Επί σειράν ετών, η συζήτηση επικεντρωνόταν στην επικράτηση του καταναλωτισμού στην Κίνα. Οσο απογειωνόταν η οικονομία, η μεσαία τάξη της Κίνας, που σήμερα ξεπερνά τα 400 εκατ. άτομα και εξακολουθεί να επεκτείνεται, αποφάσισε να αυξήσει τις δαπάνες της. Οι Κινέζοι άρχισαν να αγοράζουν Nike ή κινεζικές μάρκες αθλητικών παπουτσιών, iPhone ή φθηνά κινητά τηλέφωνα, τσάι ή ακόμη και καφέ από τα Starbucks.
Σήμερα επιβραδύνεται ο ρυθμός ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας, με την κατανάλωση να έχει επίσης μετριαστεί. Τα χρηματιστήρια έχουν σημειώσει απώλειες και το γουάν έχει χάσει μέρος της αξίας του στις διεθνείς αγορές. Η προοπτική ενός εμπορικού πολέμου ευρείας κλίμακας με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ έχει πυροδοτήσει κλίμα απαισιοδοξίας μεταξύ των Κινέζων.
Αυτό δεν σημαίνει πως θα εξανεμιστεί ξαφνικά η καταναλωτική κουλτούρα που έχει καλλιεργηθεί στην Κίνα κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Συζητούνται όμως τρόποι για την εξοικονόμηση δαπανών σε μικρό ή μεγάλο βαθμό. Ορισμένοι αφαιρούν το αβοκάντο από την καθημερινή διατροφή τους. Αλλοι πίνουν μπίρα και όχι κοκτέιλ. Μερικοί παραγγέλνουν τσάι σε μεσαίο και όχι σε μεγάλο κύπελλο. Ισως η πιο ανησυχητική ένδειξη αυτής της αναθεώρησης των καταναλωτικών προτεραιοτήτων είναι ότι ολοένα και περισσότεροι Κινέζοι διστάζουν να κάνουν παιδιά.
Το άρθρο της μπλόγκερ Μινγκ Να, με τίτλο «Αυτή η γενιά των νεότερων Κινέζων, προετοιμαστείτε για δύσκολες στιγμές», διάβασαν πάνω από 300.000 άτομα, όταν αναρτήθηκε στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης WeChat το περασμένο Σαββατοκύριακο. Συμβούλεψε τους νεότερους να σταματήσουν τις αγορές στα εμπορικά κέντρα και τις βραδινές εξόδους στα κλαμπ. «Είναι η εποχή της υποβάθμισης της σημασίας της κατανάλωσης», έγραψε η κ. Να.
Αν οι Κινέζοι περιορίσουν δραστικά τις καταναλωτικές δαπάνες, οι επιπτώσεις θα είναι μεγάλες σε όλον τον κόσμο. Οι Κινέζοι καταναλωτές έχουν διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας τους. Και η Κίνα έχει παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία. Οι Κινέζοι καταναλωτές βοηθούν διεθνούς βεληνεκούς εταιρείες, όπως η Apple, η General Μotors, η Volkswagen και πάμπολλες άλλες. Αν υπήρχε ανάσχεση της κατανάλωσης, τότε θα ενισχυόταν ο Ντόναλντ Τραμπ στην εμπορική διαμάχη με την Κίνα.
Θεωρητικά η κινεζική οικονομία δείχνει άτρωτη. Αν όμως κοιτάξει κανείς πιο προσεκτικά την εικόνα, θα αντιληφθεί πως φαίνονται οι πρώτες ρωγμές. Οι λιανικές πωλήσεις φέτος αυξήθηκαν με τον βραδύτερο ρυθμό μιας δεκαετίας και πλέον. Οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα αυξάνονται με τον πιο αργό ρυθμό από το 2008. Οι καταναλωτικές δαπάνες μεταξύ των νεότερων Κινέζων μειώνονται, όσο το κόστος της εκπαίδευσης και της στέγης εκτινάσσεται στις μεγαλουπόλεις. Ο 34χρονος μηχανικός υπολογιστών Γουάνγκ Ζιαζί άφησε το διαμέρισμά του στη Σενζέν, που αγόρασε με δάνειο. Πλήρωνε 700 δολάρια τον μήνα για τη δόση, συν όσα χρήματα επέστρεφε στους συγγενείς, που τον είχαν δανείσει αρχικά. Τώρα ενοικιάζει το διαμέρισμα και μοιράζεται ένα άλλο μεγαλύτερο με άλλους 9 συγκατοίκους. Ετσι, από τον μισθό των 2.000 δολαρίων, του μένουν 160 δολάρια τον μήνα. Αναγκαστικά περιόρισε και τις εξόδους για γνωριμία με νεαρές κυρίες, επειδή ήθελε να παντρευτεί. Η 28χρονη Γου Σιαοκιόνγκ εργάζεται σε μεγάλη εταιρεία του Διαδικτύου στη Χεφέι. Κερδίζει 1.500 δολάρια καθαρά. Παντρεύτηκε πέρυσι και αγόρασε με τον σύζυγό της διαμέρισμα. Τους βοήθησαν οικονομικά και οι γονείς τους. Τα δύο τρίτα των μισθών τους πηγαίνουν στο στεγαστικό δάνειο και στο ενοίκιο διαμερίσματος στη Σαγκάη, όπου εργάζεται ο σύζυγός της. «Δεν μπορούμε να αποταμιεύσουμε τίποτα και ακόμα βοηθούν οικονομικά οι γονείς μου, πώς να κάνουμε παιδί;» διερωτάται η Γου Σιαοκιόνγκ.