Το πολιτικό μας σύστημα νοσεί. Είναι ανίκανο να διαχειριστεί τα ποικίλα προβλήματα –αρμοδιότητάς του– που αντιμετωπίζουν οι πολίτες. Η παράθεση παραδειγμάτων κρατικής ανεπάρκειας ή ανικανότητας παρέλκει. Τα βιώνουν καθημερινά οι πολίτες αυτής της χώρας.
Η Νέα Δημοκρατία υπόσχεται ένα πρόγραμμα ανάπτυξης που θα στηριχθεί κυρίως στην ιδιωτική οικονομία, σε εύλογες μειώσεις φόρων, σε καλύτερη αστυνόμευση, σε αντιστροφή των ισοπεδωτικών μέτρων στην Παιδεία κ.ά.
Προέχουν, όμως, κατά τη γνώμη μου, η μόνιμη (διαρκής) βελτίωση της ποιότητας της δημόσιας διοίκησης και η εξασφάλιση ότι η εξουσία ασκείται με βάση κανόνες δικαίου (rule of law).
Για να ξεφύγουμε από τη στασιμομιζέρια των τελευταίων δέκα ετών χρειαζόμαστε πολλές παραγωγικές επενδύσεις. Οι εγχώριες αποταμιεύσεις –όσες έχουν απομείνει– δεν αρκούν για να χρηματοδοτήσουν τις απαιτούμενες επενδύσεις. Πρέπει, λοιπόν, οπωσδήποτε να προσελκύσουμε ξένους επενδυτές. Τους ίδιους επενδυτές προσπαθούν, όμως, να προσελκύσουν δεκάδες άλλες χώρες. Για να διαλέξουν την Ελλάδα οι επενδυτές θα πρέπει να είναι σίγουροι ότι, αν χρειαστεί, θα μπορούν να στηριχθούν σε γρήγορη, αποτελεσματική και δίκαιη Δικαιοσύνη. Και μηδενικοί φορολογικοί συντελεστές δεν είναι ικανοί να προσελκύσουν επενδυτές που ακούν τις ιστορίες του Ελληνικού, ή της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός» στη Χαλκιδική, ή του Ανδρέα Γεωργίου της ΕΛΣΤΑΤ.
Στις 27.5.18 στην «Κ», ο βουλευτής Επικρατείας της Ν.Δ. κ. Θ. Φορτσάκης διαπίστωσε τη νοσηρότητα του πολιτικού μας συστήματος και έκανε μερικές προτάσεις που έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: μολονότι ρηξικέλευθες, δεν προϋποθέτουν συνταγματική αναθεώρηση. Μπορούν να περάσουν με απλή πλειοψηφία στη Βουλή. Αν εφαρμοστούν, πιστεύω ότι θα συμβάλουν στον περιορισμό της νοσηρότητας.
Προτείνει ο κ. Φορτσάκης τον περιορισμό των 300 βουλευτών σε 200 και την εκλογή τους με σταθερό εκλογικό σύστημα, σε μονοεδρικές περιφέρειες για τους περισσότερους (άρα χωρίς σταυρό) και με λίστες για τους λιγότερους (μια παραλλαγή του γερμανικού συστήματος).
Για εμάς τους πολίτες το μονοεδρικό σύστημα σημαίνει ότι στη Βουλή θα υπάρχει ένας μοναδικός βουλευτής που θα εκπροσωπεί την περιφέρειά μας.
Στην πρόταση του κ. Φορτσάκη αντέδρασε σφόδρα ο βουλευτής και αντιπρόεδρος της Ν.Δ. κ. Γεωργιάδης την επομένη Κυριακή («Κ», 3.6.18), υποστηρίζοντας ότι χρειάζονται περισσότεροι από 300 βουλευτές. Το επιχείρημα Γεωργιάδη είναι ότι όταν είναι λίγοι οι βουλευτές, εκλέγονται οι πιο γνωστοί και ισχυροί. Οταν είναι περισσότεροι δίνεται η ευκαιρία σε καινούργιους ανθρώπους να βρεθούν στη Βουλή.
Συμφωνώ με τον κ. Φορτσάκη. Οι βουλευτές κατά το Σύνταγμα μετέχουν στο νομοθετικό έργο και ελέγχουν την κυβέρνηση. Αυτός είναι ο ρόλος τους. Είμαι βέβαιος ότι μια γρήγορη ανάγνωση των πρακτικών της Βουλής θα πείσει και τον πιο δύσπιστο ότι η Βουλή θα λειτουργούσε πολύ καλύτερα με σημαντικά λιγότερους βουλευτές.
Χρειαζόμαστε πιο λίγους και ασφαλώς καλύτερους βουλευτές. Από την ανάγνωση των πρακτικών της Βουλής θα προκύψει, επίσης, ότι υπάρχουν βουλευτές, αμειβόμενοι όπως όλοι οι βουλευτές, που απλώς παρίστανται στη Βουλή. Δεν συνεισφέρουν, αλλά πληρώνονται από τους φορολογουμένους.
Μου προξένησε εντύπωση η άποψη του κ. Γεωργιάδη ότι η αύξηση του αριθμού των βουλευτών θα ήταν μια θετική εξέλιξη. Μέχρι σήμερα υποστήριζε ο κ. Γεωργιάδης απλές πρακτικές λύσεις και απέφευγε προτάσεις που αποκλειστικό σκοπό έχουν να ικανοποιήσουν τις φιλοδοξίες βουλευτών και πολιτευτών. Ευτύχημα είναι, πάντως, ότι για την εφαρμογή της κακής πρότασης του κ. Γεωργιάδη πρέπει να προηγηθεί συνταγματική αναθεώρηση.
Οφείλω να συμπληρώσω ακόμη ότι ο πληθωρισμός βουλευτών ψηφίζει άθλια κακογραμμένα νομοσχέδια, χωρίς κανείς να έχει την ικανότητα, τον χρόνο, ή τη διάθεση να τα διορθώσει. Αυτά τα νομοσχέδια γίνονται νόμοι και ταλαιπωρούν τους πολίτες και τους ξένους επενδυτές.
Μια άλλη διαφωνία Φορτσάκη – Γεωργιάδη ξεκινάει από την πρόταση Φορτσάκη να μη μετέχουν βουλευτές στην κυβέρνηση. Μόνον ο πρωθυπουργός θα είναι βουλευτής. Κάτι τέτοιο κατά τον κ. Γεωργιάδη θα ήταν η απόλυτη καταστροφή.
Εγώ υποστηρίζω ότι για να σχηματιστεί κυβέρνηση των αρίστων για μια καινούργια Ελλάδα, πρέπει ο πρωθυπουργός να αναζητήσει τους καλύτερους στη μεγαλύτερη δυνατή δεξαμενή ανθρώπων μέσα και έξω από την Ελλάδα. Θα ήταν λάθος να περιοριστεί ο πρωθυπουργός στους λίγους που εκλέχθηκαν βουλευτές. Η υπουργοποίηση βουλευτή δεν αποκλείεται. Είναι, όμως, η εξαίρεση και έχει ως συνέπεια την απώλεια της βουλευτικής έδρας.
Το αντεπιχείρημα του κ. Γεωργιάδη είναι ότι αν ο πρωθυπουργός δεσμευθεί να υπουργοποιεί εξωκοινοβουλευτικούς, χάνει ένα μοχλό πίεσης των βουλευτών του. Ετσι είναι. Προτιμώ, όμως, μια άτακτη και ζωηρή κοινοβουλευτική ομάδα από μια πειθήνια και υπάκουη. Παράδειγμα, η σημερινή κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ.
Ψηφίζει οτιδήποτε. Είναι πειθήνια και καθόλου χρήσιμη.
Ο κ. Φορτσάκης προτείνει την καθιέρωση ανώτατου ορίου θητειών για τους βουλευτές. Ο κ. Γεωργιάδης διαφωνεί.
Αν οι βουλευτές ήταν δυνατόν να υπουργοποιηθούν, θα μπορούσα να καταλάβω την πρόταση Φορτσάκη. Ο βουλευτής, όμως, αποκλειστικά νομοθέτης και όχι υποψήφιος υπουργός, κερδίζει από πείρα. Συμφωνώ, λοιπόν, σε αυτό με τον κ. Γεωργιάδη. Η καθιέρωση ανώτατου ορίου θητειών σε συνδυασμό με το ασυμβίβαστο της υπουργοποίησης θα βλάψει το νομοθετικό έργο της Βουλής.
Το τελευταίο τμήμα των προτάσεων Φορτσάκη αφορά την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ομιλεί γενικώς για ενίσχυση αρμοδιοτήτων.
Αυτό που χρειάζεται η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι δικούς της οικονομικούς πόρους που να τους χειρίζεται στο πλαίσιο του νόμου όπως αυτή επιλέγει. Μόνον έτσι, με δικά της λεφτά, θα είναι πράγματι Αυτοδιοίκηση.
Το άρθρο του κ. Φορτσάκη πλησίασε τον πυρήνα του ελληνικού πολιτικού προβλήματος. Ανοιξε μια συζήτηση που πρέπει να ωριμάσει πριν από τις εκλογές. Αποφάσεις σαν αυτές που ζητάει (200 βουλευτές, ασυμβίβαστο βουλευτή-υπουργού, μονοεδρικό εκλογικό σύστημα για τους περισσότερους) πρέπει να ληφθούν προεκλογικά και να δεσμεύσουν όσους συμμετάσχουν στις εκλογικές λίστες της Ν.Δ. Η αναβολή για μετά τις εκλογές θα είναι πρώιμη αναγγελία συνθηκολόγησης με τα υφιστάμενα πελατειακά δίκτυα νομής της εξουσίας που οδήγησαν τη χώρα στην παρακμή.
Οσα θίγει ο κ. Φορτσάκης στο άρθρο του περιλαμβάνονται στο «Καινοτόμο Σύνταγμα για την Ελλάδα» που δημοσιεύθηκε στην «Κ» τον Ιούνιο 2016. Το κείμενο της πρότασής μας για το Σύνταγμα είναι πάντοτε διαθέσιμο στον ιστότοπο της εφημερίδας. Αξίζει να μελετηθεί με προσοχή. Οι μεγάλες αλλαγές στην Ελλάδα θα συμβούν όταν μάθουμε να κυβερνιόμαστε σωστά, αποτελεσματικά.
* Ο κ. Στέφανος Μάνος είναι πρώην υπουργός.