Τι βλέπουμε στην εικόνα; Δύο ανθρώπους που παίζουν σκάκι. Δεν είναι δύσκολο να τους αναγνωρίσουμε. Ο άντρας είναι ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ. Και απέναντί του κάθεται η σύζυγός του Βέρα. Δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση που παίζουν σκάκι. Ο Ναμπόκοφ υπήρξε μανιώδης σκακιστής και αντιμετώπιζε τη συγγραφή ως ένα είδος «σκακιστικού γρίφου».
Τι άλλο βλέπουμε; Δέντρα έξω από τα παράθυρα. Εξοχή. Η φωτογραφία τραβήχτηκε στο σαλόνι του σπιτιού των Ναμπόκοφ στην καταπράσινη πόλη Ίθακα, στην πολιτεία της Νέας Υόρκης. Πιο σωστά: στο σαλόνι ενός εκ των σπιτιών των Ναμπόκοφ, καθώς τα έντεκα χρόνια που έμειναν στην περιοχή μετακόμισαν δέκα φορές – πάντα σε σπίτια μέσα στη φύση, γεγονός που επέτρεπε στον συγγραφέα να ικανοποιεί και το άλλο του χόμπι, τη μελέτη δηλαδή λεπιδόπτερων.
Τι δεν βλέπουμε; Το πότε. Την ημερομηνία που τραβήχτηκε η φωτογραφία. Και έχει σημασία, γιατί είναι Σεπτέμβριος του 1958. Δεν έχουν περάσει παρά μόνο λίγες ημέρες από την κυκλοφορία της «Λολίτας» στις Ηνωμένες Πολιτείες. Λίγες ημέρες που ήταν αρκετές για τους Αμερικανούς αναγνώστες, που έσπευσαν στα βιβλιοπωλεία μαζικά, για να γνωρίσουν αυτό το προκλητικό αριστούργημα (είχε ήδη κυκλοφορήσει στην Ευρώπη), το οποίο τελικά καταξίωσε τον Ναμπόκοφ ως έναν από τους πολύ σπουδαίους λογοτέχνες του μεταπολεμικού κόσμου.
Όσο για την παρτίδα, ειδικά αν ήταν η σειρά του να παίξει, υποθέτουμε ότι την ολοκλήρωσε νικηφόρα στις επόμενες τρεις με τέσσερις κινήσεις. ■