Μπαίνοντας στην αναδρομική έκθεση για τον ζωγράφο Ανδρέα Βουρλούμη, που εγκαινιάστηκε χθες στον Χώρο Τέχνης ΣΤΟart ΚΟΡΑΗ, ο επισκέπτης συναντά μια θαυμάσια αγιογραφία, ωστόσο πολύ ταλαιπωρημένη. Η πινακίδα γράφει: «Αγιος Δημήτριος, 1938. Τοιχογραφία».
«Ο πατέρας μου ζωγράφισε το έργο έπειτα από ένα ταξίδι στον Μυστρά», μας εξηγεί ο γιος του, Παναγής Βουρλούμης. «Είχε εντυπωσιαστεί από τις τοιχογραφίες των εκκλησιών και έτρεφε μεγάλο σεβασμό στη βυζαντινή τέχνη. Μαθήτευσε μάλιστα για ένα διάστημα κοντά στον Φώτη Κόντογλου. Επιστρέφοντας λοιπόν από το ταξίδι του, ζωγράφισε στον τοίχο του εργαστηρίου του αυτόν τον στρατιωτικό άγιο, που μάλλον είναι ο Αγιος Δημήτριος. Τον έφτιαξε σε μια μεσοτοιχία και γι’ αυτό διασώθηκε όταν ο χώρος κατεδαφίστηκε. Τον πρόσεξαν οι εργάτες και τον μάζεψαν κομμάτι-κομμάτι. Η αποτοίχιση δεν έγινε κανονικά, γι’ αυτό η τοιχογραφία είναι φθαρμένη».
Ο ζωγράφος Ανδρέας Βουρλούμης, που άσκησε την τέχνη του επί 70 χρόνια επίμονα, σταθερά και αταλάντευτα ως προς τις αισθητικές, αλλά και τις προσωπικές του αρχές για την τέχνη του, ήταν όπως λένε όλοι όσοι τον γνώρισαν ένας άνθρωπος σεμνός και ήσυχος. Παράλληλα όμως, όπως μας είπε ο γιος του, «ήταν απόλυτος με τη ζωγραφική του. Είχε μια σκληράδα, και δεν έκανε συμβιβασμούς στη δουλειά του. Ποτέ δεν ακολούθησε τους συρμούς, ποτέ δεν προσπάθησε να γίνει αρεστός».
Μολονότι ιστορικά υπήρξε μέλος της σημαντικής για την Ελλάδα καλλιτεχνικής γενιάς του 1930, δεν ασπάστηκε την ανατρεπτική ματιά της, ούτε τις απόψεις της περί νεωτερικότητας και πρωτοτυπίας στην τέχνη. Ο κόσμος του έχει τον λυρισμό του ελληνικού φωτός και την οικειότητα των αττικών τοπίων. Τα πορτρέτα του προχωρούν πέρα από την περιγραφή της μορφής, στην αναζήτηση της εσωτερικής ζωής των προσώπων. Με την ίδια προσοχή και τρυφερότητα αντιμετωπίζει επίσης τα αντικείμενα. «Η ζωγραφική του είναι παραστατική, αλλά όχι αφηγηματική», σχολιάζει η ιστορικός τέχνης Φανή-Μαρία Τσιγκάκου. «Η θεματική του εμπνέεται από τον κόσμο που τον περιβάλλει. Ωστόσο το θέμα είναι μόνον η αφορμή, γιατί ο ζωγράφος δεν αντιγράφει την πραγματικότητα, τη δημιουργεί».
«Αγαθή πρόθεση»
Στη μακρά πορεία της ζωής του (1910-1999), ο Ανδρέας Βουρλούμης, που ξεκίνησε από πολύ μικρός να δείχνει το ταλέντο του, δεν έπαψε ούτε μια μέρα να ζωγραφίζει. «Οταν έπαψε να πηγαίνει στο εργαστήριο, κατάλαβα ότι ο πατέρας μου θα πέθαινε. Ηταν ζωγράφος, μόνον με αυτό ασχολείτο, πώς να το κάνουμε…», λέει ο Παναγής Βουρλούμης. Παρά την αφοσίωσή του όμως στη ζωγραφική, ο ίδιος ο ζωγράφος απέφευγε να μιλάει για αυτό. Ελεγε: «Καλύτερα να μη μιλάει κανείς για την τέχνη. Τα έργα μιλάνε μόνα τους σωστότερα και εγκυρότερα. Αλλωστε κι ο ίδιος ο καλλιτέχνης γνωρίζει ότι, καλά καλά, δεν ξέρει πώς γίνεται το έργο του. Το πρώτιστο όμως που χρειάζεται είναι, νομίζω, η αγαθή πρόθεση».
Η επιλογή των έργων για την έκθεση έγινε από τον Παναγή Βουρλούμη με σκοπό να καλύψει την καλλιτεχνική πορεία του πατέρα του από τη νεότητα μέχρι την ωριμότητά του, και μια ποικιλία τεχνικών (λάδια, ακουαρέλες, παστέλ, τέμπερες). Η έκθεση περιλαμβάνει 55 έργα, που στην πλειονότητά τους δεν έχουν παρουσιαστεί έως σήμερα στις αναδρομικές εκθέσεις του καλλιτέχνη, που οργάνωσαν στο παρελθόν από το ΜΙΕΤ. Το παλαιότερο είναι ένα τοπίο, ένα σπίτι στην Κηφισιά, φτιαγμένο κατά πάσα πιθανότητα το 1925. Ο ζωγράφος ήταν τότε 15 ετών.
«Ανδρέας Βουρλούμης», ΣΤΟΑart ΚΟΡΑΗ, Χώρος Τέχνης της Εθνικής Ασφαλιστικής. Εως 4/10.