Οι προφητείες του Πέτερ Σλότερντικ

Οι προφητείες του Πέτερ Σλότερντικ

1' 57" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Καμία κοινωνία δεν έχει την υποχρέωση να αυτοκαταστραφεί», είπε το 2015 ο Γερμανός φιλόσοφος και πρύτανης τoυ Πανεπιστημίου Τεχνών της Καρλσρούης Πέτερ Σλότερντικ, αναφερόμενος στην πολιτική ανοικτών συνόρων της Αγκελα Μέρκελ. Ξεσήκωσε αντιδράσεις, αλλά σύντομα επιβεβαιώθηκε. Η μέχρι πρότινος πανίσχυρη καγκελάριος χρειάστηκε έξι μήνες για να σχηματίσει κυβέρνηση και αναγκάστηκε προ ημερών να συναινέσει στην ενίσχυση των γερμανικών συνόρων.

Ο Σλότερντικ μιλάει εδώ και μία δεκαετία για την κάμψη της ανοικτής κοινωνίας. Εχει αναφερθεί στις «δεξαμενές οργής» που υπάρχουν σε κάθε κοινωνία και γεμίζουν από κάθε λογής δυσαρέσκεια. Η οργή, λέει, εκτονώνεται μέσα από την πίστη σε ένα όραμα ή την απόφαση για μια σύγκρουση. Εχει υποστηρίξει ότι η σημερινή κοινωνία, που αποθαρρύνει τον οραματισμό και αποτρέπει τη σύγκρουση, εγκλωβίζει την οργή και θεωρεί ότι αυτή η εγκλωβισμένη οργή είναι η αιτία που σήμερα μισούμε σχεδόν οτιδήποτε κινείται.

Σε ένα πολυσέλιδο πορτρέτο του στο αμερικανικό περιοδικό New Yorker, που δημοσιεύτηκε πριν από έξι μήνες, εξήγησε ότι «δεν είμαστε έτοιμοι να αντέξουμε την πίεση της συνύπαρξης με δισεκατομμύρια συνανθρώπους μας» και υπογράμμισε ότι «στο παρελθόν η γεωγραφία δημιουργούσε όρια ανάμεσα στα έθνη και στις κουλτούρες». Οι αποστάσεις δεν μπορούσαν να καλυφθούν εύκολα και έτσι κάθε κοινωνία είχε χώρο για να εξελιχθεί πολιτικά και πνευματικά. Ο χώρος αυτονομίας και η απόσταση από τον «ξένο» επέτρεπε τη γενναιοδωρία απέναντί του καθώς και την ανάπτυξη φιλελεύθερων ιδανικών. Σήμερα που ο χώρος αυτονομίας συρρικνώνεται από τις τεχνολογίες μεταφορών ή τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η γενναιοδωρία και ο φιλελευθερισμός υποχωρούν και στη θέση τους επιβάλλεται η οργισμένη απαίτηση για επιστροφή των συνόρων.

Μόνο που η Ευρώπη αντιπροσωπεύει το όραμα για την υπέρβαση των εθνών-κρατών και την κατάργηση των συνόρων. Πώς θα επανέλθουν τα εθνικά σύνορα χωρίς να διαλυθεί η Ευρώπη; Πώς μπορείς να διακρίνεις αν εκείνος που ετοιμάζεται να διασχίσει οδικώς τα γερμανοαυστριακά σύνορα είναι πρόσφυγας; Αν επανέλθουν οι μπάρες στα σύνορα της Γερμανίας με την Αυστρία, γιατί να μην επανέλθουν παντού;

Τελικώς, η επιστροφή των συνόρων αποκαλύπτει την επιθυμία των ευρωπαϊκών λαών να επανέλθουν τα όρια μεταξύ τους. Οπως τόνισαν πρόσφατα οι New York Times, το γεγονός ότι ακόμα και οι πλέον φιλοευρωπαίοι ηγέτες μιλούν για εθνική κυριαρχία αποτελεί ένδειξη ότι οι κοινωνίες επιστρέφουν στον τοπικισμό. Αν η Ευρώπη επιστρέψει στον τοπικισμό, τι θα συμβεί με τις «δεξαμενές της οργής»; Αν πιστέψουμε τον Σλότερντικ, θα εκτονωθούν σε μια νέα σύγκρουση. Ή σε ένα νέο όραμα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή