ΠΑΡΙΣΙ. Σε ηλικία 92 ετών πέθανε, χθες, ο δημοσιογράφος, σκηνοθέτης και συγγραφέας, θεωρούμενος ο τελευταίος πιστός μαθητής του Ζαν-Πολ Σαρτρ, Κλοντ Λαντσμάν, δημιουργός του διάσημου ντοκιμαντέρ για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων με τίτλο «Σοά».
Γεννημένος το 1925 σε προάστιο του Παρισιού, από Ανατολικοευρωπαίους Εβραίους μετανάστες γονείς, ο Λαντσμάν εντάσσεται στη νεολαία του Κομμουνιστικού Κόμματος και συμμετέχει στην αντίσταση. Εχοντας ολοκληρώσει σπουδές φιλοσοφίας στη Σορβόννη, διδάσκει στο πανεπιστήμιο του Τίμπινγκεν στη Γερμανία και στο Βερολίνο.
Η έκδοση του «Σκέψεις πάνω στο Εβραϊκό Ζήτημα» του Σαρτρ το 1947 δίνει την αφορμή στον Λαντσμάν για τη διοργάνωση σεμιναρίου σε γερμανικά πανεπιστήμια με θέμα τον αντισημιτισμό, καταγγέλλοντας την αποτυχία της πολιτικής απομάκρυνσης παλαιών ναζί από τον πανεπιστημιακό χώρο. Δύο άρθρα του γι’ αυτό το θέμα το 1949 στην εφημερίδα Berliner Zeitung οδηγούν τις πανεπιστημιακές αρχές να ζητήσουν την απόλυσή του.
Το 1952, ο Σαρτρ και η σύντροφός του, Σιμόν ντε Μποβουάρ, προτείνουν στον Λαντσμάν να γίνει μέλος της συντακτικής ομάδας της επιθεώρησης «Temps Modernes», που το ζευγάρι είχε ιδρύσει το 1945. Ο Λαντσμάν συνάπτει μάλιστα επταετή ερωτική σχέση με την Μποβουάρ, η οποία δεν πλήττει τη φιλία του με τον Σαρτρ.
Υστερα από ταξίδια στη Βόρεια Κορέα και στο Θιβέτ στα τέλη της δεκαετίας του 1950, ο Λαντσμάν αναδεικνύεται σε κορυφαία φιγούρα του αντιαποικιακού αγώνα, συμμετέχοντας σε εκστρατείες κατά του πολέμου στην Αλγερία και υπέρ της ανεξαρτησίας της χώρας.
Το 1970 εκλέγεται διευθυντής των Temps Modernes, μετά τον θάνατο της Μποβουάρ, ενώ λίγα χρόνια αργότερα αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία τριλογίας ντοκιμαντέρ με θέμα το Ολοκαύτωμα. Το «Σοά» (1985), θεωρούμενο μνημείο του σύγχρονου σινεμά, επιτρέπει στον Λαντσμάν να εκμεταλλευθεί τον εριστικό του χαρακτήρα, εκμαιεύοντας οδυνηρές αναμνήσεις και ομολογίες από τους ερωτωμένους.
«Το βιβλιαράκι “Σκέψεις για το Εβραϊκό Ζήτημα” του Σαρτρ απελευθέρωσε τους Εβραίους από τον φόβο και την αισχύνη, για να μας επιτρέψει να νιώσουμε τη Γαλλία σπίτι μας», έλεγε ο Λαντσμάν.