Η εκατόμβη των νεκρών, η βιβλική καταστροφή στο Μάτι και η διερεύνηση των ευθυνών των εμπλεκόμενων φορέων προσδίδουν στην εισαγγελική έρευνα που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη χαρακτηριστικά ασυνήθιστα, τα οποία καθορίζουν και το εύρος της αλλά και την ουσία των δικαστικών ερευνών για όσα έγιναν –ή κυρίως δεν έγιναν– εκείνες τις κρίσιμες ώρες της πυρκαγιάς που ξεκίνησε από την Πεντέλη για να αφανίσει ζωές και περιουσίες.
Η εισαγγελική έρευνα, που ξεκίνησε αμέσως μετά το αποτέλεσμα της φονικής πυρκαγιάς με παραγγελία της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ξένης Δημητρίου ως έρευνα που επικεντρωνόταν πρωτίστως στα αίτια, στη συνέχεια επεκτάθηκε προς κάθε κατεύθυνση περιλαμβάνοντας τα πάντα. Ευθύνες εμπλεκόμενων φορέων, Πυροσβεστικής, Αστυνομίας, δήμων και Περιφέρειας, συντονιστικών και επιχειρησιακών κέντρων, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» η εισαγγελέας Δέσποινα Βέρροιου με πρόσθετη παραγγελία της, μετά την έναρξη των ερευνών, διεύρυνε το αντικείμενό τους περιλαμβάνοντας κάθε πτυχή λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού.
Το εύρος της εισαγγελικής διερεύνησης μιας από τις μεγαλύτερες καταστροφές που συνέβησαν τα τελευταία χρόνια και η αυτονόητη απαίτηση της κοινωνίας και των πολιτών για απόδοση δικαιοσύνης οδήγησαν την εισαγγελική αρχή σε «αναβάθμιση» των ερευνών, με την προσωπική συμμετοχή σε αυτές του προϊσταμένου της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Ηλία Ζαγοραίου, ο οποίος επόπτευε από την αρχή την έρευνα την οποία διενεργούσε η αντεισαγγελέας Βαρβάρα Γνεσούλη, αλλά αμέσως μετά μετείχε προσωπικά στις καταθέσεις και στη συλλογή κάθε στοιχείου που θα αξιολογηθεί για την απόδοση ευθυνών.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι καταθέσεις, 25 προς το παρόν, από Πυροσβεστική, ΕΛ.ΑΣ., Αυτοδιοίκηση και Περιφέρεια για τα τραγικά γεγονότα, τις πράξεις και κυρίως τις παραλείψεις των υπευθύνων τις κρίσιμες ώρες της φονικής πυρκαγιάς, καταδεικνύουν με λεπτομέρειες το χάος, την έλλειψη συντονισμού, τις τεράστιες προσωπικές ευθύνες αρμοδίων, καθώς πολλοί από τους μάρτυρες που πέρασαν από το εισαγγελικό γραφείο έχουν καταθέσει συγκλονιστικά στοιχεία και έχουν μιλήσει για υπευθύνους με ονοματεπώνυμα.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», από τις μέχρι τώρα καταθέσεις προκύπτουν πολλά στοιχεία που στοιχειοθετούν ποινικές ευθύνες αυτοδιοικητικών παραγόντων, αλλά και στελεχών του κρατικού μηχανισμού, με αποτέλεσμα να εκτιμάται βασίμως ότι με την ολοκλήρωση του πρωταρχικού κορμού της έρευνας, ως ύποπτοι διάπραξης ποινικών αδικημάτων αναμένεται να κληθούν συγκεκριμένα πρόσωπα, πολλά από τα οποία έχουν καταθέσει και ως μάρτυρες, ενώ άλλα δεν έχουν κληθεί καν από τους εισαγγελείς και θα κληθούν απευθείας ως ύποπτοι.
Τα αυθαίρετα
Η εισαγγελική έρευνα, που οργανώνεται από τον ίδιο τον κ. Ζαγοραίο, κινείται κυρίως στο κομμάτι της αναζήτησης ευθυνών των εμπλεκομένων φορέων και για τον λόγο αυτό οι μάρτυρες που κλήθηκαν πρώτοι σε καταθέσεις ανήκουν σε Πυροσβεστικό Σώμα, ΕΛ.ΑΣ., δήμους και Περιφέρεια, ενώ το σκέλος της έρευνας που σχετίζεται με τη συνδρομή στη βιβλική καταστροφή της αυθαίρετης δόμησης και των μπαζωμένων ακτών φαίνεται ότι θα αργήσει, καθώς η διερεύνηση σε αυτό το πεδίο, όπως είναι φυσικό, θέλει περισσότερο χρόνο.
Για τα αυθαίρετα υπήρξε συμπληρωματική παραγγελία για έρευνα από τον υπουργό Δικαιοσύνης Σταύρο Κοντονή στο πλαίσιο και των κυβερνητικών θέσεων που προσδίδουν μεγάλη σημασία στη συμβολή τους στην εκατόμβη των νεκρών.
Πάντως οι έρευνες της Δικαιοσύνης, στην οποία πέφτει το βάρος της απόδοσης των ευθυνών, κινούνται σύμφωνα με πληροφορίες σε παραλείψεις των εμπλεκόμενων κρατικών και αυτοδιοικητικών φορέων από την ώρα που εκδηλώθηκε η πυρκαγιά έως την ώρα που ολοκλήρωσε το καταστροφικό της έργο και επεκτείνονται και μετά στο κομμάτι της διαχείρισης για τη διάσωση των πυροπαθών, που άλλοι ήταν στη θάλασσα αναζητώντας σωτηρία και άλλοι στη στεριά.
Στο πλαίσιο των εισαγγελικών ερευνών, δεν προκύπτουν –σύμφωνα με πληροφορίες– στοιχεία που θα θεμελιώνουν τους αρχικούς και επίμονους ισχυρισμούς του παραιτηθέντος υπουργού Νίκου Τόσκα περί σχεδίου εμπρησμού που προκάλεσε τη φονική πυρκαγιά, ενώ βεβαίως αναμένονται και οι έρευνες που διενεργεί το προανακριτικό της Πυροσβεστικής. Πάντως, στο πλαίσιο της εισαγγελικής έρευνας, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν έχουν κατατεθεί συγκεκριμένα στοιχεία που να ενισχύουν το σενάριο του εμπρησμού και μάλιστα του σχεδίου εμπρηστών, αντίθετα, όλα δείχνουν πως η φωτιά που κατέκαψε το Μάτι ξεκίνησε από εγκληματική αμέλεια ενός ασυνείδητου.
Η πρόληψη
Παραλείψεις όμως και λανθασμένους χειρισμούς ερευνά η Εισαγγελία όχι μόνον κατά τον χρόνο εκδήλωσης της πυρκαγιάς, αλλά και πριν, στο στάδιο της πρόληψης, όπου ελέγχονται οι εμπλεκόμενοι φορείς αν είχαν λάβει τα μέτρα που προβλέπονται για την προστασία των πολιτών και την ασφάλειά τους.
Πέραν όλων αυτών, κρίσιμο θεωρείται και το κεφάλαιο που ακολούθησε σε σχέση με τη βιβλική καταστροφή, καθώς ερευνώνται τυχόν ποινικά αδικήματα σε ό,τι αφορά χειρισμούς κρατικών υπηρεσιών, καθώς υπάρχουν καταγγελίες και στοιχεία για παραποίηση στοιχείων σε ό,τι αφορά τους χρόνους δράσεων της Πυροσβεστικής και ενεργειών στελεχών της κατά τις κρίσιμες ώρες της φωτιάς.
Αν αυτές οι καταγγελίες επιβεβαιωθούν και προκύψουν πράγματι στοιχεία για πλαστογράφηση εγγράφων με προφανή στόχο τη συγκάλυψη ευθυνών συγκεκριμένων προσώπων, η υπόθεση αναμένεται να προσλάβει νέες, χειρότερες διαστάσεις, οδηγώντας τις εισαγγελικές αρχές σε συμπληρωματικές κινήσεις και ενέργειες και εκθέτοντας από κάθε άποψη τους τυχόν μετέχοντες, αν αποδειχθεί, σε σχέδιο συγκάλυψης ευθυνών και υπευθύνων.
Οι αυτοψίες
Από τη μακρά λίστα των νεκρών που έφθασε στα χέρια των εισαγγελέων την Τετάρτη, δίδοντας και την εικόνα των απωλειών και ξεκαθαρίζοντας το τοπίο για 93, προς το παρόν, νεκρούς από τους οποίους δύο αταυτοποίητοι, προκύπτουν ενδιαφέροντα στοιχεία για τις εισαγγελικές έρευνες, καθώς οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους στην κόλαση της φωτιάς προέκυψε ότι πέθαναν από το θερμικό κύμα και από ασφυξία, ενώ βέβαια υπήρξαν και αρκετοί απανθρακωμένοι και κάποιοι, λίγοι, που έχασαν τη ζωή τους μέσα στα νοσοκομεία.
Οσον αφορά την αυτοψία άλλωστε των εισαγγελικών αρχών, μετέβησαν επιτόπου στον τόπο της τραγωδίας η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου και ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας Αθηνών Ηλίας Ζαγοραίος που προσπαθεί να βγάλει άκρη στο κουβάρι των ευθυνών, όπου διαπίστωσαν ιδίοις όμμασι ότι οι περισσότεροι από τα θύματα, σχεδόν το 90% από αυτούς, βρήκαν τραγικό θάνατο σε τρία σημεία. Στο μοιραίο οικόπεδο δίπλα στην ακτή, όπου βρέθηκαν νεκροί –όχι απανθρακωμένοι– 26 άνθρωποι, και σε δύο διασταυρώσεις δρόμων όπου βρέθηκαν εγκλωβισμένα και καμένα δεκάδες αυτοκίνητα.
Ελάχιστοι βρέθηκαν σε άλλα σημεία ή στα καμένα σπίτια, ενώ, όπως έγινε γνωστό από εισαγγελικές πηγές, με εντολή της ίδιας της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, για όλα τα θύματα της φονικής πυρκαγιάς τηρήθηκαν λεπτομερώς τα διεθνή πρωτόκολλα για την ταυτοποίησή τους, γενετικό υλικό και λοιπά, σε μια προσπάθεια τουλάχιστον οι συγγενείς τους, ζωντανοί-νεκροί τις περισσότερες φορές, να έχουν τουλάχιστον την ηθική ικανοποίηση ότι παρέλαβαν τους ανθρώπους τους όπως έπρεπε. Στο στάδιο άλλωστε της ταυτοποίησης των θυμάτων, που έγινε με την εποπτεία της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, τα πράγματα, όπως φαίνεται, έγιναν ως όφειλε η πολιτεία, προσφέροντας, δυστυχώς, περισσότερα στα θύματα κατόπιν εορτής, παρά όταν οι άτυχοι συμπολίτες μας ζούσαν…