Κυβερνητικοί «κύκλοι» (sic) εγκαλούν τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, επειδή δεν έχει αναφερθεί λεπτομερώς στην τελευταία «αναδιάρθρωση» του ελληνικού χρέους. Και πώς να αξιολογήσει τη βιωσιμότητα ή μη του χρέους ο κ. Στουρνάρας, αν δεν έχει ακόμα «τρέξει» η Τράπεζα της Ελλάδος τα δικά της μαθηματικά μοντέλα (κάτι το οποίο φαντάζομαι θα γίνει τις επόμενες ημέρες), για να εκτιμήσουν αν η λύση της περασμένης εβδομάδας είναι, τελικά, βιώσιμη;
Σε κάθε περίπτωση, ακούω πολλούς ειδικούς να δηλώνουν ότι τουλάχιστον βραχυ-μεσοπρόθεσμα το χρέος μας καθίσταται βιώσιμο. Σε αυτούς τους ειδικούς απαντώ ότι η έννοια του ημιβιώσιμου χρέους δεν υπάρχει, όπως επίσης δεν υπάρχει και η… ολίγον έγκυος.
Πιο ορθή, κατά τη γνώμη μου, ερώτηση είναι η ακόλουθη: Τελικά, είναι καλή ή κατώτερη των περιστάσεων η πρόσφατη συμφωνία χρέους;
Από τη μία πλευρά, η επιμήκυνση της μέσης διάρκειας κατά 10 έτη δίνει ανάσα ζωής στο αβάστακτο «βαρίδι» του δημόσιου χρέους. Επιπλέον, η μη ενεργοποίηση της γαλλικής πρότασης σύνδεσης χρέους με την ανάπτυξη μάλλον γίνεται δεκτή με ανακούφιση από τον κ. Τσίπρα, καθώς, όπως έχω επανειλημμένως επισημάνει (http://www.kathimerini.gr/928813/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/apoyh-apomakrynetai-h-syzhthsh-peri-apomeiwshs-xreoys), μια τέτοια πρόταση θα γινόταν πραγματικότητα μόνον αν συνδεόταν επίσης με «τρέξιμο» διαρθρωτικών αλλαγών (ήτοι αποπληρώνουμε περισσότερα όσο καθυστερούμε στον τομέα διαρθρωτικές αλλαγές), κάτι που ο ΣΥΡΙΖΑ ήθελε (και θέλει) να αποφύγει όπως ο «διάβολος το λιβάνι».
Από την άλλη πλευρά, όμως, μετά το 2023 και έως το 2060, καλούμαστε να επιτύχουμε πρωτογενή πλεονάσματα 2,2% του ΑΕΠ, αντί του 2% που είχαμε συμφωνήσει προηγουμένως.
Οσον αφορά το θέμα της βιωσιμότητας του χρέους, καλό θα ήταν να περιμένουμε (και) μια εμπεριστατωμένη ανάλυση από την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, προτού καταλήξουμε στο αυθαίρετο συμπέρασμα της βιωσιμότητας, κάτι στο οποίο κατέληξε ο (μη οικονομολόγος) κ. Τσίπρας, όταν επισκέφθηκε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Σε κάθε περίπτωση, η άμεση αντίδραση των αγορών ήταν ιδιαίτερα χλιαρή, με το 10ετές yield να αποκλιμακώνεται μόνον κατά περίπου 20 τιμές βάσης στο 4,10%, κάτι που δείχνει δυσπιστία ως προς τη βιωσιμότητα του χρέους.
Στην πράξη, η τρόικα μας έδωσε«σανίδα σωτηρίας» περίπου 10 ετών, οπότε, ανεξαρτήτως ποιος θα κυβερνά τότε, το πρόβλημα μάλλον θα επανέλθει στη σημερινή του μορφή.
Υπενθυμίζω ότι μόλις πριν από 3 χρόνια, το ΔΝΤ ζητούσε για την Ελλάδα 30 έτη χάριτος, μήπως και γίνουμε δημοσιονομικά βιώσιμοι. Θα αποτελέσει, λοιπόν, ισχυρό πλήγμα για την αξιοπιστία της τρόικας αν το χρέος μας «βαπτισθεί» τώρα, με τη νέα συμφωνία, βιώσιμο. Συνεπώς, η συμφωνία της περασμένης εβδομάδας αποτελεί «κλασική» περίπτωση μισογεμάτου – μισοάδειου ποτηριού, αλλά πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι επειδή τουλάχιστον… παρέμεινε νερό στο ποτήρι!
* Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής και πρόεδρος του ερευνητικού τομέα στο Τμήμα Οικονομικών, Χρηματοοικονομικών και Λογιστικής, University of Liverpool.