Μέσα στο ίδιο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου, η Οπερα Xόλαντ Παρκ (Holland Park Opera) –το ετήσιο καλοκαιρινό φεστιβάλ στο ομώνυμο πάρκο του Λονδίνου– ανέβασε σε συμπαραγωγή με τη Σίτι Οπερα της Νέας Υόρκης, (New York City Opera) την άγνωστη σε όλους όπερα «Ιζαμπό» (Isabeau) του Πιέτρο Μασκάνι, συνθέτη της πασίγνωστης «Καβαλερία Ρουστικάνα», με σκηνικά και κοστούμια του TAKIS, όπως υπογράφει τη δουλειά του ο 35χρονος Ελληνας σκηνογράφος και ενδυματολόγος Τάκης Χατούπης. Ταυτόχρονα στο υπέροχο πάρκο της νεοκλασικής έπαυλης Chiswick House, το διάσημο, ποιοτικό Τσίρκο Γκίφορντ (Giffords Circus) παρουσίαζε το φαντασμαγορικό φετινό του πρόγραμμα – με σκηνικά και κοστούμια του TAKIS. Το Οσλο πάλι ετοιμάζεται να προβάλει προσεχώς τη δουλειά του Τάκη στο ανέβασμα του μιούζικαλ Flashdance. Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας του σταθερά ανερχόμενου και συμπαθέστατου Τάκη, παντρεμένου με αριστοκρατικής καταγωγής Αγγλίδα φωτογράφο και πατέρα κόρης δύο ετών; «Το εξαιρετικό του μάτι όσον αφορά το στυλ, την ομορφιά και τη λεπτομέρεια», σύμφωνα με τον καλλιτεχνικό διευθυντή της Οπερας Χόλαντ Παρκ, Τζέιμς Κλάτον.
«Είναι πάντα πολύ εφευρετικός αλλά συγχρόνως πολύ πρακτικός, ικανός να βρίσκει εφικτές λύσεις, –πάντα για το καλό της παραγωγής και όχι του Εγώ του– καθώς και πολύ συνεργάσιμος και αγαπητός στους συνεργάτες του. Η συνεργασία του μαζί μου και με τον σκηνοθέτη Μάρτιν Λουντ Εβανς τα τελευταία τρία χρόνια είναι εξαιρετική. Και οι πρωταγωνίστριές μου λατρεύουν τα κοστούμια του».
Από το Κιάτο στο Λονδίνο
Ο γεννημένος στο Κιάτο Κορινθίας Τάκης, του οποίου μέντορας ήταν ο αείμνηστος ζωγράφος και γλύπτης Κώστας Πανιάρας, σπούδασε στην Εθνική Ρουμανική Ακαδημία για τις Τέχνες στο Βουκουρέστι και στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης στο Λονδίνο, όπου το ταλέντο του επισημάνθηκε ήδη από το δεύτερο έτος των μεταπτυχιακών σπουδών του.
Ηταν ο πρώτος φοιτητής στον οποίο ανέθεσαν να σκηνογραφήσει αρκετές επαγγελματικές παραγωγές του θεάτρου τους, μεταξύ των οποίων η «Μυθολογική Εγκατάσταση Οιδίπους». Από την αρχή της καριέρας του θέλησε ν’ ασχοληθεί με όλους τους τομείς του θεάματος –όπερα, μπαλέτο, μιούζικαλ, θέατρο πρόζας και τσίρκο– με βάση το Λονδίνο, όπου οι σκηνογραφίες του προκαλούν ενθουσιασμό όχι μόνο στους εργοδότες και συνεργάτες του αλλά και στον Τύπο. Εκτός από την «Ιζαμπό» στην Οπερα Χόλαντ Παρκ έχει σκηνογραφήσει τη «Νυχτερίδα» του Γιόχαν Στράους, και «Το χελιδόνι» του Πουτσίνι και τρεις μπαρόκ όπερες για την English Touring Opera.
Ο 35χρονος Ελληνας σκηνογράφος και ενδυματολόγος Τάκης Χατούπης.
Eχει επίσης σκηνογραφήσει πολλά μιούζικαλ όπως το «Five Men Named Moe», παραγωγή του θρυλικού ιμπρεσάριου σερ Κάμερον Μάκιντος, (για την οποία πέρα από σκηνικά και κοστούμια, σχεδίασε και ολόκληρο το ειδικά στημένο προσωρινό θέατρο στη Μarble Arch), το «Hairspray», που έκανε περιοδεία σε πολλές επαρχιακές πόλεις, το «In the Heights», πρώτη μεγάλη επιτυχία του Λιν Μανουέλ Μιράντα, (πριν γίνει σούπερ σταρ με το «Χάμιλτον», για το οποίο τα εισιτήρια είχαν ξεπουληθεί μήνες πριν από τη λονδρέζικη πρεμιέρα που ακολούθησε τον θρίαμβό του στο Μπρόντγουεϊ), το «Ολιβερ», (βασισμένο στο ομώνυμο έργο του Ντίκενς), στο θέατρο Curve στην πόλη Λέστερ, πρωτοποριακό θέατρο όσον αφορά τις τεχνικές απαιτήσεις των μιούζικαλ, το «Grease» και προσεχώς το «Flashdance» στο Οσλο, και το «LKU» στη Σιγκαπούρη. ενώ για την Εθνική Οπερα της Φινλανδίας στο Ελσίνκι, σχεδίασε μαγευτικά σκηνικά και κοστούμια για το μπαλέτο «Η μικρή νεράιδα», βασισμένο στο παραμύθι του Χανς-Κρίστιαν Αντερσεν.
Συναντηθήκαμε μια ηλιόλουστη Κυριακή του Ιουλίου, (λίγες μέρες πριν από την πρεμιέρα της όπερας «Ιζαμπό») στο μαγευτικό πάρκο της έπαυλης Chiswisk House για παράσταση του δίκαια φημισμένου τσίρκου Giffords Circus, όπου τα θαυμάσια σκηνοθετημένα και σκηνογραφημένα νούμερα ήταν όντως πολύ εντυπωσιακά.
Την τελευταία φορά που είχα πάει σε τσίρκο ήμουν 10 ετών και ομολογώ ότι όχι μόνο βίωσα απόλυτα τη μαγεία του αλλά εντυπωσιάστηκα και από τον σχολαστικό επαγγελματισμό που απαιτεί. Το Giffords Circus φημίζεται για το εξίσου θαυμάσιο εστιατόριό του, με κουζίνα γκουρμέ που έχει κερδίσει διακρίσεις και μετά λουκούλλειο γεύμα, καθίσαμε χαλαρά με ένα ποτό για να συζητήσουμε για την εντυπωσιακή καριέρα του Τάκη και την ελαστικότητα με την οποία κινείται ανάμεσα στην όπερα, στο θέατρο, στο μπαλέτο, στα μιούζικαλ και στο τσίρκο!
Οδηγός η μουσική
«Η όπερα και τα μιούζικαλ μοιάζουν μεταξύ τους γιατί οδηγός σου είναι η μουσική, αντίθετα με το θέατρο όπου κυριαρχεί ο λόγος. Στην όπερα ο ρυθμός είναι πιο αργός. Εχεις περισσότερες παύσεις μεταξύ των μεγάλων μουσικών κομματιών (δηλαδή τις άριες, τα ντουέτα, τρίο, κουαρτέτα ή σεξτέτα), ενώ στα μιούζικαλ ο ρυθμός και η κίνηση είναι πολύ γρηγορότεροι. Αυτό επηρεάζει τη σύνθεση του σκηνικού και τη σχέση του με τα κινούμενα σώματα.
Στην όπερα οι αλλαγές σκηνικού είναι λιγότερες αλλά συχνά παίζουν ρόλο στη διήγηση της ιστορίας. Στα μιούζικαλ όλα βρίσκονται σε συνεχή κίνηση και οι οπτικές συνθέσεις είναι πιο συχνές και γρήγορες. Πρέπει να εντυπωσιάζεις πολύ πιο στιγμιαία. Κοινός άξονας των δύο είναι η μουσική και ο ρυθμός της. Ποτέ δεν μπορείς ν’ ανταγωνίζεσαι τη μουσική», σημειώνει ο Τάκης.
«Ο ρόλος μου είναι σαν ένα είδος “οπτικού δραματουργού”»
«Αυτό που μαθαίνεις δουλεύοντας στην όπερα και στο μπαλέτο», εξηγεί, «είναι η διαφορά που επιβάλλει η κίνηση του σώματος, η οποία αλλάζει και την επιλογή υφασμάτων και το πώς κόβεται το ρούχο. Για τους τραγουδιστές διαλέγεις υφάσματα που να μην τους ζεσταίνουν, γιατί το τραγούδι ανεβάζει αισθητά τη θερμοκρασία του σώματος. Για τους χορευτές αφήνεις χώρο στα παντελόνια και κάτω από τις μασχάλες, και οι ραφές ράβονται με ελαστικές κλωστές ώστε να κινούνται με απόλυτη άνεση. Τα παπούτσια σχεδιάζονται αλλιώτικα ώστε να εξασφαλίζουν στήριξη στον αστράγαλο και στα γόνατα. Γενικά, στη σκηνή δεν ασχολείσαι με λεπτομέρειες, όλα σχεδιάζονται για να εντυπωσιάζουν από μακριά – αντίθετα με το σινεμά και τις διαφημίσεις, όπου προσέχουμε πάρα πολύ τις λεπτομέρειες για τις κοντινές λήψεις. Στο σινεμά πάλι, δεν χρησιμοποιούμε ποτέ γυαλιστερά υφάσματα. Η έμπνευση για τα χρώματα και για την ατμόσφαιρα πηγάζει μέσα από τα ίδια τα έργα. Ο ρόλος μου ως σκηνογράφου και ενδυματολόγου είναι σαν ένα είδος “οπτικού δραματουργού”. Πρέπει να περνώ το μήνυμα του κάθε θεατρικού έργου, όπερας ή μπαλέτου οπτικά, πάντα όμως μέσα από το πρίσμα της δημιουργικής ομάδας, δηλαδή του σκηνοθέτη, και ομολογώ ότι έως τώρα υπήρξα πολύ τυχερός με τους σκηνοθέτες μου. Στη συνέχεια βάζω τον εαυτό μου στη θέση του κοινού. Εμένα τι θα μου άρεσε να δω»;
«Το εξαιρετικό του μάτι όσον αφορά το στυλ, την ομορφιά και τη λεπτομέρεια» είναι το μυστικό της δουλειάς του, σύμφωνα με τον καλλιτεχνικό διευθυντή της Οπερας Χόλαντ Παρκ, Τζέιμς Κλάτον.
Πώς έτυχε από τη σκηνή να περάσει και στο τσίρκο, μάλιστα με τόσο εντυπωσιακό τρόπο ώστε ένα από τα κοστούμια του από το περσινό πρόγραμμα να εκτίθεται στο Μουσείο Victoria & Albert;
«Πάντα μου άρεσε να εργάζομαι σε διαφορετικούς χώρους, να ανακατεύω τα είδη, να μαθαίνω τεχνικές από τον ένα χώρο και να τις μεταφέρω στον άλλο, να τις συνδυάζω και να δημιουργώ καινούργια όρια και σύνορα. Ανέκαθεν ήθελα να φλερτάρω με το τσίρκο, του οποίου η διαχρονική μαγεία με συνέπαιρνε. Ετσι, όταν η σκηνοθέτις Καλ Μακ Κρίσταλ και η ιδιοκτήτρια Νελ Γκίφορντ με κάλεσαν να δω μια παράστασή τους πραγματικά θαμπώθηκα από την έκρηξη χαράς και ενέργειας».
Αυτή η συνεργασία έφερε μια καινούργια διάσταση στη δουλειά του. «Οταν σχεδιάζεις για το τσίρκο, πρέπει να συναρπάσεις όχι μόνο ενήλικες αλλά και παιδιά όλων των ηλικιών. Πρέπει να σκεφτείς το ύφος, την ατμόσφαιρα που θέλεις, αλλά και τα συγκεκριμένα νούμερα. Τα κοστούμια, τα υφάσματα και τα στολίδια πρέπει όχι μόνο να δυναμώνουν τη μαγεία του τσίρκου αλλά να είναι και πρακτικά».
Ηταν δύσκολο για έναν Ελληνα να αναδειχθεί στον βρετανικό καλλιτεχνικό χώρο; «Ποτέ δεν ένιωσα ότι με αντιμετώπιζαν σαν Ελληνα ή ξένο. Για να πετύχεις, πέρα από οποιοδήποτε ταλέντο μπορεί να διαθέτεις, πρέπει να εργάζεσαι πολύ σκληρά και, στην Αγγλία τουλάχιστον, να επενδύεις στην ομαδική εργασία και να συγκεντρώνεσαι απόλυτα στο κάθε έργο. Ποτέ δεν αντιμετωπίζω μια παραγωγή με μεγαλύτερη σοβαρότητα από οποιαδήποτε άλλη. Η καθεμία πρέπει να είναι η καλύτερή μου και να αντιπροσωπεύει τον καλύτερό μου εαυτό. Η αξία σου αναδεικνύεται μόνο μέσα από τη δουλειά σου». Ονειρό του; «Θα ήταν υπερβολικό να ονειρεύομαι μια φουτουριστική Λίμνη των Κύκνων του Τσαϊκόφσκι και τον Οιδίποδα Τύραννο του Στραβίνσκι;».