Η θεία Πέποινα είχε δέρμα λευκό και λεπτό, σαν ακριβή φαγιάνς, μέχρι τα ογδόντα της. Κάθε καλοκαίρι πού την έβρισκες πού την έχανες, στη βεράντα της γιαγιάς, έρχονταν και τα άλλα κορίτσια, η μάνα μου, η θεία Λένη, η θεία Αγγελική και όποια άλλη τηλεφωνούσε εκείνη τη μέρα, για καφέ, χαρτιά και κουσκούς. Κάθε τόσο σταματούσε το παιχνίδι και τις έβαζε όλες να χτυπούν απαλά με τα μήλα των δαχτύλων το κούτελο και την περιοχή γύρω από τα μάτια, για να στρώσουν, έλεγε, επιδερμίδα. Επίσης, δεν ξεχνούσε να τους πει πού θα βρουν ρυζάλευρο για να φτιάξουν μόνες τους κρέμα προσώπου.
Το μεσημέρι, η γιαγιά είχε προβλέψει, έμεναν για φαγητό. Το αγαπημένο της θείας ήταν κεφτεδάκια πλασμένα με πατάτα, τριφτό κρεμμύδι, ντομάτα και μπόλικο δυόσμο, και μια γερή γαβάθα χωριάτικη, μισοβυθισμένη στο λάδι. Τη θυμάμαι να κόβει βασιλικό από τη γλάστρα και να τον βάζει στη σαλάτα. «Μα, χριστιανή μου, έχω βάλει ρίγανη», γκρίνιαζε η γιαγιά. Μετά το φαγητό έπαιρνε τις φλούδες του αγγουριού, της πατάτας και της ντομάτας –είχε φροντίσει να μην πεταχτούν– και τα έβαζε για μάσκα. Το βραδάκι, αν τράβαγε η επίσκεψη, έβαζε σε μικρό πιάτο του φρούτου λίγη χωριάτικη και έναν-δυο κρύους κεφτέδες. «Τι πράγμα, παιδί μου, αυτή η ντομάτα! Πώς πάει με τον κεφτέ!» θυμάμαι να λέει, και χραπ καταβρόχθιζε τον βραδινό της μεζέ. Και πάλι πατ, πατ, πατ, χτύπαγε το μέτωπο, τα μάτια, ανασήκωνε κυματιστά με τα δάχτυλα το προγούλι. Κούκλα, μέχρι τα βαθιά γεράματα.
Τον βασιλικό στην ντομάτα τον είχα σπουδαίο μυστικό, μέχρι που έμαθα λίγα χρόνια μετά πως δεν είναι δα και τόσο σπουδαίο. Τις συμβουλές ομορφιάς τις έχω πει όλες στη Χριστίνα. ■
Ζεστή, λιωμένη caprese
Σερβίρεται ως σαλάτα, αλλά και ως μισοψημένη σάλτσα για πάστα και ρύζι, ή ως βάση για έναν πλούσιο καγιανά. Μη φοβηθείτε τα υγρά που θα αφήσουν τα ντοματίνια και η μοτσαρέλα ενώ λιώνει. Εκεί είναι όλη η νοστιμιά.
Για μία μεγάλη σαλάτα
Σαράντα, περίπου, ντοματίνια «βελανίδια»
250 γρ. μοτσαρέλα φρέσκια (σε μπαλάκια)
25 φυλλαράκια ψιλόφυλλου βασιλικού ή 10 πλατύφυλλου
60 ml ελαιόλαδο
Αλάτι, πιπέρι μαύρο
Κόβετε τα ντοματίνια κατά μήκος στη μέση. Στο αντικολλητικό τηγάνι βάζετε τα κομμένα ντοματίνια, το μισό λάδι και λίγο αλάτι. Ψήνετε σε δυνατή φωτιά για 6-7 λεπτά, μέχρι τα ντοματίνια να αρχίσουν να σκάνε και να βγάζουν τα υγρά τους. Δεν πειράζει αν φύγουν μερικά φλούδια. Κόβετε τη μοτσαρέλα με τα χέρια σε μικρότερα κομμάτια και τη ρίχνετε στο τηγάνι. Ανακατεύετε απαλά για περίπου 1 λεπτό, ίσα να αρχίσει να ρευστοποιείται. Τραβάτε από τη φωτιά και μεταφέρετε σε μια μεγάλη πιατέλα. Προσθέτετε τον βασιλικό, αλάτι και χοντροτριμμένο πιπέρι. Λαδώνετε με το υπόλοιπο λάδι και σερβίρετε αμέσως.
Η χωριάτικη των… Σαρακατσάνων
Οι Σαρακατσάνοι αρταίνουν χόρτα βραστά και άλλα φαγητά με μια κρέμα φέτας που φτιάχνουν στο άψε σβήσε στην κατσαρόλα. Την έχω καθιερώσει, όμως, ως σάλτσα για τη χωριάτικη.
Για μία μεγάλη σαλάτα
3 μεγάλες ντομάτες, ώριμες, αλλά όχι πλαδαρές
40 ml ελαιόλαδο
Μερικές ελιές θρούμπες
Μερικά κουμπιά κάππαρης
10 φυλλαράκια φρέσκια ρίγανη ή 1 κ.γ. ξερή
Αλάτι
Για την κρέμα φέτας
250 γρ. φέτα μαλακή
4 φρέσκα κρεμμυδάκια
2 μικρές πράσινες πιπεριές κέρατο
40 ml ελαιόλαδο
Πιπέρι μαύρο
Κόβετε τις ντομάτες σε φέτες, τις λαδώνετε με το λάδι και τις αλατίζετε ελαφρώς. Ξεφυλλίζετε τη ρίγανη και μαζεύετε όλα τα υλικά κοντά σας. Ετοιμάζετε την κρέμα φέτας. Αφαιρείτε το κοτσάνι από τις πιπεριές και βγάζετε τα σπόρια. Τις κόβετε ροδελίτσες. Τα φρέσκα κρεμμυδάκια τα καθαρίζετε και τα ψιλοκόβετε. Βάζετε την κατσαρόλα σε μέτρια προς δυνατή φωτιά και, μόλις κάψει, ρίχνετε το λάδι, τις πιπεριές και το κρεμμυδάκι. Τσιγαρίζετε για 2 λεπτά, ίσα να μαραθούν λίγο. Ρίχνετε τη φέτα τριμμένη με το χέρι και όσο χοντροτριμμένο πιπέρι θέλετε και ανακατεύετε για 3-4 λεπτά ή μέχρι να αρχίσει να λιώνει η φέτα και η κρέμα να βγάζει φουσκάλες. Βάζετε την κρέμα κουταλιά κουταλιά στις ντομάτες, σκορπίζετε ελιές, κάππαρη και ρίγανη και σερβίρετε. Μικροί ντάκοι ή χαρουποπαξίμαδα συμπληρώνουν τέλεια τη γεύση.