Οταν ο Σαίξπηρ συνάντησε τον Τραμπ

Οταν ο Σαίξπηρ συνάντησε τον Τραμπ

1' 57" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το 2016, τετρακόσια χρόνια μετά τον θάνατο του Σαίξπηρ, εξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο σπουδαιότερος μελετητής του Σαίξπηρ, ο καθηγητής του Χάρβαρντ Στίβεν Γκρίνμπλατ, επιχειρεί με το νέο βιβλίο του «Tyrant: Shakespeare on Power» («Τύραννος: Ο Σαίξπηρ για την εξουσία») να φωτίσει τις ομοιότητες του προέδρου των ΗΠΑ με τυραννικές μορφές του σαιξπηρικού σύμπαντος. Ο Γκρίνμπλατ υπογραμμίζει ότι ο Σαίξπηρ στα τελευταία είκοσι χρόνια της ζωής του επικεντρώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στο εξής ερώτημα: Πώς μια χώρα μπορεί να πέσει στα χέρια ενός τυράννου; Γιατί άνθρωποι ισχυροί, ικανοί και υπερήφανοι υποκύπτουν στη βούληση ενός ηγέτη καταφανώς επικίνδυνου και ακατάλληλου; Γιατί τα ψεύδη, η σκληρότητα, οι προσβολές και η άγνοια παύουν να αποτελούν εμπόδια;

Ο σαιξπηρικός τύραννος, όπως σκιαγραφείται στον Ριχάρδο Γ΄, αλλά και στον Μάκβεθ ή στον Ερρίκο Στ΄, έχει την ψυχοπαθολογία του ανθρώπου που θέτει τον φαινομενικά ανέφικτο στόχο της κατάκτησης της μέγιστης εξουσίας σε μια μάταιη προσπάθεια να εξαφανίσει τη «μαύρη τρύπα» που σχηματίστηκε στην ψυχή του από την απουσία αγάπης στην παιδική του ηλικία (Ριχάρδος Γ΄). Διακρίνεται από παθολογικό ναρκισσισμό και ανασφάλεια, από φόβο αποτυχίας, υπερβολική αυτοπεποίθηση και άγχος σεξουαλικής επιβεβαίωσης (Μάκβεθ), από δολοφονική οργή και από έλλειψη δισταγμών να συνεργαστεί ακόμα και με εχθρούς της χώρας του για να υφαρπάξει την εξουσία (Ερρίκος Στ΄).

Ο τύραννος επιβάλλεται σε καιρούς ταραγμένους καθώς μπορεί να διαχειρίζεται την αγανάκτηση του πλήθους και να οσμίζεται τα σκοτεινά κίνητρα των ανθρώπων. Ο Σαίξπηρ εξηγεί ότι ο τύραννος κατακτά την εξουσία με τη συναίνεση, τη συνενοχή, την ψήφο των πολιτών. Οι ισχυροί της κοινωνίας –ο καθένας για τους δικούς του λόγους– δεν εμποδίζουν τη διολίσθηση στον ολοκληρωτισμό. Κάποιοι εφησυχάζουν γιατί νομίζουν ότι οι υπάρχοντες θεσμοί θα επιβληθούν στον τύραννο. Κάποιοι πρωτοστατούν στον εξορθολογισμό κάθε έκφρασης ανορθολογισμού. Κάποιοι φοβούνται το νέο καθεστώς. Κάποιοι ομολογούν την εκδήλωση της ανωμαλίας, αλλά εκτιμούν ότι οι ίδιοι, λόγω προνομιακών σχέσεων με τη νέα εξουσία, θα βγουν κερδισμένοι και θα παραμείνουν προστατευμένοι από το επερχόμενο κύμα καταστροφής που θα τυλίξει το βασίλειο. Κάποιοι αντλούν μια αρρωστημένη ικανοποίηση από το θέαμα της δημόσιας διατύπωσης των ανείπωτων.

Ο Σαίξπηρ είχε την ικανότητα να απογυμνώνει τα φαινόμενα και να διατυπώνει τις πιο θεμελιώδεις αλήθειες. Τα λόγια και οι αλληγορίες του φτάνουν στις μέρες μας και προκαλούν έκπληξη και αμηχανία γιατί, καθώς η ανθρώπινη φύση δεν αλλάζει, μοιάζουν σαν να γράφτηκαν σήμερα. Σαν να ταξίδεψε στο μέλλον και να συνάντησε τον Τραμπ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή