Καπιταλισμός και ευημερία

1' 39" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στο εξαιρετικά πυκνό και ενδιαφέρον νέο βιβλίο του συναδέλφου Πέτρου Παπακωνσταντίνου («Το εθνικό ζήτημα στην εποχή μας», εκδόσεις Τόπος) παρουσιάζεται μια νέα εκδοχή της λενινιστικής θεωρίας περί ιμπεριαλισμού: στην εποχή των διεθνοποιημένων αλυσίδων παραγωγής, ισχυρίζεται ο συγγραφέας, οι πολυεθνικές της Δύσης καταγράφουν υπερκέρδη εκμεταλλευόμενες το εργατικό δυναμικό του αναπτυσσόμενου κόσμου. Το διεθνές καπιταλιστικό σύστημα συντηρείται χάρη στην παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου και στον εγκλωβισμό –στον βαθμό του εφικτού– της εργασίας εντός εθνικών συνόρων.

Οι όροι εργασίας στα βιομηχανικά κέντρα της Κίνας όντως μοιάζουν σκανδαλώδεις από την οπτική της ανεπτυγμένης Δύσης. Είναι επίσης αλήθεια ότι στη δεύτερη περίοδο ακμής της παγκοσμιοποίησης (1979-2008) αυξήθηκε θεαματικά η ανισότητα εντός των ανεπτυγμένων χωρών, καθώς η κινητικότητα του κεφαλαίου αποδυνάμωσε καίρια τον κόσμο της εργασίας.

Ωστόσο η αριστερή κριτική της παγκοσμιοποίησης αγνοεί τα τεράστια οφέλη που είχε για τις ίδιες τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες η ένταξή τους στην παγκόσμια οικονομία. To 1981, στην αυγή της περιόδου της «υπερπαγκοσμιοποίησης», το 42% του παγκόσμιου πληθυσμού ζούσε σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας (στοιχεία Παγκόσμιας Τράπεζας, όριο 1,90 δολάριο ΗΠΑ την ημέρα). Το 2013, το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία, το ποσοστό αυτό είχε βυθιστεί στο 10,7%. Μόνο από το 1990-2013, 1,1 δισεκατομμύριο άτομα δραπέτευσαν από το φάσμα της απόλυτης φτώχειας. Ο πληθυσμός της ασιατικής μεσαίας τάξης αναμένεται να αυξηθεί από 500 εκατομμύρια το 2010 σε 1,75 δισεκατομμύριο το 2020. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι ΗΠΑ το 1980 διέθεταν το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ, έναντι 2,2% της Κίνας· το 2016, το μερίδιο των ΗΠΑ είχε μειωθεί στο 15,5% – χαμηλότερο από το 17,9% της Κίνας.

Η κατάσταση, φυσικά, είναι κάθε άλλο παρά ρόδινη: οι δυτικές οικονομίες ακόμα ψάχνουν τη νέα συνταγή που θα συνδυάσει την ισχυρή ανάπτυξη με την κοινωνική προστασία· στην Κίνα η νέα μεσαία τάξη ανησυχεί για τη διεύρυνση της ανισότητας και την απώλεια θέσεων εργασίας· και οι ειδικοί προβλέπουν επιβράδυνση των ρυθμών μείωσης της φτώχειας. Αλλά τίποτα από αυτά δεν αναιρεί τα τεράστια επιτεύγματα της περιόδου αυτής – που οφείλονται στις δυνάμεις που απελευθέρωσε ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή