Πρόσφατα δημοσιεύθηκαν τα ευρήματα έρευνας για τη διαφθορά στους τομείς υγείας των χωρών της Ε.Ε., την οποία διεξήγαγε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η εταιρεία ECORYS.
Η έρευνα διερευνά το ζήτημα σε όλες τις χώρες της Ε.Ε., αλλά επικεντρώνει το ενδιαφέρον της σε έξι: Ελλάδα, Κροατία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία και Λιθουανία. Στόχος της έρευνας ήταν να ανιχνεύσει τη φύση, την έκταση και τις πρακτικές της διαφθοράς και να καταθέσει προτάσεις για την πρόληψη και την καταπολέμησή της.
Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, η έρευνα εντόπισε άτυπες και αδήλωτες πληρωμές, αναποτελεσματικό μάνατζμεντ των μονάδων υγείας, ανάρμοστο μάρκετινγκ, υπερτιμολόγηση ιατροτεχνολογικών προϊόντων και υπηρεσιών μέχρι το δεκαπλάσιο και προκλητή ζήτηση φαρμάκου/υπερσυνταγογράφηση.
Ως αίτια της διαφθοράς στην Ελλάδα η έρευνα καταγράφει: την υποχρηματοδότηση του συστήματος και την ανισοκατανομή των πόρων· την υπερπληθώρα ιατρών και ιατρικών ειδικοτήτων (629 ιατροί ανά 100.000 κατοίκους στην Ελλάδα, όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 344 ιατροί ανά 100.000 κατοίκους)· τη διπλή απασχόληση των ιατρών σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα· την προβληματική διοίκηση των δημόσιων δομών υγείας· την απουσία ολοκληρωμένου συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας· τον αναποτελεσματικό έλεγχο του συστήματος από τους αρμόδιους μηχανισμούς· το υποτυπώδες σύστημα αναφοράς καταγγελιών για διαφθορά· την υπολειτουργία των πειθαρχικών συμβουλίων, οι αποφάσεις των οποίων είναι υπέρ των ιατρών σε ποσοστό 90%· την έλλειψη πολιτικής βούλησης για τιμωρία της διαφθοράς (από τις 225 περιπτώσεις παραπεμφθέντων ιατρών, καταδικάσθηκαν με εξαγοράσιμες ποινές μόνο τρεις για δωροληψία!)· και το γεγονός ότι η δωροληψία των ιατρών είναι αποδεκτή κοινωνική πρακτική στη χώρα.
Για την αντιμετώπιση της διαφθοράς στην Ελλάδα οι ερευνητές προτείνουν την εκπόνηση στρατηγικού πλάνου, την αποτελεσματική οργάνωση του συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στη βάση του gate-keeping και την αναδιοργάνωση του Κεντρικού Συστήματος Προμηθειών. Επιπλέον, τάσσονται υπέρ της τοποθέτησης εξειδικευμένων μάνατζερ στα νοσοκομεία, της εντατικότερης προώθησης των γενόσημων φαρμάκων αντί των πρωτοτύπων, της εισαγωγής του θεσμού του ιατρικού φακέλου του ασθενούς και ενός διαφανούς συστήματος λίστας αναμονής για τις χειρουργικές επεμβάσεις, της δημοσιοποίησης των περιπτώσεων διαφθοράς και της αυτορρύθμισης των σχέσεων μεταξύ ιατρών και φαρμακοβιομηχανίας.
Οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι ορισμένες από τις παρεμβάσεις της τελευταίας δεκαετίας –το παρατηρητήριο τιμών, το σύστημα της online συνταγογράφησης, η λίστα τιμών για συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενειών και ποσότητες φαρμάκων και η καθιέρωση του συστήματος αποζημίωσης των παρόχων ιατροτεχνολογικών προϊόντων και υπηρεσιών αντί των ασφαλισμένων /ασθενών– κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση εξυγίανσης του συστήματος υγείας. Προτείνουν, ωστόσο, τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό του συστήματος και τη συνεπέστερη εφαρμογή των ήδη υιοθετηθεισών και των προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων.
* Ο δρ Ανδρέας Μήλιος είναι πρώην εθνικός εμπειρογνώμων στα Ηνωμένα Εθνη και εκπρόσωπος της χώρας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.