Εδώ και πολλές μέρες, μια σκιά αιωρείται από πάνω μας. Ο,τι κι αν μας απασχολούσε στην καθημερινότητά μας, από την εργασία και τις πολιτικές αψιμαχίες έως τον κλονισμό της διεθνούς τάξης πραγμάτων, πολλοί αδυνατούσαμε να ξεχάσουμε ότι στην άλλη άκρη της Γης, σε ένα οφιοειδές σπήλαιο κάτω από ένα βουνό της Ταϊλάνδης, μια ομάδα 12 αγοριών και ο προπονητής τους κάθονταν στο σκοτάδι, χιλιόμετρα μακριά από τη σωτηρία, παγιδευμένοι από νερά του μουσώνα που απειλούν να πλημμυρίσουν και το τελευταίο καταφύγιό τους. Διασώστες βρήκαν τα παιδιά καλά στην υγεία τους, τέσσερα χιλιόμετρα από την είσοδο της σπηλιάς, στις 2 Ιουλίου, εννιά μέρες αφού είχαν εξαφανιστεί (στις 23 Ιουνίου). Εως τότε, ουδείς γνώριζε εάν τα αγόρια, ηλικίας από 11 έως 16, και ο 25χρονος προπονητής της ομάδας ποδοσφαίρου τους, ήταν ζωντανά. Είχαν πάει μια βόλτα στη σπηλιά Ταμ Λουάνγκ μετά την προπόνηση· παγιδεύτηκαν όταν αυτή πλημμύρισε με νερό της βροχής.
Η ιστορία αυτή μας συνάρπασε όχι μόνο επειδή ο θάνατος τόσων παιδιών θα προκαλούσε θλίψη – παιδιά χάνονται κάθε μέρα, είτε στα νερά της Μεσογείου, είτε σε μακελειό σε αμερικανικό σχολείο, είτε σε αεροπορικά και αυτοκινητιστικά δυστυχήματα. Εδώ, όμως, δεν είχαμε να διαχειριστούμε μόνο την αγωνία που προκαλεί το γεγονός ότι –θνητοί όπως είμαστε– τα σώματά μας δεν αντέχουν τη βία και τη στέρηση (οξυγόνου, τροφής, νερού). Στην περίπτωση των παγιδευμένων αγοριών, όπως και σε αυτή των 33 Χιλιανών ανθρακωρύχων που το 2010 έμειναν 700 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της Γης επί 69 μέρες, αντιμετωπίζουμε τα όρια του ανθρώπου και των συλλογικών προσπαθειών του. Η ανάγκη τα αγόρια ή οι ανθρακωρύχοι να κρατηθούν εν ζωή προκύπτει από το γεγονός ότι είναι ζωντανοί: η αποστολή των υπολοίπων είναι να τους σώσουν με κάθε διαθέσιμο μέσο, όχι να τους κλάψουν. Και εκεί φαίνεται εάν αυτό είναι εφικτό ή όχι. Αλλο είναι να καταστρέφεται ένα διαστημόπλοιο μαζί με το πλήρωμά του, και άλλο είναι τα μέλη του να βρεθούν παγιδευμένα στο Διάστημα και να μην υπάρχει τρόπος να επιστρέψουν στη Γη. Η μια περίπτωση μας θλίβει, η άλλη μας κινητοποιεί. Γι’ αυτό η επιχείρηση απεγκλωβισμού των αγοριών συμπεριέλαβε ανθρώπους απ’ όλο τον κόσμο: δεν είναι δοκιμασία μόνο για τις οικογένειες των αγοριών και των τοπικών αρχών, είναι δοκιμασία για όλους μας.
Η ιστορία των ανθρώπων είναι, σε έναν βαθμό, και η ιστορία σωστικών επιχειρήσεων: μέλη εξερευνητικών αποστολών στην Αρκτική, στην Ανταρκτική ή στην Αφρική που χάθηκαν ή κινδύνεψαν, ενώ άλλοι επιχείρησαν να τους βρουν· πλοία που έσπευσαν να σώσουν ναυαγούς· διασώστες που σπεύδουν από βουνοκορφές σε αυτοκινητοδρόμους και σε διαμερίσματα για να βοηθήσουν τραυματίες ή ασθενείς· γιατροί και νοσηλευτές που προσφέρουν ελπίδα και παρηγοριά – όπως και οι κληρικοί από άλλη σκοπιά· επιστήμονες ερευνητές, φιλόσοφοι και συγγραφείς που προσπαθούν να βρουν λύσεις στα μεγάλα προβλήματα που βασανίζουν τα κορμιά και τα μυαλά μας, τις σχέσεις μεταξύ μας.
Βρισκόμαστε συνεχώς σε μια διαμάχη με την ανάγκη και τον φόβο· ο ένας βοηθάει τον άλλον για να τα βγάλουμε πέρα. Γι’ αυτό, είτε έχουμε παιδιά οι ίδιοι είτε όχι, είτε πάσχουμε από κλειστοφοβία είτε όχι, η αίσθηση ότι κάποια αγόρια ή ανθρακωρύχοι περιμένουν να σωθούν από τον τάφο, συναρπάζει τον καθένα μας. Οπως και όταν ισλαμιστές τρομοκράτες απήγαγαν 300 μαθήτριες από το χωριό Τσιμπόκ το 2014, βλέπουμε μια ξαφνική, οικουμενική συγκίνηση. Ολοι έχουμε ανάγκη το αίσιο τέλος. Οι 33 Χιλιανοί σώθηκαν. Με την πάροδο του χρόνου, πολλά (όχι όλα) από τα κορίτσια του Τσιμπόκ βρέθηκαν. Εως προχθές, τα παιδιά στο Ταμ Λουάνγκ περίμεναν στην καρδιά του υγρού λαβύρινθου, ενώ ένας διασώστης είχε πεθάνει στα σκοτεινά νερά και η ομάδα διάσωσης προσπαθούσε να σκεφθεί τον καλύτερο τρόπο να τα βγάλει: να επιχειρήσει να τα οδηγήσει έξω μέσω κατάδυσης στα επικίνδυνα νερά; Να περιμένει τη στάθμη του νερού να πέσει; Και εάν το σπήλαιο πλημμυρίσει τις επόμενες μέρες; Ας αναλογιστούμε αυτά τα ερωτήματα καθώς παλεύουμε με τους δικούς μας εφιάλτες.