Η απόφαση του Συμβουλίου των ΥΠΕΞ της Ε.Ε. για παραπομπή το 2019 της χορήγησης στα Σκόπια ημερομηνίας έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, στέρησε από τον Ζάεφ το «καρότο» στο δημοψήφισμα του φθινοπώρου για την έγκριση ή μη από τους πολίτες της συμφωνίας των Πρεσπών. Εάν οι υπουργοί είχαν ικανοποιήσει το αίτημα της κυβέρνησής του και όριζαν από τώρα την ημερομηνία, το δίλημμα στο δημοψήφισμα θα ετίθετο για τους ψηφοφόρους με τη μορφή ερωτήματος: ΝΑΙ στη συμφωνία που ανοίγει διάπλατες τις πόρτες για το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. και θα αλλάξει προς το καλύτερο τη ζωή σας ή ΟΧΙ, που σημαίνει παραμονή στην απομόνωση και στη μιζέρια;
Ο Ζάεφ πόνταρε πολύ σε μια θετική ανταπόκριση των Ευρωπαίων και μάλιστα παραμονές της απόφασης δήλωνε πως «μια ανακοίνωση έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων από την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής θα αποτελούσε σημαντικό κίνητρο για τους πολίτες της χώρας μου».
Ο Νίκος Κοτζιάς έδωσε στη Σύνοδο μάχη τόσο για τα Σκόπια όσο και για την Αλβανία, αλλά αυτό δεν έφτανε, μολονότι Γερμανία και Αυστρία εμφανίστηκαν (χλιαρά) θετικές. Οι Ευρωπαίοι εταίροι συντάχθηκαν με Γαλλία, Ολλανδία και Δανία, που πρόβαλαν αντιρρήσεις ως προς την εκπλήρωση από τα Σκόπια και άλλων κριτηρίων, όπως οι μεταρρυθμίσεις στον κρατικό μηχανισμό, η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, κ ά., μολονότι ήταν γνωστό ότι η κυβέρνηση Ζάεφ επιταχύνει και σε αυτούς τους τομείς. Αρνήθηκαν, πάραυτα, την ημερομηνία, έχοντας στραμμένο το βλέμμα στις ευρωεκλογές του Απριλίου 2019, ενόψει των οποίων ουδείς από τους ηγέτες θέλει ν’ ακούσει –πολύ περισσότερο να συναινέσει– για άνοιγμα της πόρτας σε οικονομίες και κοινωνίες όπως αυτές της ΠΓΔΜ και (κυρίως) της Αλβανίας.
Ο κ. Κοτζιάς επικαλέστηκε –και σωστά– γεωπολιτικούς και γεωστρατηγικούς λόγους για να υπογραμμίσει την ανάγκη έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με συγκεκριμένη χρονική αφετηρία. Στους ομολόγους του, ωστόσο, πρυτάνευσαν άλλα κριτήρια. Το διογκούμενο κύμα ξενοφοβίας τρομάζει την ευρωπαϊκή πολιτική ελίτ που φοβάται ότι μπορεί να εκφραστεί εκκωφαντικά στις κάλπες για την Ευρωβουλή. Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση για μετάθεση της πολυπόθητης ημερομηνίας δεν διευκολύνει τους σχεδιασμούς Ζάεφ αλλά και της Αθήνας.
Ο Ζάεφ έχει ρίξει όλο το βάρος στην κάλπη του φθινοπώρου για να υπερφαλαγγίσει το εμπόδιο του προέδρου Ιβάνοφ και χρειαζόταν ένα «δώρο» από τους Ευρωπαίους, που όμως δεν το προσέφεραν. Οι Ευρωεκλογές ρίχνουν τη σκιά τους στη συμφωνία.