Να ακούσει μήπως τον Τσίπρα που στο «στούντιο» του Συντονιστικού της Πυροσβεστικής ρωτούσε, πονηρεμένος, για τον «όγκο των εστιών»;
Ή πρέπει να ακούσει τον ακόμη βλοσυρότερο Τσίπρα της επόμενης ημέρας, που ζητούσε να ξεχαστούν οι διαφορές και να επικρατήσει εθνική ομοψυχία;
Μπορεί κάποιος να βρει ελαφρυντικά για την επιχειρησιακή αδυναμία. Οταν πέρυσι στην Πορτογαλία κάηκαν 66 άνθρωποι, όταν φέτος καίγονται δάση μέχρι και στον αρκτικό βορρά της Σουηδίας, δεν μπορεί εδώ να φταίει μόνο η ακατάβλητη ελληνική «ιδιαιτερότητα». Για το κακό δεν μπορεί να φταίει μόνο η κυβέρνηση.
Ανεξάρτητα, όμως, από την επίδοση του συριζαϊκού κράτους, η κυβέρνηση έσπευσε πρώτη να πολιτικοποιήσει μια κατάσταση που φαινόταν από την αρχή ότι υπερέβαινε τα μέτρα της τρέχουσας πολιτικής. Επαναλαμβάνοντας την τακτική των περυσινών πυρκαγιών –όπου ο Τσίπρας είχε φτάσει να συγκρίνει τα στρέμματα που «έκαψαν» οι προηγούμενοι με εκείνα που κάηκαν επί των ημερών του–, η κυβέρνηση κινήθηκε για να κατασκευάσει προληπτικά δικαιολογίες και «δακτύλους»· κινήθηκε με το μυαλό στο πολιτικό κόστος της επόμενης ημέρας.
Η βεβιασμένη σκηνοθεσία της «ζωντανής» μεσονύκτιας σύσκεψης αποκάλυψε, αντί να μακιγιάρει, αυτόν τον κυνισμό. Το πρόβλημα, όμως, με τη διαχείριση της καταστροφής δεν είναι επικοινωνιακό. Το πρόβλημα φάνηκε λίγες ώρες αργότερα, όταν το Μαξίμου, στο διάγγελμα του πρωθυπουργού διόρθωσε τον τόνο του.
Μιλώντας για εθνική ενότητα, ο Τσίπρας ήταν σαν να διαβάζει ξένο ρόλο. Ο ίδιος παραμένει το πρόσωπο μιας εξουσίας που αναδείχθηκε και σταδιοδρόμησε αποδυόμενη σε έναν συνεχή, σκιώδη εμφύλιο. Γι’ αυτό και τώρα, ακόμη κι όταν προφέρει τις σωστές λέξεις –ακόμη κι όταν λέει «όλοι μαζί», «χωρίς διαφορές»– το μήνυμα μένει κούφιο.
Αυτή είναι και η χαμένη συμμετρία που ανέδειξε η καταστροφή: Οτι δεν βρίσκεται ηγεσία με ηθικό κύρος ανάλογο της εθνικής δοκιμασίας. Οτι, ακόμη κι αν είχε αναγνωρίσει την ανάγκη –και την ευκαιρία– για ομοψυχία, ο Τσίπρας δεν θα μπορούσε να την εμπνεύσει.
Οι εθνικές τραγωδίες είναι όντως ευκαιρίες. Δημιουργούν τις ψυχικές προϋποθέσεις συλλογικής ανασύνταξης. Το χάσμα που ανοίγει ο σεισμός μπορεί ευθύς να γεμίσει άνθη. Οχι όμως εδώ. Οχι τώρα.
Εδώ και τώρα η καταστροφή βιώνεται μοιρολατρικά ως άλλος ένας κρίκος στην αλυσίδα της εθνικής αποτυχίας· άλλη μία στροφή στη κατωφερή σπείρα της κρίσης. Το χάσμα εναλλάσσεται με χάσμα.