Μπεράτ Αλμπαϊράκ: Κουμπάροι

Μπεράτ Αλμπαϊράκ: Κουμπάροι

2' 6" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στον γάμο του με την Εσρά Ερντογάν, το 2004, ο Μπεράτ Αλμπαϊράκ είχε πάνω από εφτά χιλιάδες καλεσμένους και τέσσερις κουμπάρους. Ο ένας από τους κουμπάρους λεγόταν Κώστας Καραμανλής. Στην προχθεσινή απόπειρά του να καθησυχάσει τις αγορές, ο Αλμπαϊράκ, υπουργός Οικονομικών πλέον στην κυβέρνηση του πεθερού του, είχε απέναντί του, σε τηλεδιάσκεψη, περίπου έξι χιλιάδες δύσπιστους επενδυτές.

Το καθεστώς Ερντογάν ενοχοποιεί τις αγορές και τις ΗΠΑ. Ανακαλύπτει εξωτερικούς εχθρούς και συνωμοσίες. Ποιος όμως μπορεί να κατηγορήσει τους επενδυτές για τη δυσπιστία τους απέναντι σε μια χώρα την οικονομία της οποίας διευθύνει ένας αυταρχικός δεσπότης και ένας συγγενής του;

Η ερώτηση δεν έχει μόνο παραπολιτικά ελατήρια. Υπάρχει μια σχετικώς χαρτογραφημένη αλληλουχία μεταξύ των θεσμικών και των οικονομικών ελλειμμάτων. Τα κενά στη θεσμική συγκρότηση μιας χώρας είναι που οδηγούν στις οικονομικές κρίσεις.

Οπως το 2009 δεν έφταιγαν οι αγορές που ένα κράτος-μέλος της Ευρωζώνης παραχάρασσε, με την ανοχή των εταίρων του, τα στατιστικά του, έτσι και τώρα: Οι επενδυτές αντιδρούν σε αυτό που αντιλαμβάνονται ως «ανορθόδοξη διαχείριση» από ένα καθεστώς που έχει πέσει θύμα της ίδιας της αυτοκρατορικής του πλάνης.

Δηλαδή; Είναι οι αγορές ο αυστηρός επιτηρητής για το πώς λειτουργεί μια δημοκρατία; Οχι, ακριβώς. Μια δημοκρατία βρίσκεται στο έλεος των αγορών μόνον αφότου έχουν αδρανήσει, ή έχουν ερντογανικώς καταλυθεί, τα εσωτερικά της φίλτρα. Ισχύει ο παλαιός κανόνας του Αμάρτια Σεν: Καμία χώρα όπου ο Τύπος είναι ελεύθερος δεν έχει ποτέ υποφέρει από λιμό. Καμία εξουσία που υφίσταται γνήσιο έλεγχο δεν έχει ποτέ αποχαλινωθεί τόσο ώστε να προκαλέσει την καταστροφή των εξουσιαζομένων.

Αυτή τη σχέση μεταξύ της λειτουργικότητας των δημοκρατικών θεσμών και της οικονομικής ευημερίας έχει φωτίσει ένα κλασικό –κλασικό, παρότι εκδόθηκε το 2012– βιβλίο που, κατά εύγλωττη σύμπτωση, συνυπογράφει ένας Τούρκος καθηγητής στο ΜΙΤ, ο Daron Acemoglu. O Acemoglu μαζί με τον James Robinson στο «Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη» αντικρούουν τις παλιές θεωρίες ότι ο πλούτος εξαρτάται από τη θρησκεία ή την κουλτούρα ή τη γεωγραφία των εθνών. Εξαρτάται λένε από το αν οι θεσμοί είναι ανοιχτοί, συμμετοχικοί – από το αν ευνοούν την επένδυση και την καινοτομία ή λειτουργούν αποκλειστικά υπέρ του πλουτισμού του καθεστώτος που τους θεσπίζει.

Ηδη το 2015, σε μια εργασία του για την τουρκική οικονομία, μαζί με τον Murat Ucer, ο Acemoglu επεσήμαινε ότι «η κυβέρνηση του ΑΚΡ, που είχε υποστηρίξει το άνοιγμα της οικονομίας, έκανε στροφή 180 μοιρών με το που έγινε αρκετά ισχυρή. Σταδιακά ο de jure και de facto έλεγχος της ιθύνουσας κλίκας εντάθηκε, επιδεινώνοντας τη διαφθορά και την αυθαίρετη, απρόβλεπτη λήψη αποφάσεων».

Δεν σου φταίνε οι αγορές, όταν βάζεις υπουργό Οικονομικών τον γαμπρό σου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή