Από τους πρώτους που πήγαν στο Λύρειο Ιδρυμα στον Νέο Βουτζά, αμέσως μετά την πυρκαγιά, για να συμπαρασταθούν στις μοναχές, ήταν η σκηνοθέτις Βάλερι Κοντάκος και ο σύζυγός της, διεθνούς φήμης εικαστικός Μαρκ Χατζηπατέρας. Και οι δύο έχουν πολύ στενή σχέση με το μέρος αυτό και τους ανθρώπους του. Η γεννημένη και μεγαλωμένη στη Νέα Υόρκη από Ελληνες γονείς σκηνοθέτις ολοκλήρωσε πριν από τρία χρόνια το ντοκιμαντέρ «Μάνα» για τη ζωή στο Λύρειο και την αντισυμβατική, αλλά απολύτως δεσμευμένη σε έναν σκοπό, πορεία των μοναχών. Η Βάλερι Κοντάκος γνώρισε τις μοναχές πριν από 25 χρόνια, μέσω του συζύγου της. «Η σχέση της οικογένειας του Μαρκ με το Λύρειο ξεκίνησε από τον παππού του, τη δεκαετία του ’60. Από τότε δημιουργήθηκε μια στενή επικοινωνία την οποία συνέχισε η κόρη του (πεθερά μου) και συνεχίζουν τώρα πλέον τα εγγόνια του. Από το 2004 προσπαθούσα να τις πείσω να με αφήσουν να γυρίσω ένα ντοκιμαντέρ για το Λύρειο. Ολο μού έλεγαν “θα δούμε”. Τελικά, το 2011 είπαν “εντάξει” και ξεκινήσαμε τα γυρίσματα», είχε δηλώσει η σκηνοθέτις στην «Κ» (29/07/2015).
Οι μοναχές αποτελούν την οικογένεια των παιδιών του Λυρείου Ιδρύματος. Η φωτογραφία, από το ντοκιμαντέρ της Βάλερι Κοντάκος «Μάνα».
Χθες που επικοινωνήσαμε και πάλι μαζί της, μας μετέφερε την εικόνα γυναικών «που λειτουργούν σαν υπεράνθρωποι». «Δεν καταλαβαίνουν κούραση, φεύγουν από το ξενοδοχείο στον Μαραθώνα, όπου φιλοξενούνται, και πηγαίνουν στα κατεστραμμένα –άλλα περισσότερο, άλλα λιγότερο– κτίρια, για να περισώσουν ό,τι μπορεί να περισωθεί», λέει. Τα παιδιά, την ημέρα της πυρκαγιάς, ήταν στην κατασκήνωση, οι ηλικιωμένοι εκκένωσαν τον ξενώνα με τη βοήθεια της Πυροσβεστικής. Μέσα στη στάχτη και στην καταστροφή υπάρχει όμως και η επιθυμία «να (ξανα)γίνουν τα πράγματα καλύτερα από πριν». Χθες ανακοινώθηκε ότι η Μότορ Οϊλ Διυλιστήρια Κορίνθου Α.Ε. αναλαμβάνει την αποκατάσταση ζημιών που υπέστη το Λύρειο Παιδικό Ιδρυμα.
Η ιστορία των μοναχών και της ηγουμένης Μαρίας είχε γίνει πρωτοσέλιδο στον Τύπο το 1962. Ηταν μια παρέα έξι ανήλικων κοριτσιών που έφυγαν απ’ το σπίτι για να κλειστούν σε μοναστήρι. Ομως κάθε φορά που το έσκαγαν, οι γονείς τους τις έφερναν πίσω με το ζόρι, μέχρι που τα κατάφεραν στην τρίτη τους απόπειρα. Σκοπός τους, να δημιουργήσουν κάτι ανάλογο με το πρότυπό τους: το Ιδρυμα Πεσταλότσι (Ελβετία) που προσέφερε καταφύγιο σε παραμελημένα και κακοποιημένα παιδιά. Οι πρωτεργάτιδες του Λυρείου Παιδικού Χωριού, «η πιο ατίθαση συμμορία στην ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας», όπως είχαν χαρακτηριστεί, εδώ και περίπου μισό αιώνα, συνεχίζουν να περιθάλπουν και να φροντίζουν παιδιά χωρίς περαιτέρω βοήθεια από το κράτος (έχει παραχωρήσει μέρος της έκτασης) και την Εκκλησία· μόνο με ιδιωτικές χορηγίες.
Η πυρκαγιά στο Λύρειο Ιδρυμα, στον Νέο Βουτζά, άφησε πίσω της στάχτη και καταστροφή. Η επιθυμία όμως «να (ξανα)γίνουν τα πράγματα καλύτερα από πριν» παραμένει ζωντανή.
Στο Λύρειο ζουν περίπου 50 παιδιά από πολύ μικρές ηλικίες (12 μηνών) έως 18-20 χρόνων. Μένουν εκεί ώσπου να ανεξαρτητοποιηθούν.
«Οι μοναχές πιστεύουν στη μόρφωση των παιδιών και τα βοηθούν όσο γίνεται να προχωρήσουν σε πανεπιστήμια, τεχνικές και εμπορικές σχολές», υπογραμμίζει η σκηνοθέτις. «Ο μοναστικός τους βίος είναι εναλλακτικός. Ανθρώπινος και συλλογικός. Οι μοναχές έχουν δύναμη και αξιοπρέπεια. Δεν είναι εύκολη η ζωή τους, αλλά υπάρχει αγάπη ανάμεσα σε αυτές και στα παιδιά. Οχι ότι η ζωή τους είναι χειρότερη ή καλύτερη από άλλες οικογένειες. Είναι απλώς διαφορετική». Πολλά από τα παιδιά που έχουν φύγει, δημιουργώντας τις δικές τους οικογένειες, βρέθηκαν κι αυτά από την πρώτη στιγμή της καταστροφής δίπλα στις μοναχές με συγκινητική αφοσίωση και διάθεση προσφοράς. Ηταν εκεί, στο πρώτο τους σπίτι, κοντά στη μόνη πραγματική οικογένεια που γνώρισαν.
Το 70λεπτο ντοκιμαντέρ αξίζει να το δείτε (είναι ελεύθερο στη διεύθυνση: https://vimeo.com/ 167547487). Με το σφρίγος που οι «γερόντισσες» αυτές με τα μαύρα ράσα υπερασπίζονται τη ζωή και το μέλλον των παιδιών, με το ίδιο σφρίγος θα κάνουν τα πάντα για να επανεκκινήσουν, να ξαναστήσουν την επόμενη, και ακόμη καλύτερη, μέρα.