Ο Αμερικανός πρόεδρος κλονίζει τη διεθνή τάξη πραγμάτων

Ο Αμερικανός πρόεδρος κλονίζει τη διεθνή τάξη πραγμάτων

2' 48" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η πρώτη παγκόσμια θεωρία του πολέμου, η οποία βασίζεται σε δύο αρχαιοελληνικές πόλεις, φαίνεται πως γοητεύει αρκετά τον πρόεδρο Τραμπ. Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, η Αθήνα και η Σπάρτη ήταν στενοί σύμμαχοι μέχρι που μεταμορφώθηκαν σε αναπόφευκτους εχθρούς, όταν η θαρραλέα Αθήνα έγινε αρκετά ισχυρή και μπόρεσε να ανταγωνιστεί τη Σπάρτη στην κυριαρχία του ελληνικού χώρου. Ωστόσο, αυτός ήταν ένας παλιός κόσμος γεμάτος αδίστακτα συμφέροντα και μηδενικό ανταγωνισμό – σήμερα, τα έθνη γνωρίζουν πώς να αποφύγουν αυτά τα καταστροφικά ένστικτα.

Τρανό παράδειγμα είναι η πενηντάχρονη συμμαχία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης, καθώς η οικονομική και στρατιωτική ισχύς της Ευρώπης είναι η μόνη που μπορεί να ανταγωνιστεί την αμερικανική κυριαρχία. Σύμφωνα με τη θεωρία του Θουκυδίδη, η σύγκρουση μεταξύ τους είναι αναπόφευκτη, όμως εδώ και χρόνια παραμένει αδιανόητη. Η φιλελεύθερη διεθνής τάξη –με μία σειρά από θεσμούς όπως οι συμμαχίες, το ελεύθερο εμπόριο και ο ΟΗΕ– συνεχίζει να εξελίσσεται, και παραμένει πιστή στο όραμα μιας ειρηνικής συνύπαρξης των εθνών.

Ο πρόεδρος Τραμπ, ωστόσο, διατηρεί τα ένστικτα του παλιού κόσμου. Κατά τη διάρκεια της περιοδείας του στην Ευρώπη άδραξε κάθε ευκαιρία που του δόθηκε για να πολεμήσει τους θεσμούς της διεθνούς τάξης, να κλονίσει τα θεμέλια της συνεργασίας των δύο δυνάμεων, και να υπονομεύσει οποιαδήποτε συμφωνία δεν σφυρηλάτησε ο ίδιος. Η κοσμοθεωρία του θυμίζει τη διαμάχη της Αθήνας και της Σπάρτης, και παρότι η στάση του δεν σηματοδοτεί την έναρξη κάποιας μάχης, η σύγκρουση έρχεται με τη μορφή εμπορικών πολέμων και διπλωματικών εντάσεων.

Η παρουσία του Τραμπ στις Βρυξέλλες, όπου οδήγησε μια συνάντηση του ΝΑΤΟ στο χάος εκτοξεύοντας αόριστες απειλές, φανερώνει τη στρατηγική του προσέγγιση. Παρότι ο Αμερικανός πρόεδρος δεν κατάφερε να αναγκάσει τους Ευρωπαίους να κάνουν σημαντικές παραχωρήσεις, ενέπνευσε επιτυχώς τον φόβο πως ενδέχεται να χάσουν οποιαδήποτε στιγμή την αμερικανική υποστήριξη. Ο προκάτοχός του, Μπαράκ Ομπάμα, ξόδεψε οκτώ χρόνια προσπαθώντας να πείσει τους Ευρωπαίους να κάνουν περισσότερα για τη συλλογική τους άμυνα. Ο Τραμπ, παρουσιάζοντας τον ίδιο του τον εαυτό ως ισχυρή εξωτερική απειλή για την Ευρώπη, θα μπορούσε τελικά να τους αναγκάσει να το κάνουν πραγματικότητα.

Ωστόσο, η στάση του Αμερικανού προέδρου περιέχει και αρκετά ρίσκα – νεφελώδη, αλλά εξαιρετικά σημαντικά. Κανείς δεν είναι σίγουρος πόσες φορές ακόμη θα μπορέσει να κλονίσει ο Τραμπ τα θεμέλια της διεθνούς τάξης προτού αυτή καταρρεύσει. Και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι ακριβώς θα συμβεί, αν καταφέρει να το κάνει. Ολοι γνωρίζουν όμως πως η τρέχουσα τάξη πραγμάτων είναι παρασκεύασμα των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες οικοδόμησαν ένα σύστημα που σε μεγάλο βαθμό εξυπηρετεί τα δικά τους συμφέροντα.

Το ΝΑΤΟ

Η πιο ξεκάθαρη περίπτωση είναι η ίδια η συμμαχία του ΝΑΤΟ. Παρότι ο Τραμπ έχει χαρακτηρίσει τη Συμμαχία ένα είδος αμερικανικής υπηρεσίας προστασίας για τα παρασιτικά κράτη της Ευρώπης, ένας από τους βασικότερους στόχους του ΝΑΤΟ είναι να κρατήσει τους Ευρωπαίους ενωμένους αλλά και εξαρτημένους από την αμερικανική ηγεσία. Χάρη στη Συμμαχία, η Ευρώπη όχι μόνο δεν αποτελεί απειλή για τις ΗΠΑ, άλλα παρέχει σταθερά τις στρατιωτικές τις δυνάμεις για να υπερασπιστεί τα αμερικανικά συμφέροντα. Το ΝΑΤΟ, όπως και οι υπόλοιπες πτυχές της αμερικανικής τάξης πραγμάτων, είναι κάτι παραπάνω από το άθροισμα των τμημάτων του.

Η ύπαρξή του εξαρτάται από την αμοιβαία εμπιστοσύνη, την υπόσχεση πως τα μέλη του θα αλληλοϋποστηριχθούν όχι μόνο όταν αντιμετωπίσουν κάποια κοινή απειλή όπως η Ρωσία. Η εμπιστοσύνη αυτή είναι μια αξία εξαιρετικά πρωτοποριακή, καθώς αντιτίθεται στα εγωιστικά ένστικτα των μεμονωμένων κρατών. Ακόμη και σήμερα, η αντοχή της παραμένει άγνωστη.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή