Φορώντας κράνος, επιγονατίδες και προστατευτικά για τους αγκώνες, το κίτρινο μπλουζάκι ασφαλείας να αντανακλά τον ήλιο που έχει βγει μετά ένα βροχερό απόγευμα, ο Ιμπραΐμ οδηγεί το ηλεκτρικό του ποδήλατο μέσα στο κυκλοφοριακό χάος της Βηρυτού. Ο νεαρός ποδηλάτης μπορεί να μοιάζει με ντελιβερά, αλλά δεν παραδίδει τίποτα – αντιθέτως, συλλέγει. Ο Ιμπραΐμ είναι ένας από τους 400 συλλέκτες του «Live Love Recycle» πρότζεκτ, που παρέχει στους κατοίκους της Βηρυτού μια δωρεάν, κατά παραγγελία, υπηρεσία συλλογής ανακυκλώσιμων απορριμμάτων.
Η πρωτοβουλία «Live Love Recycle» είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτη στη λιβανέζικη πρωτεύουσα, όπου κάθε είδους απορρίμματα πετάγονται χωρίς καμία διαλογή στην ίδια πλαστική σακούλα, καταλήγοντας είτε σε παραθαλάσσιες χωματερές και πιθανώς στη συνέχεια στη Μεσόγειο είτε να καίγονται στον δρόμο. Η κυβέρνηση της χώρας δεν έχει καταφέρει ώς σήμερα να θέσει σε λειτουργία ένα αποτελεσματικό σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων, το οποίο να είναι περιβαλλοντικά φιλικό αλλά και να προστατεύει την υγεία και την ευημερία των πολιτών.
Ωστόσο, οι Λιβανέζοι δεν το βάζουν εύκολα κάτω. Η κρίση των σκουπιδιών το 2015 πυροδότησε μαζικές διαδηλώσεις που διήρκεσαν οκτώ μήνες, έως ότου η κυβέρνηση κατέθεσε ένα προσωρινό σχέδιο διαχείρισης. Παράλληλα, έγινε αφορμή για τη σύσταση μιας σειράς εναλλακτικών εγχειρημάτων για την αντιμετώπιση του θέματος.
Ενα από αυτά ήταν το «Live Love Recycle», το οποίο εμπνεύστηκε ο Georges Bitar, μέλος της Live Love Lebanon, μιας ΜΚΟ που υποστηρίζει το περιβάλλον, τις τοπικές κοινότητες και τον πολιτισμό. «Το 2015, χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν κατά της κρίσης των σκουπιδιών. Ηταν μια απολύτως κατανοητή αντίδραση. Αλλά στη Live Love δεν μας αρέσει να παραπονιόμαστε· προτιμάμε να δρούμε. Είναι στο αίμα μας», εξηγεί ο 30χρονος Bitar.
Αναζητώντας τρόπους να χρηματοδοτήσει το εγχείρημα, ο Bitar επικοινώνησε με τη γαλλική ΜΚΟ, η οποία κατέληξε να γίνεται εταίρος στο «Live Love Recycle». Απευθύνθηκε, επίσης, στο Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης του ΟΗΕ, που υποστηρίζει κι αυτό σήμερα την πρωτοβουλία.
Επειτα από μήνες γραφειοκρατίας, στρατολόγησης και εκπαίδευσης των συλλεκτών, η υπηρεσία ξεκίνησε να λειτουργεί στη Βηρυτό στις 9 Απριλίου του 2018. Για να αποκτήσει πρόσβαση σε αυτήν, ο χρήστης πρέπει να κατεβάσει την εφαρμογή του «Live Love Recycle» στο κινητό του. Μετά δύο κλικ και μισή ώρα, ένα ηλεκτρικό ποδήλατο καταφθάνει στο κατώφλι του για να περισυλλέξει τα ανακυκλώσιμα απορρίμματα του νοικοκυριού (χαρτί, χαρτόνι, πλαστικό, μεταλλικά αντικείμενα, κουτάκια).
«Είχα ήδη συνηθίσει να κάνω διαλογή στα σκουπίδια, αλλά επειδή έπρεπε να τα πάω η ίδια στο κέντρο ανακύκλωσης, δεν ασχολιόμουν τόσο πολύ. Τώρα που χρησιμοποιώ το «Live Love Recycle», δίνω ξανά ιδιαίτερη προσοχή στη διαλογή», λέει η Ζεϊνάμπ Ατζάμι, που έχει χρησιμοποιήσει αρκετές φορές την υπηρεσία. Τα υλικά που συλλέγονται παραδίδονται στη συνέχεια σε μία άλλη ΜΚΟ, την Αrcenciel, για να γίνει η κατάλληλη επεξεργασία.
«Αυτό που μου αρέσει πάνω από όλα με αυτή τη δουλειά είναι ότι συνεισφέρουμε στην προστασία του περιβάλλοντος», λέει ο Ιμπραΐμ. Ο ίδιος, αλλά και καθένας από τους 400 συλλέκτες, είναι Σύροι. Κάποιοι εργάζονται εθελοντικά επιπλέον ώρες, απολαμβάνοντας τη φιλική, οικογενειακή ατμόσφαιρα που επικρατεί στο κέντρο ελέγχου του «Live Love Recycle» – μία αποθήκη όπου σταθμεύουν πάνω από 50 ποδήλατα και 4 οχήματα tuk tuk.
Κάθε μέρα στις 12 το μεσημέρι, περίπου 20 γυναίκες ειδικά εκπαιδευμένες ετοιμάζουν ζεστά γεύματα για τους συλλέκτες. Μαζεύονται το πρωί σε ομάδες των έξι ή επτά σε ένα από τα σπίτια του και ετοιμάζουν περισσότερα από 80 πιάτα φαγητό. Η Μίρνα Τουτάγιο, νοικοκυρά και μητέρα τριών εφήβων, και μία από τις μαγείρισσες του «Live Love Recycle», λέει ότι ο μισθός που λαμβάνει «βοηθάει τρομερά στην κάλυψη των οικογενειακών εξόδων».
«Η παροχή εκατοντάδων ευκαιριών απασχόλησης σε γυναίκες και άτομα από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες κάνει το «Live Love Recycle» μία 100% κοινωνική πρωτοβουλία», σημειώνει ο Bitar, που είναι αποφασισμένος να συνεχίσει στην ίδια κατεύθυνση.
Ο εμπνευστής τού εγχειρήματος έχει πολλές ιδέες για το μέλλον. Αλλά έχει επίγνωση ότι η ανάπτυξή του θα πάρει χρόνο. Σε συνεργασία με τη δημοτική αρχή της Βηρυτού, θέλει να τοποθετήσει μία ντουζίνα κάδους συλλογής σε όλη την πόλη, στα χρώματα του «Live Love Recycle». «Με αυτούς τους κάδους, μπορούμε να μειώσουμε τον χρόνο συλλογής και να αυξήσουμε τον ρυθμό της, έως ότου φτάσουμε τις 20.000 σακούλες ημερησίως», αναφέρει.
Ο Μπιτάρ είναι αισιόδοξος για τη βιωσιμότητα της πρωτοβουλίας. Σημειώνει ότι «το ιδεώδες θα ήταν η κυβέρνηση να βάλει μπρος ένα αντίστοιχο πρόγραμμα» O Hadi Mahdi, επιχειρησιακός διευθυντής του Live Love Recycle’s Operations Manager, συμπληρώνει: «Οταν ένα εγχείρημα είναι καλό, υπάρχει πάντα τρόπος να διασφαλιστεί το μέλλον του».