Οταν και ο τελευταίος σάκος ανέβηκε από τον βυθό στην επιφάνεια της θάλασσας, όλοι ένιωσαν τεράστια ανακούφιση. Η ομάδα των έντεκα εθελοντών δυτών της Σάμου είχε μόλις ολοκληρώσει με επιτυχία το εγχείρημα που ξεκίνησε πριν από δώδεκα μήνες. Μέσα σε αυτό το διάστημα, οι έμπειροι δύτες κατάφεραν να «απαλλάξουν» τον βυθό του Κοκκαρίου, περιοχής στο βόρειο τμήμα του νησιού, από εκατοντάδες κιλά απορρίμματα, αποδεικνύοντας ότι ο βυθός κρύβει –δυστυχώς– εκτός από ομορφιές και πολλά άλλα αντικείμενα.
«Βρήκαμε ξαπλώστρες, μηχανές ταχύπλοων, σωλήνες, ρόδες, αλιευτικά εργαλεία, που χάθηκαν ή πετάχτηκαν, αλλά και σκουπίδια που “ταξίδεψαν” από τα μικρασιατικά παράλια, καθώς είχαν πάνω τους τουρκικές ετικέτες», λέει στην «Κ» ο Αλέξανδρος Μαλαγάρης, επικεφαλής της ομάδας των δυτών. Μαζί με τους δέκα μαθητές της σχολής του, οργάνωσαν δώδεκα υποβρύχιους καθαρισμούς –έναν κάθε μήνα– και βρέθηκαν για συνολικά 707 λεπτά κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ανέλκυσαν 1.130 κιλά απορρίμματα σε βάθος από ένα έως 18 μέτρα και κατέγραψαν συνολικά 1.216 αντικείμενα. Από αυτά, το 55% ήταν πλαστικά, το 21% μεταλλικά, το 17% γυάλινα ή κεραμικά και το 3% από καουτσούκ.
Οι δύτες οργάνωσαν δώδεκα υποβρύχιους καθαρισμούς –έναν κάθε μήνα– και βρέθηκαν για συνολικά 707 λεπτά κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Αλέξανδρος Μαλαγάρης και η ομάδα του πήραν μέρος σε μία τέτοια δράση, αφού την τελευταία δεκαετία ο επαγγελματίας δύτης έχει οργανώσει δεκάδες υποβρύχιους καθαρισμούς εντός και εκτός Σάμου. Ηταν, όμως, η πρώτη χρονιά που η προσπάθεια αυτή έγινε μεθοδευμένα μέσα από το «Adopt a Dive Site», το πρόγραμμα υιοθεσίας καταδυτικών σημείων του παγκόσμιου οργανισμού «Project Aware». «Το πρόγραμμα αυτό προτρέπει εκπαιδευτές καταδύσεων και καταδυτικά κέντρα σε όλο τον κόσμο να δεσμευθούν στη συνεχή προστασία και παρακολούθηση των αγαπημένων τους καταδυτικών σημείων. Αυτό πρακτικά σημαίνει ελέγχους, υποβρύχιους καθαρισμούς και αναφορά των ειδών και ποσοτήτων των απορριμμάτων τουλάχιστον μία φορά τον μήνα στα ίδια σημεία», τονίζει ο επαγγελματίας δύτης. «Επιλέξαμε τον βυθό της παραλίας του παραδοσιακού οικισμού Κοκκαρίου, το λιμάνι του χωριού και τα Λεμονάκια, περιοχές απείρου κάλλους στη βόρεια ακτογραμμή της Σάμου, οι οποίες δέχονται πιέσεις από απορρίμματα λόγω των ρευμάτων και του μελτεμιού, καθώς και πιέσεις από τα αλιευτικά και τα σκάφη αναψυχής που αγκυροβολούν στην περιοχή», επισημαίνει ο ίδιος.
Τα στοιχεία που προκύπτουν από τη δράση είναι πολύτιμα. Η τράπεζα δεδομένων του «Project Aware» θα τα χρησιμοποιήσει σε συνδυασμό με εκείνα που έχουν συλλεγεί σε άλλες θαλάσσιες περιοχές προκειμένου να εκτιμηθεί το πρόβλημα της ρύπανσης. Με βάση αυτές τις εκτιμήσεις ασκούνται πιέσεις για την υιοθέτηση πολιτικών μείωσης του πλαστικού, καλύτερης διαχείρισης και ανακύκλωσης των απορριμμάτων, καθώς και προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος.
Οσο απογοητευτικό κι αν είναι να ανακαλύπτει κανείς έναν τόσο μεγάλο όγκο απορριμμάτων στον βυθό της θάλασσας, άλλο τόσο ενθαρρυντικό είναι ότι δεν τα αφήνει να πάνε χαμένα. Ενα μεγάλο μέρος των υλικών που βρέθηκαν στον βυθό του Κοκκαρίου, οδηγήθηκαν –χάρη στην ευαισθησία των εθελοντών– στην ανακύκλωση. «Οι σωλήνες βρήκαν νέα χρήση σε συνεργείο οικοδομών και σε γεωργικές εργασίες, οι κιούρτοι επισκευάστηκαν, βάφτηκαν και έγιναν φωτιστικά κήπων, ενώ από τον μόλυβδο των διχτυών – φαντασμάτων λιώσαμε 70 κιλά βαρών κατάδυσης και εξοπλίσαμε δωρεάν δέκα δύτες», εξηγεί ο Αλέξανδρος Μαλαγάρης, προσθέτοντας ότι όλα τα πλαστικά μπουκάλια νερού, τα μεταλλικά κουτιά αναψυκτικών και τα γυάλινα μπουκάλια προωθήθηκαν στους κάδους ανακύκλωσης του Δήμου Σάμου.
Το αποτέλεσμα δεν οφείλεται μόνο στην οργανωμένη προσπάθεια των δυτών, αλλά και στην ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας. Πολλοί κάτοικοι της Σάμου, βρέθηκαν στο πλευρό των δυτών κατά τις επιχειρήσεις, βοηθώντας είτε από την ακτή είτε από την επιφάνεια της θάλασσας με τις βάρκες τους. «Η εξαιρετική συνεργασία με τους κατοίκους, καθώς και η υλικοτεχνική στήριξη από πολλούς φορείς σφράγισαν την επιτυχία της δράσης», εξηγεί ο επικεφαλής των εθελοντών δυτών, τονίζοντας παράλληλα την άριστη συνεργασία που έχουν τα μέλη της ομάδας του, γεγονός που οφείλεται στην αγάπη τους για τον βυθό και τις καταδύσεις. «Κοινός μας στόχος είναι να μετατρέψουμε τα λόγια και τις ιδέες σε πράξη. Να βάλουμε το μυαλό μας και τα χέρια μας να δουλέψουν προς όφελος του θαλασσίου περιβάλλοντος», καταλήγει.