Tα τελευταία χρόνια, γίνεται συχνά λόγος για τον «διάλογο» της σύγχρονης τέχνης με την αρχαία, όμως λίγες μόνο από τις περιοδικές εκθέσεις, που κατά καιρούς έχουν φιλοξενηθεί σε ελληνικά μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, κάνουν τον επισκέπτη να αισθανθεί πραγματικά ότι γίνεται μάρτυρας μιας σιωπηλής συνομιλίας.
Ολα δείχνουν πως η έκθεση που εγκαινιάζεται το επόμενο Σάββατο στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Μήλου, υπό τον τίτλο «Αρχαία μνήμη σε σύγχρονα έργα», θα αποτελέσει φωτεινό παράδειγμα όχι μόνο αρμονικής συνύπαρξης αλλά και δημιουργικής αλληλεπίδρασης του παλιού με το καινούργιο.
Σπάραγμα τοιχογραφίας με πρόσωπο άνδρα (ρωμαϊκοί χρόνοι).
Οταν κλήθηκαν να εμπνευστούν από επιλεγμένα εκθέματα του μουσείου, δέκα καλλιτέχνες του σήμερα άφησαν τη φαντασία τους ελεύθερη και φιλοτέχνησαν νέα έργα που πλαισιώνουν, μιμούνται και αποδομούν τα αρχαία ή απλώς επιχειρούν να αφηγηθούν τις ιστορίες τους.
Η επιτυχία του εγχειρήματος οφείλεται εν πολλοίς στο γεγονός πως ο εμπνευστής του έχει τη διττή ιδιότητα του αρχαιολόγου και του επιμελητή σύγχρονης τέχνης: συνεργάτης του ιδρύματος ΔΕΣΤΕ έως το 2014, εδώ και λίγα χρόνια ο Πέτρος Κοσμάς εργάζεται ως συμβασιούχος αρχαιολόγος στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και σε αυτό το πόστο είχε την ιδέα για τη διοργάνωση μιας έκθεσης στη Μήλο. Ο ίδιος πρότεινε τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες και τους «ταίριαξε» με εκθέματα τα οποία επέλεξαν μαζί με την υπεύθυνη αρχαιολόγο του μουσείου και συνεπιμελήτρια της έκθεσης Παναγιώτα Πάντου. Τη γενική εποπτεία της διοργάνωσης είχε ο έφορος Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης, υπό τη διεύθυνση του οποίου τα μουσεία των νησιών μεταμορφώνονται από σιωπηλά θησαυροφυλάκια ενός μακρινού παρελθόντος σε «ζωντανούς» χώρους εξερεύνησης, ανταλλαγής και δημιουργίας.
Tο έργο του Χαράλαμπου Επαμεινώνδα «Ενεπε Μούσα».
Προσεγγίσεις
«Διαλέξαμε αντιπροσωπευτικά έργα από τις συλλογές του μουσείου, αλλά και ορισμένα που εκτίθενται για πρώτη φορά, όπως ένα νεολιθικό ειδώλιο σε σχήμα σταυρού που βρέθηκε πέρυσι ή ένα θραύσμα τοιχογραφίας που ήρθε στο φως στη διάρκεια των εργασιών αναστήλωσης του θεάτρου», εξηγεί ο κ. Κοσμάς. Στη συνέχεια έγινε η επιλογή των καλλιτεχνών και τους ανατέθηκε η αποστολή να προσεγγίσουν ένα ή περισσότερα εκθέματα με τον δικό τους τρόπο. Κάποιοι το έκαναν διστακτικά, με ευλάβεια σχεδόν, όπως η Θεώνη Δημοπούλου, που απλώς τοποθέτησε το νεολιθικό πήλινο ειδώλιο «Υπό το φως του ήλιου», ή ο Μιχάλης Καλλιμόπουλος, οι φιγούρες του οποίου κρατούν διακριτικά συντροφιά στους χάλκινους πολεμιστές του 13ου π.Χ. αιώνα.
Αλλοι τόλμησαν να τα οικειοποιηθούν, όπως ο street artist Φίκος, που έδωσε σάρκα και οστά στο ρωμαϊκό άγαλμα του Μάριου Τρόφιμου και τον αναπαρέστησε «να συμμετέχει στη διονυσιακή τελετή του Αγριώνα», ο Χαράλαμπος Επαμεινώνδας, που συμπλήρωσε με τη φαντασία του την τοιχογραφία του ρωμαϊκού θεάτρου, ή ο Αλέξανδρος Μαγκανιώτης, ο ονειρικός αναβάτης του οποίου κοιτά προς τα πίσω αντικρίζοντας το πήλινο ομοίωμα άρματος από την αρχαία πόλη της Φυλακωπής και ουσιαστικά «ονειρεύεται το παρελθόν», αναφέρει ο επιμελητής.
Το έργο του Φίκου «Αγριώνια»
Εργο του Αλέξανδρου Μαγκανιώτη.
Ακόμα, η μορφή της μοναδικής στο είδος της «Κυράς της Φυλακωπής» αποδομείται σε ένα κύμα στη μεταξοτυπία με φύλλα χρυσού του Πάνου Τσαγκάρη. Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό: δύο έργα εντελώς διαφορετικής εποχής, αισθητικής και τεχνοτροπίας, που όμως μοιάζουν να συμπληρώνουν το ένα το άλλο, να «επικοινωνούν» μέσω μιας μυστικής και εκ πρώτης όψεως ανεξήγητης σύνδεσης. Κάτι ανάλογο συμβαίνει με τα «Αμορφα σώματα» της Ειρήνης Γεωργοπούλου, η οποία, σύμφωνα με τον Πέτρο Κοσμά, χρησιμοποίησε για πρώτη φορά χρώμα στα γύψινα έργα της, αντλώντας έμπνευση από τα ίχνη χρώματος στα τρία πήλινα ειδώλια ανδρικών μορφών από τη Φυλακωπή. Συμμετέχουν, επίσης, οι Φίλιππος Θεοδωρίδης, Ολγα Μηλιαρέση-Φωκά και Πάνος Φαμέλης.
Η έκθεση εγκαινιάζεται στις 28 Ιουλίου και θα διαρκέσει έως τις 30 Σεπτεμβρίου στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Μήλου.