Γρηγόρης Ψαριανός: Ο θίασος του ενός
Για να κάνει πολιτική καριέρα, ο Ψαριανός εκμεταλλεύτηκε ανηλεώς τις δεξιότητες που είχε καλλιεργήσει πίσω από το μικρόφωνο, ως επαγγελματίας του ραδιοφωνικού χαβαλέ. Μιλούσε και μιλάει ακριβώς όπως απαιτεί η αγορά των media: Σαν ντι-τζέι πολιτικών σλόγκαν που φροντίζει τον ρυθμό, αδιαφορώντας, βεβαίως, για τον ειρμό.
Ετσι και τώρα, που το Μακεδονικό φαίνεται να επιβεβαιώνει ότι το Κέντρο είναι ο πιο ευάλωτος χώρος στις δημοκρατίες που δοκιμάζονται από οικονομικές και ταυτοτικές ανασφάλειες, ο Ψαριανός δίνει στην κρίση της πολιτικής του οικογένειας μια πατίνα αγοραίας «χαριτωμενιάς». Προκαλεί τους παλιούς του συντρόφους στον ΣΥΡΙΖΑ – με τον οποίο εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής το 2007· και τρολάρει τόσο το ΠΑΣΟΚ («νόμιζα πως θα ανοίξει η πόρτα της Χαριλάου Τρικούπη και θα μπει μέσα ο Κατσανέβας») όσο και τον Σταύρο Θεοδωράκη («νόμιζε πως θα μπούμε στο ΠΑΣΟΚ και θα πάρουμε το μαγαζί»).
Εμφανίζεται έτσι ως γνήσιος εκπρόσωπος του ρευστού –και στενού– χώρου που κάλυπτε η ΔΗΜΑΡ προτού την απορροφήσει το Ποτάμι, το οποίο φαίνεται από καιρό να ακολουθεί το δικό της πεπρωμένο. Η συνάντηση του κόμματος του Θεοδωράκη με το ΠΑΣΟΚ ήταν εξαρχής βεβιασμένη, υπαγορευμένη μόνο από το φάσμα της εκλογικής εξαφάνισης.
Παλαίμαχος της ΔΗΜΑΡ, ο Ψαριανός επιδεικνύει τώρα γυμνασμένα αντανακλαστικά, από τον τρόπο που, όπως το λένε κομψά, «επανατοποθετείται» – από τον έντεχνο δηλαδή τρόπο που προετοιμάζει την εκλογική του επιβίωση. Η αντιπροσωπευτικότητά του όμως δεν οφείλεται στην ευελιξία του, όσο στην εντελώς «ποταμική» βεβαιότητα ότι εκπροσωπεί απόψεις νεωτερικές. Ο χώρος είχε πάντα πλεόνασμα σε νεωτερικές και γενναίες ιδέες, αλλά έλλειμμα σε πολιτική. Μόνο το άθροισμα των νεωτερισμών δεν παρήγαγε στρατηγική.
Ακόμη κι αν ετοιμάζεται να το νεκροφιλήσει, ο Ψαριανός είναι Ποτάμι. Είναι ένα μιντιακό προϊόν του οποίου ο «αυθορμητισμός» είναι αποτέλεσμα στυλιζαρίσματος· η «αυθεντικότητα» είναι πόζα. Και αυτό που δηλώνεται ως νέο δεν είναι τίποτε άλλο παρά άρνηση ενηλικίωσης.
Αλέξης Τσίπρας: Ο κόμπος στον λαιμό
Αυτό το θεατρικό βάλε-βγάλε αποκάλυψε τον χαρακτήρα της χειρονομίας ως απόπειρας πολιτικής παρενδυσίας. Η «εγγραβάτωση» του ΣΥΡΙΖΑ σηματοδοτεί την ολοκλήρωση της τυπικής του προσαρμογής στα «πρωτόκολλα» διακυβέρνησης ενός κράτους-μέλους της Ευρωζώνης. Σηματοδοτεί όμως και την έμμεση ομολογία του ότι, όταν ανέλαβε αυτή τη διακυβέρνηση, ήταν ασύμβατος με τα ιστορικά της στάνταρ. «Ομολογώ ότι είχατε δίκαιο (ότι έπρεπε να μείνουμε στην Ευρωζώνη)», είπε ο Τσίπρας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας – αποκαλύπτοντας ότι τότε ο ίδιος υποστήριζε άλλο «δίκιο».
Η ακούσια αυτή υπενθύμιση φωτίζει την αληθινή ιστορική σημασία του οροσήμου της «εικοστής πρώτης του Ιούνη». Οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ πανηγυρίζουν τη λήξη ενός μνημονίου που δεν θα είχε χρειαστεί αν δεν είχε δράσει ο πρώιμος εαυτός τους· αν δεν είχαν οι ίδιοι προκαλέσει τη δευτερογενή κρίση, από την οποία τώρα διατείνονται ότι μας απαλλάσσουν· αν δεν είχαν επιδεινώσει αυτή τη δευτερογενή κρίση, εκτοξεύοντας το κόστος των δύο πρώτων μαραθώνιων αξιολογήσεων. Αλλά αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Τι ωφελεί να μετράει κανείς σήμερα ότι την τριετία που έβρεχε στις αγορές λεφτά –την τριετία της ποσοτικής χαλάρωσης, του φθηνού πετρελαίου και της παγκόσμιας ανάκαμψης– εμείς κρατούσαμε ομπρέλα;
Θα ωφελούσε, όμως, με αφορμή το εξιτήριο από το τσιπρικό μνημόνιο, να μετρήσει κάποιος τι πραγματικά άλλαξε αυτή την τριετία. Είναι η χώρα που διατείνεται ότι «απελευθέρωσε» ο εταίρος του Τσίπρα δικαιότερη φορολογικά; Εχει δικαιότερο ασφαλιστικό; Εχει, μήπως, θεραπεύσει διαχρονικές της ανεπάρκειες, όπως το κτηματολόγιο ή η ταχύτητα απονομής της Δικαιοσύνης; Εχει πιο λιτό κράτος; Είναι σε καλύτερη μοίρα οι δημόσιες επιχειρήσεις της – η ΔΕΗ και οι συγκοινωνίες; Εχει άραγε καλύτερα πανεπιστήμια;
Σίγουρα, έχει πιο περπατημένη κυβέρνηση από εκείνη που υπέγραψε το μνημόνιο τον Ιούλιο του 2015. Ο ΣΥΡΙΖΑ μεταλλάχθηκε στην εξουσία. Ο ίδιος ο Τσίπρας κατάφερε να γίνει darling των εταίρων – το υπόδειγμά τους για τις παιδαγωγικές δυνατότητες της ευρωπαϊκής οικογένειας. Ο Τσίπρας και το κόμμα του άλλαξε πολύ περισσότερο απ’ όσο κατάφερε να αλλάξει τη χώρα. Θα παραδώσει μια χώρα δεμένη με τα μέτρα που ο ίδιος έχει προψηφίσει και τα πλεονάσματα που έχει προσυμφωνήσει. Μια χώρα προσημειωμένη.