ΟΥΙΛΛΙΑΜ ΣΑΙΞΠΗΡ
Σονέτα
μτφρ.: Eρρίκος Σοφράς
εκδ. Αντίποδες
«Αφού είμαι σκλάβος σου, τι άλλο εγώ να κάνω/ Παρά οτιδήποτε στη μέρα θα θελήσεις;/ Ούτε πολύτιμο καιρό μπορώ να χάνω,/ Μόνο προσμένω πότε εσύ θα με ζητήσεις». Πρόκειται για την εισαγωγή από το Νο 57 από τα Σονέτα του Σαίξπηρ. Ο φιλόλογος και μεταφραστής ποίησης Ερρίκος Σοφράς μας παρουσιάζει 24 (από τα συνολικά 154) Σονέτα του Σαίξπηρ («Ουίλλιαμ Σαίξπηρ: Σονέτα», εκδ. Αντίποδες).
Το ιδανικό μεταφραστικό αποτέλεσμα σε τέτοια έργα δεν πρέπει να είναι «άνυδρο», «ακαδημαϊκό» ή «μεσαιωνικό», αλλά να διεγείρει το πνεύμα του σύγχρονου αναγνώστη με τον ίδιο τρόπο που υποθέτουμε ότι θα συνάρπαζε τον αναγνώστη της εποχής στην οποία γράφτηκαν.
Μια τέτοια απόφαση εμπεριέχει το ρίσκο να εκτεθεί η μετάφραση σε «φιλολογικές ενστάσεις» και γι’ αυτό πολλοί την αποφεύγουν προτιμώντας την ασφάλεια του ακαδημαϊσμού. Αλλωστε, η απελευθέρωση από την τυπολατρία, όταν γίνεται με επιστημονική εντιμότητα, επιβάλλει διπλή δουλειά προκειμένου να τηρηθούν οι νοηματικοί τύποι την ίδια ώρα που θα αναζητηθούν τρόποι για να ανανεωθεί η απόδοση της ουσίας. Τελικώς, το αποτέλεσμα της συγκεκριμένης μετάφρασης κερδίζει τα περισσότερα στοιχήματα. Ο Σοφράς κατόρθωσε να αποδώσει τον πνευματικό πλούτο του Σαίξπηρ ισορροπώντας ανάμεσα στην πειθαρχία στο ποιητικό πλαίσιο που ένας μεταφραστής πρέπει να υπηρετήσει και στην καινοτομία που ταυτοχρόνως οφείλει να τολμήσει, προκειμένου να απελευθερώσει την εσωτερική ορμή αυτών των εκφράσεων ερωτικού ποιητικού λόγου και να την αποδώσει ακέραια στο σημερινό ελληνικό κοινό.
Ο Σαίξπηρ εξέδωσε τα Σονέτα το 1609, στα 45 του, και από τότε οι ερμηνείες δίνουν και παίρνουν, καθώς τα 126 είναι αφιερωμένα σε έναν «Ευγενή ωραίο νέο» και τα υπόλοιπα 28 γράφτηκαν για μια «ηδονική και σκοτεινή Μελαχρινή Κυρία».
Εκτός από τα ίδια τα Σονέτα και την καλαίσθητη έκδοση, ο αναγνώστης θα διαβάσει ένα μεστό κείμενο ανάλυσης για το συγκεκριμένο έργο, ενώ για το κοπιώδες έργο μετάφρασης επιστρατεύθηκαν οι πλέον έγκυρες ερμηνευτικές εκδόσεις για τον Σαίξπηρ από τα πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Κέμπριτζ.