«Είναι ένα ακόμα δύσκολο θέμα» είπε σε συνέντευξή του ο Αλέξης Τσίπρας, αναφερόμενος στον Τούρκο ιστορικό και δημοσιογράφο Τουργκούτ Καγιά, τον πρώτο για τον οποίο ο Αρειος Πάγος αποφάσισε έκδοση στην Τουρκία. «Θα το χειριστούμε με γνώμονα τα συμφέροντα της χώρας (…) με υπευθυνότητα αλλά και με δικαιοσύνη, που μερικές φορές δεν αποδίδεται δυστυχώς από εκεί που πρέπει να αποδίδεται», κατέληξε. Η τελική απόφαση έκδοσης προβλέπεται το επόμενο διάστημα να είναι ένα ακόμα ευαίσθητο θέμα στις τεταμένες ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Στις 25 Φεβρουαρίου, ο 45χρονος Καγιά πέρασε τα ελληνικά σύνορα. Δεν ήταν η πρώτη φορά. Και το 2015 βρισκόταν στην Ελλάδα και είχε ξεκινήσει μάλιστα τη διαδικασία ασύλου αλλά οικογενειακοί λόγοι τον είχαν αναγκάσει να επιστρέψει στην Τουρκία. Πλέον, όμως, ένιωθε πως ο κλοιός στη χώρα του είχε στενέψει. Τον τελευταίο χρόνο εκκρεμούσε ένταλμα σύλληψης για συμμετοχή του στο ένοπλο σκέλος του τουρκικού Κομμουνιστικού Κόμματος και πάρα πολλοί συνάδελφοί του στο περιοδικό όπου εργαζόταν είχαν συλληφθεί με την ίδια κατηγορία. Τον Φεβρουάριο έκρινε πως έπρεπε να έρθει στην Ελλάδα.
Στην Ορεστιάδα, όμως, «χτύπησε» το σήμα της Ιντερπόλ και έτσι ο Καγιά μεταφέρθηκε στις φυλακές Κομοτηνής. Μέσα σε δύο ημέρες –χρόνο ρεκόρ– έφτασε στην Ελλάδα το αίτημα έκδοσής του. Ούτε αυτό ήταν το πρώτο. Το 2015 είχε και πάλι συλληφθεί στην Ελλάδα και η Τουρκία είχε στείλει αίτημα έκδοσης για αντίσταση κατά της Αρχής (είχε αρνηθεί να φορέσει έναν σκούφο που του είχαν δώσει). Δεν έστειλαν όμως από την Τουρκία ποτέ φάκελο για την έκδοση και έτσι η υπόθεση μπήκε στο αρχείο και ο Καγιά αφέθηκε ελεύθερος.
Η δίκη της Θράκης
Φέτος, όμως, το κλίμα ήταν διαφορετικό. Στο συμβούλιο Εφετών στη Θράκη η συνήγορός του ζήτησε, όπως προβλέπεται, λίγες ημέρες αναβολή για να προετοιμαστεί αλλά της το αρνήθηκαν. Απροετοίμαστοι, υπεράσπιση αλλά και ο ίδιος, προσπάθησαν να εξηγήσουν σε μια πολύ σύντομη διαδικασία την ιδεολογία του και γιατί ως πολιτικό πρόσωπο διώκεται από το 1992. Η απόφαση της Θράκης να εκδοθεί δεν τον πανικόβαλε. Τον είχαν προειδοποιήσει πως πολλά δικαστήρια ίσως προτιμούν τέτοιες αποφάσεις που έχουν να κάνουν με την Τουρκία να λαμβάνονται από τον Αρειο Πάγο. Βρήκε δύο έμπειρες δικηγόρους –τη Μαρία Παπαμηνά απο το Ελληνικό Συμβούλιο Προσφύγων και τη Μαριάννα Τζεφεράκου από την «Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο» και εκείνες ανέλαβαν την υπόθεση.
Οταν πήραν τον φάκελο στα χέρια τους προβληματίστηκαν. Οχι για την ουσία της υπόθεσης –όπως λένε δεν υπήρχε τίποτα που να δικαιολογεί έκδοση– αλλά επειδή ο Aρειος Πάγος έχοντας μια συγκεκριμένη νομολογία εξετάζει όσα προβλέπονται από την έφεση και όχι νέα στοιχεία. Μάζεψαν άρθρα του, προσκόμισαν επιστολές από τους εκδότες του και κατάφεραν να φέρουν από τη Γερμανία μία μάρτυρα, αναγνωρισμένη πρόσφυγα που δούλευε με τον Καγιά στο ίδιο περιοδικό. Εκείνη κατέθεσε για τα βασανιστήρια που είχε υποστεί παλαιότερα ο Καγιά και για τις αβάσιμες διώξεις των ιδίων και των συναδέλφων τους. Και όμως, ο Aρειος Πάγος δεν δέχθηκε να εξετάσει κανένα στοιχείο που δεν είχε συζητηθεί στη Θράκη: ούτε τα βασανιστήρια ούτε καν τη δημοσιογραφική του ιδιότητα. Η πραγματική εμπλοκή, όμως, στην ακρόαση ήρθε όταν συζητήθηκε μια προσφυγή που είχε κάνει ο Καγιά στο Ειδικό Δικαστήριο.
Το 2010, όντας προφυλακισμένος για έξι χρόνια (για την υπόθεση που τώρα τον ζητεί η Τουρκία), είχε προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τη μακρά και παράνομη προφυλάκισή του. Η Τουρκία είχε αποδεχθεί την κατηγορία και έτσι οι δύο πλευρές ήρθαν σε διακανονισμό – μια πρακτική που προωθεί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για να ελαφρύνει το πινάκιο. Ο Καγιά αποζημιώθηκε με 6.000 ευρώ και αφέθηκε ελεύθερος περιμένοντας να ολοκληρωθεί η δίκη του.
Η έδρα του Αρείου Πάγου αντέδρασε: «Aθώωσες την Τουρκία, επομένως τι λες τώρα ότι έχεις πρόβλημα με τη χώρα σου», του είπε ο εισαγγελέας. «Πούλησες τις ιδέες σου για 6.000 ευρώ», πρόσθεσε ένας δικαστής. Ηταν εμφανές σε όλους στην αίθουσα πως το κλίμα ήταν εχθρικό. Στις 30 Μαΐου βγήκε η απόφαση για την έκδοση – η πρώτη για Τούρκο υπήκοο. Ο Καγιά έκτοτε έχει ξεκινήσει απεργία πείνας στις φυλακές. Οι δικηγόροι του περιμένουν από μέρα σε μέρα να δουν τον υπουργό για να του εξηγήσουν τους λόγους που ο πελάτης τους δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να εκδοθεί – για την άδικη δίκη στην Τουρκία και τον κίνδυνο για βασανιστήρια. Θα πρόκειται για μια απόφαση που θα επηρεάσει όχι μόνο τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αλλά και τις μελλοντικές αποφάσεις εκδόσεων στον Αρειο Πάγο.