• Τα μερίσματα που εισπράττει ελληνική εταιρεία οποιασδήποτε μορφής (Α.Ε., ΕΠΕ, ΙΚΕ) από τη συμμετοχή της σε ελληνική κοινοπραξία δεν απαλλάσσονται της φορολογίας εισοδήματος γιατί οι κοινοπραξίες, σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013), δεν θεωρούνται νομικά πρόσωπα αλλά νομικές οντότητες και επομένως δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του Κώδικα για την απαλλαγή, ακόμη και εάν η συμμετοχή στην κοινοπραξία υπερβαίνει το ελάχιστο απαιτούμενο ποσοστό του 10% για πάνω από δύο έτη.
• Για τον ίδιο λόγο, επειδή δηλαδή θεωρούνται νομικές οντότητες και όχι νομικά πρόσωπα σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, δεν απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος και συνεταιρισμοί για τα μερίσματα που εισπράττουν από τα συνδεδεμένα με αυτούς πρόσωπα, μολονότι ενδέχεται να πληρούν τις υπόλοιπες προϋποθέσεις (ελάχιστο ποσοστό και χρόνος διακράτησης της συμμετοχής).
• Οταν μια ελληνική εταιρεία καταβάλει τόκους σε εταιρεία στην Ελλάδα, η οποία συμμετέχει σε αυτήν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 25% για πάνω από δύο έτη, η πρώτη εταιρεία δεν έχει υποχρέωση να παρακρατήσει φόρο εισοδήματος στους τόκους που καταβάλλει εάν η δεύτερη εταιρεία έχει τη μορφή ανώνυμης εταιρείας. Αντίθετα, έχει υποχρέωση παρακράτησης φόρου όταν η εταιρεία που εισπράττει τους τόκους έχει τη μορφή ΕΠΕ ή ΙΚΕ.
• Το ίδιο «παράδοξο» ισχύει και εάν η εταιρεία κατέβαλε δικαιώματα αντί για τόκους. Και σε αυτή την περίπτωση δεν θα υπήρχε υποχρέωση παρακράτησης φόρου εισοδήματος μόνο εάν η εισπράττουσα τα δικαιώματα εταιρεία είχε τη μορφή ανώνυμης εταιρείας. Ο λόγος είναι ότι η Α.Ε. είναι ο μοναδικός εταιρικός τύπος που αναφέρεται στο σχετικό παράρτημα της Οδηγίας 2003/49/Ε.Κ. που προβλέπει για την απαλλαγή από την παρακράτηση φόρου εισοδήματος στην καταβολή τόκων και δικαιωμάτων μεταξύ συνδεδεμένων εταιρειών στην Ε.Ε.
• Οταν ελληνική εταιρεία εισπράττει μερίσματα από τη θυγατρική της σε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε. η απαλλαγή αυτών από τον φόρο εισοδήματος θα κριθεί από το εάν η σχετική διανομή δεν αποτελεί κατάχρηση της Οδηγίας του Συμβουλίου 20011/96/Ε.Ε. για το κοινό φορολογικό καθεστώς μεταξύ μητρικών-θυγατρικών σύμφωνα με τον «αντικαταχρηστικό κανόνα» της παραγράφου 40 του άρθρου 72 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Ο κανόνας αυτός εισάγει για τις ελληνικές αρχές τον έλεγχο «γνησιότητας» για τις τυχόν συναλλαγές (συμφωνίες/συναλλαγές) που έχει διενεργήσει η ελληνική μητρική με τις αλλοδαπές θυγατρικές της. Ο έλεγχος γνησιότητας θα διαπιστώσει εάν υπάρχουν τυχόν συμβάσεις που δεν είναι σύμφωνες με ισχύοντες εμπορικούς λόγους που να αντανακλούν οικονομική πραγματικότητα και σε περίπτωση ύπαρξης αυτών οι φορολογικές αρχές θα αρνηθούν την απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος.
• Η υποτίμηση της αξίας της συμμετοχής μιας επιχείρησης σε ανώνυμη εταιρεία που προκύπτει από τη μείωση του μετοχικού κεφαλαίου της τελευταίας και σε αντίστοιχη μείωση της ονομαστικής αξίας των μετοχών δεν αποτελεί εκπεστέα ζημία για σκοπούς φορολογίας εισοδήματος. Για να αναγνωριστεί η έκπτωση της ζημίας αυτής θα πρέπει είτε η επιχείρηση να μεταβιβάσει τις εν λόγω συμμετοχές στην υποτιμηθείσα αξία είτε να λυθεί και να εκκαθαριστεί η ανώνυμη εταιρεία.
• Σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση του ΝΣΚ (αρ. 147/2018 – Α΄ Ολομέλεια Διακοπών), για την οποία αναμένεται η αποδοχή από τον υπουργό Οικονομικών, σε χρήσεις που ξεκίνησαν πριν από την 1.1.2014 και άρα εφαρμόζεται ο προϊσχύσας Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος (Ν. 2238/1994), η δεκαπενταετής παραγραφή για τον καταλογισμό φόρου εισοδήματος που προβλέπεται από την παράγραφο 5 του άρθρου 84 αυτού έχει ισχύ μόνο στην περίπτωση μη υποβολής δήλωσης φόρου εισοδήματος ή απόδοσης παρακρατουμένων φόρων.
• Αντίθετα, κατά το ΝΣΚ πάντα, σε περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης δήλωσης η δεκαπενταετής παραγραφή ισχύει μόνο στην περίπτωση που αυτή υποβληθεί μετά την πάροδο της πενταετούς παραγραφής που προβλέπεται στην πρώτη παράγραφο του ίδιου άρθρου. Εάν η εκπρόθεσμη δήλωση υποβληθεί μέσα στην αρχική πενταετία τότε ισχύει ο κανόνας της πενταετούς παραγραφής με παρέκταση αυτής κατά τρία έτη σε περίπτωση που η εκπρόθεσμη δήλωση φόρου εισοδήματος ή απόδοσης παρακρατούμενων φόρων υποβληθεί το τελευταίο (πέμπτο) έτος της αρχικής προθεσμίας παραγραφής.
• Οσοι συμμετέχουν σε προσωπικές εταιρείες (Ο.Ε., Ε.Ε.), αστικές κερδοσκοπικές εταιρείες, συμμετοχικές ή αφανείς εταιρείες που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, θεωρείται ότι αποκτούν τα διανεμόμενα κέρδη αυτών τον επόμενο μήνα από την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος της προσωπικής εταιρείας κλπ. για τη χρήση που έληξε την 31/12 και συνεπώς φορολογούνται για τα κέρδη αυτά το επόμενο φορολογικό έτος. Εάν ωστόσο τα μέλη των προαναφερθεισών εταιρειών είχαν λάβει κατά τη χρήση που έληξε την 31/12 είτε προσωρινές απολήψεις κερδών ή κέρδη παρελθουσών χρήσεων φορολογούνται για τα κέρδη αυτά το τρέχον φορολογικό έτος.
Πηγή: Grant Thornton