίωμα χρήσης και εμπορικής εκμετάλλευσης των παραλιών.
Ο κ. Δεκλερής επί μία και πλέον δεκαετία προεδρεύων του Ε’ τμήματος του ΣτΕ, αρμόδιου για θέματα περιβάλλοντος χωρίζει τα προβλήματα της διαχείρισης των ακτών σε «κλασικά» και «νέα» και εκτιμά ότι προ της εμπορευματοποίησης των δημοσίων παραλιών από το ίδιο το κράτος «οι καταπατήσεις από απλούς πολίτες είναι ντεμοντέ και λιγότερο επικίνδυνες».
Ο κ. Δεκλερής μιλώντας στην «K» θεωρεί ότι η διαχείριση των ακτών είναι πρόβλημα της εποχής, όχι μόνο για τη χώρα μας αλλά και για την Ευρώπη, όπου υπάρχουν παραλίες. Και σημειώνει: «Για τους Ελληνες έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι λόγω του μεγάλου αναπτύγματός τους (15.000 χιλιόμετρα), οι ακτές είναι ουσιώδες στοιχείο της ποιότητας ζωής των Ελλήνων». Ο ανώτατος δικαστικός που συνταξιοδοτήθηκε πέρυσι, χωρίζει τα προβλήματα σε δύο κατηγορίες και παραθέτει:
Α. Τα κλασικά προβλήματα, τα οποία θεωρεί παλιά αλλά, όπως επισημαίνει, ταλανίζουν με την ίδια επιμονή, είναι τα εξής:
– Η παράνομη αλλοίωση της ακτογραμμής. Εδώ κατατάσσει τα μπαζώματα, τους μώλους και τους κυματοθραύστες που γίνονται αυθαιρέτως από ισχυρούς και μη παράλιους ιδιοκτήτες.
– Ο σφετερισμός των ακτών από παραλιακές ιδιοκτησίες, που αρχίζουν από τα ιδιωτικά λιμάνια και φτάνουν μέχρι τα κοινά αυθαίρετα στον αιγιαλό.
– Η κατασκευή δημοσίων έργων επί του αιγιαλού, ιδίως δρόμων. Εδώ το κράτος για να αποφύγει το κόστος των απαλλοτριώσεων θυσιάζει τις ακτές. Πρόκειται περί πραγματικής μωρίας…
Β. Ο κ. Δεκλερής συνεχίζει, αναφερόμενος πλέον στα νέα προβλήματα των καιρών:
«Εχουμε και νέα προβλήματα και νέες απειλές που χαρακτηρίζονται από την ένταση της εμπορικής εκμετάλλευσης των ακτών. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι ακτές είναι κοινόχρηστα πράγματα και ανήκουν σε όλους. Εν τούτοις έχει επινοηθεί εδώ και καιρό κάποια εμπορική εκμετάλλευση, που άρχισε με τη μορφή των οργανωμένων πλαζ. Ηταν παλαιότερη πρακτική, η οποία όχι μόνο δεν εγκαταλείφθηκε αλλά τώρα πλέον βαίνει και αυξανόμενη. Εχουμε λοιπόν την εντατική εμπορική εκμετάλλευση ακτών, οι οποίες σχεδιάζονται να μετατραπούν σε εμπορικά κέντρα. Σε πρώτη φάση αυτή η απειλή επικρέμαται στις γνωστές πλαζ του ΕΟΤ του Σαρωνικού (Βάρκιζα, Βούλα, Βουλαιγμένη), που παραδίδονται στην καθαρή εμπορική εκμετάλλευση. Ο ΕΟΤ ίδρυσε έναν φορέα και αναζήτησε ενδιαφέρον από επιχειρηματίες. Αυτό θα αποτέλεσει κατά την άποψή μου μοντέλο και για άλλες ακτές. Οδηγούμαστε προς μια ιδιωτικοποίηση των ακτών και επομένως αντί να σταματήσει η προσφορά εισιτηρίου για τις πλαζ, τώρα θα υπάρχει όχι μόνον το ανάλογο εισιτήριο αλλά και οτιδήποτε θα παρέχεται στην παραλία θα είναι έναντι αμοιβής
Στα νησιά
Οχι μόνο στις πλαζ της Αττικής αλλά και στα νησιά υπάρχει και μια άλλη μέθοδος φαλκίδευσης της ακτής. Ετσι για να χρησιμοποιήσεις την παραλία πρέπει να μισθώσεις ομπρέλα και πολυθρόνα, ουσιαστικά μισθώνεται ο χώρος της ακτής που είναι κοινόχρηστος και ελεύθερος για όλους».
Και ο κ. Δεκλερής καταλήγει: «Αυτό που ελέγετο από τους οικολόγους ότι οι ακτές είναι το πολυτιμότερο μέρος του ελληνικού φυσικού κεφαλαίου, το αντελήφθησαν οι επιχειρηματίες και αποφάσισαν να το καταστήσουν μέρος του οικονομικού κεφαλαίου».
Συνηγορος Του Πολιτη Επτά πρακτικές καταπάτησης
Ελλιπές νομοθετικό πλαίσιο και ελλιπής στελέχωση των αρμόδιων υπηρεσιών, πλημμελής άσκηση καθηκόντων, «άστοχες» ανθρώπινες παρεμβάσεις και αλόγιστη εκμετάλλευση «αγαθών κοινής χρήσης», είναι η πεντάδα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν παραλίες και αιγιαλός της χώρας και είναι υπεύθυνα για τη σύνηθη πλέον εικόνα της «περιφραγμένης» θάλασσας ή της «κτισμένης» παραλίας.
Οι διαπιστώσεις ανήκουν στον «Συνήγορο του πολίτη», αναφέρονται ανελλιπώς στις τρεις τελευταίες ετήσιες Εκθέσεις του και συνοδεύονται από συγκεκριμένες νομοθετικές προτάσεις, οι οποίες μεταφέρονται από χρονιά σε χρονιά, αναζητώντας αποδέκτη.
Πριν από ένα περίπου μήνα σε νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, για τον αιγιαλό και την παραλία, που κατατέθηκε στη Βουλή, συμπεριλαμβάνονται τελικά κάποιες από τις προτάσεις του Συνηγόρου, οι οποίες μένει να νομοθετηθούν.
Ωστόσο, στις Εκθέσεις του Συνηγόρου, αποτυπώνονται πρακτικές τόσο δημόσιων υπηρεσιών, όσο και ιδιωτών που συνθέτουν το πρόβλημα:
1. Ελλιπής στελέχωση των κτηματικών υπηρεσιών και μη συστηματικοποιημένη και αυτοματοποιημένη τήρηση αρχείων, γεγονός που ενθαρρύνει την καταπάτηση των εκτάσεων.
2. Παράλειψη διενέργειας ελέγχου των τίτλων των παρακείμενων ιδιοκτησιών.
3. Μεταβολή του αιγιαλού, εξαιτίας φυσικών αιτίων ή ανθρώπινων παρεμβάσεων.
4. Κατασκευή έργων με σκοπό τον περιορισμό της γραμμής του αιγιαλού.
5. Ελλειψη εξειδικευμένων γνώσεων σε μέλη επιτροπών καθορισμού αιγιαλού.
6. «Οικειοποίηση» του αιγιαλού από ξενοδοχεία και άλλες εκμεταλλεύσεις που τον μισθώνουν.
7. Κατασκευή έργων από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, χωρίς να υπάρχουν εγκρίσεις ή ολοκληρωμένες μελέτες.
Στις τρεις του Εκθέσεις ο Συνήγορος του Πολίτη, διατυπώνει και επαναφέρει μια βασική πρόταση ως προϋπόθεση όλων των παρεμβάσεων: Να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση, η οποία ρητά θα προβλέπει τον υποχρεωτικό καθορισμό του αιγιαλού και της παραλίας, πριν από οποιαδήποτε οικοδομική δραστηριότητα ή μελέτη σχεδιασμού εντός ζώνης 100 μέτρων από την ακτογραμμή. Ο καθορισμός του αιγιαλού να γίνεται χωρίς να απαιτείται αίτηση του ενδιαφερομένου και να γίνεται περιοδικός έλεγχος της μεταβολής του αιγιαλού και της παραλίας.
Οι προτάσεις του Συνήγορου του Πολίτη, επίσης προβλέπουν:
– Ο καθορισμός του αιγιαλού να περιέλθει στη συναρμοδιότητα των υπουργείων Οικονομικών και ΥΠΕΧΩΔΕ.
– Αυτοδίκαιο επανακαθορισμό αιγιαλού και παραλίας, δηλαδή χωρίς αίτηση αυτού που έχει έννομο συμφέρον, μετά την κατασκευή έργων (επιχωματώσεις, προβλήτες κ.ά.).
– Ο καθορισμός του ορίου της παραλίας να γίνει με βάση την ιδιαιτερότητα της κάθε περιοχής, έτσι που για περιοχές περιβαλλοντικά ευαίσθητες, το όριο να περιλαμβάνει τα τμήματα που χρήζουν προστασίας και να οριοθετείται η ζώνη στην οποία μπορούν να κατασκευαστούν έργα (σε κάθε περίπτωση το όριο της παραλίας να ορίζεται κατ’ ελάχιστον στα 50 μέτρα και να συνοδεύεται από απαγόρευση κατασκευής έργων στο τμήμα αυτό).