«Ηρθε η ώρα να κάνουμε μια νέα αρχή», δήλωσε ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην εντυπωσιακή τελετή ορκωμοσίας που έλαβε χώρα την περασμένη Δευτέρα στην Αγκυρα, με πολλούς αναλυτές να κάνουν λόγο για την ανάδυση της Δεύτερης Τουρκικής Δημοκρατίας, μετά την πρώτη, που θεμελίωσε ο Κεμάλ Ατατούρκ.
Ο Τούρκος πρόεδρος, ο οποίος πρωταγωνιστεί στο πολιτικό σκηνικό της χώρας από το 2002, οραματιζόταν εδώ και χρόνια τη μετάβαση του καθεστώτος σε ισχυρή εκτελεστική προεδρία. Επειτα από την περσινή συνταγματική αναθεώρηση αλλά και την πρόσφατη νίκη του στις προεδρικές εκλογές, το όραμα αυτό γίνεται πραγματικότητα. Από τη Δευτέρα, η θέση του πρωθυπουργού –που υπάρχει στο τουρκικό διοικητικό σύστημα εδώ και σχεδόν μία χιλιετία, από την εποχή των Σελτζούκων– θα καταργηθεί και ο Τούρκος πρόεδρος αναλαμβάνει πλέον ευρέως ενισχυμένες εξουσίες και επισημοποιεί τη θεσμική του παντοδυναμία. Λίγες μόλις ώρες πριν από την ορκωμοσία, ο Ερντογάν υπέγραψε ένα από τα τελευταία διατάγματα υπό το καθεστώς έκτακτης ανάγκης και διέταξε την απομάκρυνση 18.000 δημοσίων υπαλλήλων, αστυνομικών, στρατιωτικών αλλά και ακαδημαϊκών.
Υπερυπουργός ο γαμπρός
Ωστόσο, η καλύτερη ένδειξη για το καινούργιο κεφάλαιο του καθεστώτος της Τουρκίας ήταν η ανακοίνωση του νέου υπουργικού συμβουλίου, ένα ανανεωμένο 16μελές κυβερνητικό σχήμα με πληθώρα συγχωνεύσεων. Το ενδιαφέρον μονοπώλησε η επιλογή του τέως υπουργού Ενέργειας και γαμπρού του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, στο τιμόνι του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, ένα νέο υπουργείο που συνθέτει όλους τους φορείς που ασχολούνται με την οικονομική διαχείριση και τη χρηματοοικονομική πολιτική. Η επιλογή του νεαρού Αλμπαϊράκ επιβεβαίωσε τις ανησυχίες των επενδυτών για αυξημένη παρεμβατικότητα του Τούρκου προέδρου στην οικονομία της χώρας και οι αγορές αντέδρασαν έντονα, με τη λίρα να σημειώνει νέα πτώση την εβδομάδα που μας πέρασε.
Μεγάλη έκπληξη προκάλεσε και η επιλογή του αρχηγού των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων Χουλουσί Ακάρ για τη θέση του υπουργού Αμυνας. Ο διορισμός του σηματοδοτεί την πρώτη φορά, στη σύγχρονη τουρκική ιστορία, όπου ένα ισχυρό στέλεχος του στρατού συμμετέχει σε υπουργικό συμβούλιο – άλλωστε ο τουρκικός στρατός έχει διεξαγάγει ουκ ολίγα πραξικοπήματα ανατρέποντας πολλές δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις από το 1960. Η επιλογή του Ακάρ φανερώνει το ενδιαφέρον του Τούρκου προέδρου να βελτιώσει τη σχέση του με τις ένοπλες δυνάμεις, ενισχύοντας ταυτόχρονα τον έλεγχο πάνω σ’ αυτές, δύο χρόνια μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 16ης Ιουλίου 2016.