Tην προηγούμενη εβδομάδα, είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω στη Βαρσοβία ένα workshop του Facebook σχετικά με την παραπληροφόρηση. Μετά την πρόσφατη γνωστή κρίση, η εταιρεία έχει ξεκινήσει πολυμέτωπη μάχη ενάντια στο φαινόμενο των fake news, τη διασπορά ψευδών ειδήσεων. Το Facebook, ως το μεγαλύτερο κοινωνικό δίκτυο, κατηγορείται σήμερα σχεδόν ως ο αποκλειστικά υπεύθυνος για το φαινόμενο της χειραγώγησης της κοινής γνώμης, περίπου όπως, πάνω στη ζαλάδα μας, ρίχνουμε το ανάθεμα στον δρόμο για το ατύχημα του μεθυσμένου οδηγού.
Ομως ακόμα και δρόμοι με κακοτοπιές, λακκούβες και παγίδες οδηγούν κάπου που δεν έχουμε ξαναπάει και σε κάποια απότομη στροφή τους προσφέρουν άπλετη θέα στη μεγαλύτερη ομορφιά. Ο πρόσφατος χαμός του δικηγόρου Χρήστου Γραμματίδη, μόλις στα 35, μετά μια γενναία μα άνιση μάχη με την ασθένεια, και η οδύνη που έσπειρε σε όλους τους διαδικτυακούς του φίλους, με έκανε να σκέφτομαι τους τρόπους που το Facebook έχει αλλάξει τα δεδομένα στη ζωή μας. Είναι ολοφάνερο από όλα αυτά που γράφτηκαν τις τελευταίες ημέρες: ο Χρήστος είχε με τα χρόνια «γράψει» πάνω μας, σε όλους τους τυχερούς του φόλοουερς. Σε μια περίοδο που τα πράγματα έχουν σταματήσει να βγάζουν νόημα, εκείνος έβρισκε τις λέξεις και μας το πρόσφερε καθημερινά. Θα είχαμε άραγε την τιμή να τον γνωρίσουμε αν δεν υπήρχε αυτή η πλατφόρμα; Θα είχαμε εκτεθεί αλλιώς σε αυτό το σπάνιο πνεύμα, την πηγαία ευγένεια, το απίθανο χιούμορ; Πόσους θα μπορούσε να «χωρέσει» η «φυσική» του παρέα; Πόσοι από εμάς συχνάζουμε σε δικαστήρια; Πόσο πιθανό θα ήταν να συναντηθούμε σε μια συναυλία, στον δρόμο, σε κάποιο μπαρ;
Να που ανάμεσα στα πικρά σχόλια, την επιθετικότητα και τη μιζέρια, σκοντάφτουμε και σε τέτοια ξέφωτα στην ονλάιν μας διαδρομή.
Ο θάνατός του πόνεσε όπως πονάει η απώλεια δικού μας ανθρώπου. Φίλοι του, που δεν τον είχαν ποτέ γνωρίσει στην «έξω» ζωή, έβαλαν τα κλάματα μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή τους. Ουδείς αυτή τη φορά τόλμησε να μας εγκαλέσει για τη θλίψη μας, όπως συχνά συμβαίνει ύστερα από θανάτους διασήμων. Ο Χρήστος ήταν «σταρ» και παράλληλα ένας από μας. Να κάτι για το οποίο θα κατηγορούσα το Facebook. Που εκεί που δεν προσέχαμε, μας άνοιξε την καρδιά, κλείσαμε μέσα ανθρώπους και σήμερα πρέπει να διαχειριστούμε την απώλειά τους. Δεν ήμασταν προετοιμασμένοι, δεν ξέρουμε πώς να το κάνουμε, ούτε όλα τα emojis του κόσμου δεν φτάνουν για να πούμε γεια.