Θα εισέλθει η αμερικανική οικονομία σε ύφεση;

Θα εισέλθει η αμερικανική οικονομία σε ύφεση;

4' 29" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η ​​ακριβής πρόβλεψη του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης μιας οικονομίας είναι θεμελιώδους σημασίας για την ορθή λήψη αποφάσεων από τους κυβερνώντες και τους επενδυτές. Προς αυτόν το σκοπό υπάρχει στη διάθεσή μας ένα οπλοστάσιο δεικτών, οι οποίοι κατασκευάζονται από τις τιμές χρηματοοικονομικών προϊόντων (π.χ. οι τιμές των μετοχών και εμπορευμάτων και η καμπύλη των επιτοκίων) για την καλύτερη πρόβλεψη. Η συρρίκνωση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος της αμερικανικής οικονομίας (Great Recession) την περίοδο 2008-2009 ως συνέπεια της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2007-2008 συνέλαβε τα ενδιαφερόμενα μέρη εξαπίνης και ανέδειξε την ανάγκη για την ανάπτυξη περαιτέρω δεικτών ακριβούς πρόβλεψης της οικονομικής ανάπτυξης μιας χώρας.

Σε συνεργασία με τους Renato Faccini (επίκουρος καθηγητής στο Queen Mary University of London), Ειρήνη Κωνσταντινίδη (επίκουρη καθηγήτρια στο University of Manchester) και Σύλβια Σαραντοπούλου-Χιουρέα (Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων), κατασκευάσαμε βασιζόμενοι στις τιμές δικαιωμάτων προαίρεσης μια νέα πρωτοποριακή μεταβλητή η οποία προβλέπει με ακρίβεια την οικονομική ανάπτυξη στις ΗΠΑ. Η νέα μεταβλητή εμπεριέχεται σε μελέτη η οποία έχει γίνει αποδεκτή προς δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό Management Science (https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm? abstract_id=2968821) και έχει ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον διεθνών ΜΜΕ και επενδυτικών οργανισμών όπως Forbes, Wall Street Journal και Morningstar.

Η νέα μεταβλητή καλείται τεκμαρτή αποστροφή στον κίνδυνο (Implied Relative Risk Aversion, IRRA). Ο IRRA των ΗΠΑ μετράει το πόσο φοβάται ο μέσος Αμερικανός επενδυτής τον κίνδυνο και υπολογίζεται από τις τιμές των δικαιωμάτων προαίρεσης (options) τα οποία έχουν τον S&P 500 ως υποκείμενο τίτλο. Τα δικαιώματα προαίρεσης είναι συμβόλαια που δίνουν στον κάτοχό τους το δικαίωμα να αγοράσει ή να πουλήσει τον υποκείμενο τίτλο σε προκαθορισμένη από σήμερα τιμή στο μέλλον.

Δύο είναι οι λόγοι για τους οποίους ο IRRA μπορεί να προβλέψει την οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας:  (α) Οσο περισσότερο ο επενδυτής φοβάται τον κίνδυνο, τόσο μειώνει τις επενδύσεις του και αυτό πλήττει την οικονομική ανάπτυξη και, αντίστροφα, όσο λιγότερο φοβάται τον κίνδυνο, τόσο επενδύει περισσότερο και αυτό ευνοεί την οικονομική ανάπτυξη.  (β) Ο IRRA υπολογίζεται από τις τρέχουσες τιμές των options οι οποίες επηρεάζονται από το τι θα συμβεί στην οικονομία στο μέλλον. Αυτό γιατί τα options είναι ένας τύπος χρηματοοικονομικών παραγώγων. Συνεπώς, τα μελλοντικά έσοδα αυτών και άρα οι τιμές τους σήμερα επηρεάζονται και από το τι θα συμβεί στην οικονομία στο μέλλον. Επιπροσθέτως, λόγω της υψηλότερης πολυπλοκότητας στον χειρισμό τους σε σχέση με αυτή των μετοχών, η βιβλιογραφία έχει δείξει ότι οι συμμετέχοντες στην αγορά αυτών των προϊόντων είναι επενδυτές οι οποίοι έχουν υψηλότερο βαθμό πληροφόρησης (informed traders) από εκείνους που συμμετέχουν στην αγορά των μετοχών. Επομένως, οι τιμές των options από τις οποίες κατασκευάζεται ο IRRA εμπεριέχουν πλουσιότερη πληροφορία για το τι θα συμβεί στο μέλλον σε σχέση με αυτή που εμπεριέχουν οι τιμές των μετοχών και συνεπώς αναμένεται να προβλέπουν με μεγαλύτερη ακρίβεια την οικονομική ανάπτυξη. Απαραίτητη προϋπόθεση, βέβαια, γι’ αυτό είναι η αγορά των options να έχει υψηλή ρευστότητα.

H έρευνα μας δείχνει ότι πράγματι μειώσεις (αυξήσεις) του IRRA προβλέπουν αύξηση (μείωση) της οικονομικής ανάπτυξης στο μέλλον. Επιπλέον, βρήκαμε ότι η ενσωμάτωση του IRRA σε υποδείγματα πρόβλεψης που περιέχουν τους υπάρχοντες οικονομικούς δείκτες αυξάνει την ακρίβεια της πρόβλεψης οικονομικής ανάπτυξης στις ΗΠΑ για διαστήματα από έναν έως 12 μήνες στο μέλλον.

Αναλύοντας την εξέλιξη του IRRA από τον Ιούλιο του 1998 έως τον Μάιο του 2018, μας επιτρέπει να κάνουμε τρεις σημαντικές παρατηρήσεις για την ερμηνεία του, όπως και για την ικανότητα να προβλέπει τις οικονομικές υφέσεις. Πρώτον, ο IRRA βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά, ευρισκόμενος στο 3,6 τον Μάιο 2018 μετά την τιμή του 3,7 τον Απρίλιο και τον Μάρτιο 2018. Αυτό σημαίνει ότι οι συμμετέχοντες στην αγορά των options που είναι εγγεγραμμένα στον S&P 500 αναμένουν ότι η αμερικανική οικονομία θα συνεχίσει να αναπτύσσεται. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις προβλέψεις κάποιων αναλυτών που κάνουν λόγο για επικείμενη συρρίκνωση της αμερικανικής οικονομίας. Δεύτερον, η τελευταία έκδηλη αύξηση στον IRRA την τελευταία πενταετία συνέβη τον Δεκέμβριο του 2013 όταν και έφτασε την τιμή 6,8. Σύντομα, η αμερικανική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 0,9% το πρώτο τρίμηνο του 2014. Τρίτον, η προβλεπτική ικανότητα του IRRA αποτυπώνεται με εμφατικό τρόπο στο δεύτερο εξάμηνο του 2007, οπότε και ο IRRA αυξήθηκε σημαντικά προβλέποντας ουσιαστικά την οικονομική συρρίκνωση που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2007. Ο IRRA έφτασε το ιστορικό του υψηλό του 9,3 τον Φεβρουάριο του 2008. Αμέσως μετά, επακολούθησε η μεγάλη ύφεση της αμερικανικής οικονομίας για τέσσερα συνεχόμενα τρίμηνα.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι κατασκευάσαμε τον IRRA και για άλλες τέσσερις χώρες ξεχωριστά (Νότια Κορέα, Αγγλία, Γερμανία και Ιαπωνία) από τις αντίστοιχες αγορές options (KOSPI 200, FTSE-100, DAX, Nikkei 225) και ελέγξαμε την ικανότητά τους να προβλέψουν τον ρυθμό ανάπτυξης των αντίστοιχων χωρών. Βρήκαμε ότι ο IRRA της Ν. Κορέας επίσης προβλέπει την οικονομική ανάπτυξη της χώρας σε αντίθεση με τους IRRA των τριών άλλων χωρών. Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς ανάμεσα στις διεθνείς αγορές των options σε δείκτες η αμερικανική και η νοτιοκορεατική αγορά είναι αυτές με τον μεγαλύτερο όγκο συναλλαγών και συνεπώς οι τιμές αυτών αντανακλούν τη μεγαλύτερη δυνατή πληροφόρηση. Εν κατακλείδι, η έρευνα μας καταδεικνύει ότι ο IRRA των ΗΠΑ και της Νότιας Κορέας θα πρέπει να προστεθούν στο οπλοστάσιο των οικονομικών δεικτών που έχουμε για την πρόβλεψη της οικονομικής ανάπτυξης αυτών των χωρών.

* Ο κ. Γιώργος Σκιαδόπουλος είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς και στη Σχολή Οικονομικών και Χρηματοοικονομικής του Queen Mary University of London. Είναι επίσης ερευνητικός εταίρος στο Cass Business School του City, University of London και στο Warwick Business School του University of Warwick.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή