Είναι νέα και δυναμικά ανερχόμενη σε έναν ιδιαίτερα ανταγωνιστικό χώρο. Στην Αθήνα δεν τη βλέπουμε συχνά. Η πιανίστρια Θεοδοσία Ντόκου επιστρέφει για μια συναυλία στο Ηρώδειο (σε έργα Πουλένκ και Σεν-Σανς) στις 13 Ιουλίου πλάι σε έναν ζωντανό θρύλο του πιάνου, τη διάσημη Αργεντινή πιανίστρια Μάρτα Αρχερίτς ή Αργκεριχ, όπως έχουμε συνηθίσει να την αποκαλούμε.
Γεννημένη στη Ρόδο, η Ντόκου έκανε καλές σπουδές σε Αθήνα, Βερολίνο, Βουδαπέστη και Νέα Υόρκη. Κέρδισε δύο σημαντικούς διεθνείς διαγωνισμούς, όμως στις μέρες μας αυτό δεν είναι ασυνήθιστο για ταλαντούχους πιανίστες από όλο τον κόσμο. Το επόμενο βήμα δεν διαφαινόταν. Η μητέρα της, η οποία άλλωστε την προέτρεψε να ασχοληθεί με το πιάνο, επέμενε ότι έπρεπε να την ακούσει ένας σημαντικός πιανίστας. Η Μάρτα Αρχερίτς δεν ήταν η πιο εύκολη περίπτωση, καθώς δεν διδάσκει ούτε έχει μαθητές. Ομως, με αρκετή τόλμη η Θεοδοσία Ντόκου κατόρθωσε να αποσπάσει την υπόσχεση για μια ακρόαση. Ετσι, πριν από εννέα χρόνια στο Λουγκάνο συναντήθηκαν και από τότε η διάσημη πιανίστρια δέχθηκε να τη συμβουλεύει και να την καθοδηγεί. Η Θεοδοσία Ντόκου αντιλαμβάνεται πολύ καλά τα οφέλη, αλλά και τους κινδύνους που έχει για έναν νέο πιανίστα η εγγύτητα με μία τόσο ισχυρή προσωπικότητα. «Είναι όπως ένας ήλιος που φωτίζει και θερμαίνει. Μπορείς να πάρεις ένα μαύρισμα, αλλά δεν πρέπει να πας πολύ κοντά γιατί θα καείς», εξηγεί. «Εάν κάποιος δεν έχει τη δική του προσωπικότητα και τις δικές του ικανότητες, υπάρχει κίνδυνος να μην εξελιχθεί δίπλα σε μια μεγάλη προσωπικότητα, γιατί ο ίσκιος της είναι τόσο δυνατός που επισκιάζει τον άλλο». Η Ντόκου φαίνεται να αντιλαμβάνεται επίσης άριστα τα όρια της σχέσης σε πρακτικό επίπεδο: «Κανένας δεν σου φτιάχνει την καριέρα», σημειώνει. «Ο καθένας χαράζει τη δική του πορεία. Αυτός ο δρόμος είναι πολύ δύσκολος και δεν είναι στρωμένος με κόκκινο χαλί και ροδοπέταλα. Ανεβαίνει κανείς ένα ένα τα σκαλιά γιατί δεν υπάρχουν ασανσέρ για την επιτυχία».
Ανεβαίνει κανείς επίσης πολλές φορές τα σκαλιά του αεροπλάνου. Πετά από χώρα σε χώρα, από πόλη σε πόλη, μένει σε ξενοδοχεία. Η Θεοδοσία Ντόκου δείχνει αποφασισμένη. «Το όνειρό μου είναι να παίζω κάθε δεύτερη μέρα», σημειώνει. «Οι χώρες για μένα είναι μια αίθουσα συναυλιών. Από αεροπλάνο σε αεροπλάνο. Εξάλλου, κανένας Ιταλός δεν παίζει μόνο στην Ιταλία, ακόμη και ένας Γερμανός δεν παίζει μόνο στη Γερμανία με τις πολυάριθμες αίθουσές της. Η μουσική δεν έχει σύνορα. Είναι πάνω από κράτη, πάνω από κουλτούρες, πάνω από εδαφικά σύνορα. Εχει απήχηση σε όλους τους ανθρώπους. Αλλωστε, υπάρχει περίοδος που παίζω κάθε μέρα, είναι η δουλειά μου. Φαντάζεστε να έπαιζα κάθε μέρα στην Ελλάδα; Θα βαριόνταν να με βλέπουν…». Για έναν νέο καλλιτέχνη μια διεθνής σταδιοδρομία δεν είναι διόλου εύκολη υπόθεση. Από τότε που ο χώρος της κλασικής μουσικής ανοίχτηκε και στην Ασία, το τοπίο έγινε ιδιαίτερα ανταγωνιστικό. Καθημερινά εμφανίζονται εξαιρετικά καταρτισμένοι ταλαντούχοι νέοι πιανίστες από όλο τον κόσμο. «Η τεχνική και η δεξιοτεχνία είναι απαραίτητες προϋποθέσεις», αναγνωρίζει η Θεοδοσία Ντόκου. «Είναι αλήθεια ότι το γρήγορο παίξιμο συναρπάζει κάθε ακροατήριο», σημειώνει. «Αλλά δεν φτάνει μόνο αυτό, πρέπει να συγκινήσεις το κοινό και να επιτευχθεί η μέθεξη. Αυτό που κάνει έναν καλλιτέχνη να ξεχωρίσει είναι η προσωπικότητά του και κυρίως ο δυνατός χαρακτήρας του», σημειώνει. Η μουσικότητα είναι στοιχείο που πρέπει να διακρίνει έναν καλλιτέχνη και αυτό δεν διδάσκεται ούτε εξελίσσεται. Ή το ’χεις ή δεν το ’χεις».
Η ερμηνεία των Ρώσων
Ενας ακόμα σημαντικός παράγοντας είναι η επιλογή του ρεπερτορίου. Να γνωρίζει ένας καλλιτέχνης τι του ταιριάζει και τι όχι. Υπάρχουν πράγματι αρκετοί πιανίστες, οι οποίοι σταδιοδρομούν παίζοντας σε όλο τον κόσμο τα ίδια πέντε κοντσέρτα, αναγνωρίζει η Ντόκου. Ομως, αυτό γίνεται επειδή στα συγκεκριμένα έργα έχουν επιτύχει μια ιδιαίτερη ερμηνεία, εξηγεί. Εχουν τεράστια γκάμα ρεπερτορίου. Απλώς στην πορεία επιλέγουν ή τους ζητούν να ερμηνεύσουν στη σκηνή τα συγκεκριμένα έργα. Η ίδια, προς το παρόν, θέλει να παίζει πολλούς συνθέτες και διαφορετικά έργα. Τα έργα του 20ού αιώνα έχουν κυρία θέση στο ρεπερτόριό της. Αισθάνεται πολύ κοντά στην ερμηνεία των Ρώσων συνθετών και την ευχαριστεί ιδιαίτερα όταν ερμηνεύει έργα τους.