Στην κορυφή ενός εντυπωσιακού λόφου στην ευρωπαϊκή ακτή της Κωνσταντινούπολης, στην καρδιά της συνοικίας του Πέραν, βρίσκεται η κεντρική πλατεία Ταξίμ – αδιαμφισβήτητα το καλύτερο σημείο της πόλης για να κάνει κανείς κάποια εντυπωσιακή αρχιτεκτονική δήλωση. Κάθε γενιά της Τουρκίας προσπάθησε να αφήσει το σημάδι της στη δημοφιλή, πολυσύχναστη πλατεία, όπου η μεγαλοπρεπής ορθόδοξη εκκλησία της Αγίας Τριάδας και το ορειχάλκινο, στωικό Μνημείο της Δημοκρατίας συνυπάρχουν με σύγχρονα εμπορικά κέντρα και πεντάστερα ξενοδοχεία με θέα που κόβει την ανάσα.
Τους τελευταίους μήνες, στη θέση του πρώην ιστορικού Πολιτιστικού Κέντρου Ατατούρκ, ένας σκοτεινός σκελετός από σκυρόδεμα υψώνεται απότομα και σιδερένιες ράβδοι κρέμονται από την πρόσοψη του κτιρίου. Τριγύρω, γυαλιστερές αφίσες αποκαλύπτουν το ένδοξο μέλλον που οραματίζονται οι τουρκικές αρχές για το κτίριο. Μέσα στους επόμενους μήνες, τα 100.000 τετραγωνικά μέτρα θα μετατραπούν σε ένα από τα πιο σύγχρονα πολιτιστικά κέντρα στον κόσμο, που θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, εντυπωσιακή όπερα, σύγχρονες αίθουσες συναυλιών, κινηματογράφους και δεκάδες εκθεσιακούς χώρους.
Το νέο, ανανεωμένο Πολιτιστικό Κέντρο Ατατούρκ υπόσχεται να είναι κόσμημα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής με εξαιρετικές οπτικοακουστικές τεχνολογίες, και οι υποστηρικτές του σχεδίου ελπίζουν πως θα μετατραπεί σε μαγνήτη για διεθνή αστέρια του καλλιτεχνικού στερεώματος και αγαπημένο σύμβολο της πόλης, αντίστοιχο του Μπολσόι της Μόσχας. Στο τιμόνι του φιλόδοξου σχεδίου βρίσκεται ο ανερχόμενος Μουράτ Ταμπανλιόγλου, γιος του δημοφιλή αρχιτέκτονα Χαγιατί Ταμπανλιόγλου, που σχεδίασε το πρωτότυπο πολιτιστικό κέντρο. Ωστόσο, παρά τη συμβολική συνέχεια στον σχεδιασμό του κτιρίου, πολλοί Κωνσταντινουπολίτες φοβούνται πως η νέα κατασκευή θα αλλάξει το πνεύμα της πλατείας Ταξίμ ριζικά.
Χαρακτηρισμένο ως ένα από τα πιο σύγχρονα κτίρια της Τουρκίας για την εποχή του, το «Ατατούρκ» ήταν το τέταρτο μεγαλύτερο πολιτιστικό κέντρο στον κόσμο όταν άνοιξε διάπλατα τις πόρτες του το 1969. Για δεκαετίες, αποτελούσε πόλο έλξης για την κοσμοπολίτικη ελίτ της Κωνσταντινούπολης, που απολάμβανε όπερες του Βέρντι και θεατρικά έργα του Αρθουρ Μίλερ, ενσαρκώνοντας τις δυτικές πολιτιστικές προσδοκίες του κεμαλισμού.
Πιο πρόσφατα, όταν οι διαδηλώσεις του Γκεζί κορυφώθηκαν σαν πυροτέχνημα στην καρδιά της πόλης, το καλοκαίρι του 2013, το εγκαταλελειμμένο πλέον πολιτιστικό κέντρο μετατράπηκε σε σύμβολο αντίστασης στα σχέδια της κυβέρνησης του Ερντογάν. Φωτισμένα πανό με την επιγραφή «Δεν θα υποκύψουμε» κάλυψαν την πρόσοψη του κτιρίου, και οι διαδηλωτές συσσωρεύονταν στην ταράτσα για να φωνάξουν ηχηρά συνθήματα που αντηχούσαν στο κέντρο της πόλης. Ως λατρεμένο σύμβολο του κεμαλισμού, το Πολιτιστικό Κέντρο Ατατούρκ φέρνει στην επιφάνεια τα αμυντικά ένστικτα των επικριτών του Ερντογάν, που αντιτίθενται στη νέα ταυτότητα του ισλαμικού εθνικισμού που πρεσβεύουν ο ίδιος και το κόμμα του.
Παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις του αρχιτέκτονα Ταμπανλιόγλου, ο οποίος υπόσχεται πως το κρατικό μπαλέτο και η συμφωνική ορχήστρα της χώρας θα βρουν επιτέλους τη στέγη που τους αξίζει, πολλοί ανησυχούν πως το κτίριο κινδυνεύει να μετατραπεί σε αποστειρωμένη κίνηση εντυπωσιασμού, δίχως μακροχρόνια λειτουργικότητα. Στο μεταξύ, η τουρκική κυβέρνηση αυξάνει τις πρακτικές λογοκρισίας και συνεχίζει να απαγορεύει διάφορα καλλιτεχνικά δρώμενα.
Στα τουρκικά, η λέξη «Ταξίμ» σημαίνει διαίρεση. Η τελική έκβαση του νέου Πολιτιστικού Κέντρου Ατατούρκ, το οποίο αναμένεται να ανοίξει μέσα στο 2019, παραμένει άγνωστη, ωστόσο το σίγουρο είναι πως η κατασκευή του φέρνει στο προσκήνιο την εξαιρετικά πολωμένη, διχασμένη τουρκική κοινωνία.