Τέλος εποχής για QE, όχι όμως και για χαλαρή νομισματική πολιτική

Τέλος εποχής για QE, όχι όμως και για χαλαρή νομισματική πολιτική

4' 36" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Καθώς η κυβέρνηση Τραμπ απειλεί όλο και περισσότερο την παγκόσμια οικονομία με κήρυξη ανοιχτού εμπορικού πολέμου και η οικονομία της Ευρωζώνης επιβραδύνεται αισθητά το 2018, οι κεντρικές τράπεζες Ευρωζώνης και ΗΠΑ συνεχίζουν τον δρόμο προς την «εξομάλυνση» της νομισματικής τους πολιτικής, αν και με πολύ διαφορετικό ρυθμό. Και ορισμένες επιφυλάξεις, ιδίως στην περίπτωση της ΕΚΤ.

Τέλος εποχής

Η απόφαση της κεντρικής τράπεζας της Ευρωζώνης την Πέμπτη να ανακοινώσει πως θα ολοκληρώσει στο τέλος του 2018 το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, συνολικού ύψους 2,4 τρισ. ευρώ, σηματοδοτεί αναμφίβολα το τέλος μιας εποχής. Ωστόσο η εποχή της πολύ χαλαρής νομισματικής πολιτικής δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2019, αλλά αρκετά αργότερα. Είναι, δε, πολύ πιθανό ο Μάριο Ντράγκι να μην προλάβει να αυξήσει τα επιτόκια δανεισμού ούτε μία φορά στη διάρκεια της οκταετούς θητείας του, που ολοκληρώνεται τον Οκτώβριο του 2019. Η ΕΚΤ ανακοίνωσε την Πέμπτη πως θα μειώσει στα 15 δισ. ευρώ τις αγορές ομολόγων τους τελευταίους τρεις μήνες του έτους και πως θα ολοκληρώσει το πρόγραμμα στο τέλος Δεκεμβρίου.

Ο Μάριο Ντράγκι τόνισε πως το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις της κεντρικής τράπεζας για ενίσχυση του πληθωρισμού τους επόμενους μήνες. Η επιφυλακτική στάση που τηρεί η ΕΚΤ φαίνεται ακόμη σαφέστερα από την απόφαση να διατηρήσει στα σημερινά επίπεδα τα επιτόκια δανεισμού για τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2019. Το βασικό επιτόκιο δανεισμού είναι σήμερα 0% και το επιτόκιο δανεισμού για τράπεζες -0,4%. Παράλληλα, η ΕΚΤ σκοπεύει να συνεχίσει να επανεπενδύει τα έσοδα από τις αγορές ομολόγων που έχει κάνει από το 2015, απόφαση που θα βοηθήσει να διατηρηθεί χαμηλά το κόστος δανεισμού των χωρών της Ευρωζώνης.

Η πολύ σταδιακή αλλαγή νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ και η επιφυλακτική στάση που υιοθετεί είναι λογική και συνετή απόφαση. Το 2017 η οικονομία της Ευρωζώνης είχε αναπτυχθεί με ρυθμό 2,5%, τον υψηλότερο από το 2007, ωστόσο επιβραδύνεται σταθερά από τον Ιανουάριο. Το πρώτο τρίμηνο του 2018 η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη επιβραδύνθηκε στο 0,4% από 0,7% το προηγούμενο τρίμηνο. Η ΕΚΤ αναθεώρησε την Πέμπτη την πρόβλεψη για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης το 2018 από το 2,4% στο 2,1% και για το 2019 από το 1,9% στο 1,7%, ενώ η γερμανική κεντρική τράπεζα προέβλεψε χθες ανάπτυξη της γερμανικής οικονομίας κατά 2% το 2018 από 2,5% προηγουμένως.

Εμπορικός πόλεμος

Το ξέσπασμα ανοιχτού εμπορικού πολέμου και η ενδεχόμενη επιβολή δασμών 20% με 25% από την κυβέρνηση Τραμπ στις ευρωπαϊκές εξαγωγές αυτοκινήτων στις ΗΠΑ θα πλήξουν την οικονομία της Ευρωζώνης και ιδίως τη γερμανική οικονομία που είναι πλήρως προσανατολισμένη στις εξαγωγές. Η απόφαση της ΕΚΤ να ολοκληρώσει τις αγορές ομολόγων στο τέλος του 2018 τη βγάζει και από τη δύσκολη θέση να χρειαστεί να πάρει θέση (αγοράζοντας ομόλογα ή σταματώντας τις αγορές), αν υπάρξει το φθινόπωρο σύγκρουση Ρώμης – Βρυξελλών και αναζωπυρωθεί η ιταλική μίνι κρίση που ξέσπασε τον Μάιο.

Σε κάθε περίπτωση, οι αγορές ομολόγων θα πάψουν να αποτελούν το βασικό εργαλείο χάραξης νομισματικής πολιτικής. Αν υπάρξει κάποια σοβαρή περιπλοκή, το πιθανότερο είναι πως η ΕΚΤ θα αναβάλει ακόμη περισσότερο την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού.

Τέσσερις αυξήσεις επιτοκίων από τη Fed μέσα στο 2018

Μία ημέρα πριν από την ΕΚΤ, η αμερικανική ομοσπονδιακή τράπεζα (Fed) είχε αυξήσει τα επιτόκια δανεισμού για δεύτερη φορά το 2018 και έβδομη από τον Δεκέμβριο του 2015. Μάλιστα, οι Αμερικανοί κεντρικοί τραπεζίτες προβλέπουν πλέον συνολικά τέσσερις αυξήσεις επιτοκίων δανεισμού το 2018 από τρεις που προέβλεπαν προηγουμένως. Είναι σαφές πως η Fed προχωράει με πολύ πιο ταχύ ρυθμό από την ΕΚΤ προς την εξομάλυνση των επιτοκίων δανεισμού, πράγμα λογικό αν αναλογιστεί κανείς πως είχε αρχίσει τις αγορές ομολόγων έξι χρόνια νωρίτερα και πως τις έχει διακόψει από τα τέλη του 2014.

Βέβαια και η Fed δεν θέλει να κινηθεί υπερβολικά γρήγορα και έστειλε το σήμα πως σκοπεύει να ανεχθεί μικρή άνοδο του πληθωρισμού πάνω από τον στόχο του 2%. «Η οικονομία τα πηγαίνει πολύ καλά», είπε την περασμένη Τετάρτη ο κ. Πάουελ, επικεφαλής της Fed, ανακοινώνοντας αύξηση επιτοκίων δανεισμού κατά 25 μονάδες βάσης στο 1,75% με 2%.

Ερωτήματα

Με τη νομισματική πολιτική στις ΗΠΑ να σκληραίνει, το βασικό ερώτημα που βασανίζει αναλυτές, επενδυτές και δανειολήπτες όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, είναι πότε θα πρέπει να σταματήσει η Fed τις αυξήσεις επιτοκίων δανεισμού.

Αν επαληθευθεί η πρόβλεψη των μελών της Fed πως θα αυξήσουν τα επιτόκια δανεισμού ακόμη πέντε φορές μέχρι το τέλος του 2019, τότε εκείνο το χρονικό διάστημα θα έχουν φτάσει στο περίφημο «ουδέτερο επιτόκιο δανεισμού». Πρόκειται για το επίπεδο των επιτοκίων που ούτε ενισχύει την οικονομία ούτε την περιορίζει όμως. Σε κάθε περίπτωση, η Fed προέβλεψε την Τετάρτη πως η ανάπτυξη στις ΗΠΑ θα συνεχιστεί δίχως προβλήματα. Μάλιστα, ο Πάουελ δήλωσε πως προς το παρόν δεν υπάρχουν ενδείξεις πως η ένταση στο διεθνές εμπόριο έχει προκαλέσει προβλήματα στην αμερικανική οικονομία.

Επιτόκια δανεισμού

Από την άλλη πλευρά, η πρόβλεψη της Fed πως θα αυξήσει τα επιτόκια δανεισμού ελαφρώς ταχύτερα το 2018, προδίδει κάποια σπουδή για σκλήρυνση της νομισματικής πολιτικής. Τον Μάιο η ανεργία στις ΗΠΑ είχε υποχωρήσει στο 3,8%, δηλαδή στο επίπεδο όπου η Fed προβλέπει πως θα βρεθεί στο τέλος του 2018.

Δεδομένου πως τα τελευταία χρόνια ο ρυθμός αύξησης των μισθών στις ΗΠΑ είναι υποτονικός, η Fed δεν δείχνει να ανησυχεί πως η υποχώρηση της ανεργίας θα μπορούσε να προκαλέσει υπερθέρμανση της αμερικανικής οικονομίας και σημαντική άνοδο του πληθωρισμού. Υπάρχει αντιθέτως η περίπτωση η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική Τραμπ να ενισχύσει τον πληθωρισμό και να αναγκάσει την Fed να αυξήσει τα επιτόκια δανεισμού, προειδοποίησε την Πέμπτη το ΔΝΤ. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να ενισχύσει τη φυγή κεφαλαίων από τις αναδυόμενες αγορές. Αλλά αυτό παραδοσιακά δεν ενδιαφέρει τη Fed.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή