«Πάνε 2-3 χρόνια τώρα που συνειδητοποιήσαμε ότι το παιδί μας έχει έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης», λένε οι γονείς του 11χρονου Χριστόφορου, περιμένοντας τον γιο τους να ολοκληρώσει το IQ test στα γραφεία της ελληνικής Mensa. «Ενδιαφέρεται για πράγματα πιο μπροστά από την ηλικία του. Στα μαθηματικά, η δασκάλα νόμιζε ότι αντιγράφει, επειδή προσπερνούσε πράξεις ή έλυνε τα προβλήματα με δικό του τρόπο. Δεν μας πίστεψε όταν αρνηθήκαμε ότι το βοηθάμε. Ο μικρός έκανε το WISC test, όπου διαπιστώθηκε η προχωρημένη του αντίληψη. Μιλώντας με ψυχολόγο, θορυβηθήκαμε, γιατί τα παιδιά αυτά βαριούνται εύκολα στο σχολείο», μοιράζονται την εμπειρία τους οι γονείς του.
Γιατί έφθασαν έως εδώ; «Δεν ήρθαμε για να του φουσκώσουμε τα μυαλά. Μαθαίνοντας για τα εκπαιδευτικά προγράμματα, σκεφτήκαμε ότι έτσι θα του κινητοποιήσουμε το ενδιαφέρον. Η συμμετοχή όμως προϋποθέτει την επιτυχία στο τεστ ευφυΐας», καταλήγουν. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα της Mensa για χαρισματικά και ταλαντούχα παιδιά καλλιεργούν τις ιδιαίτερες δεξιότητες ή τα ταλέντα τους, ενισχύοντας την αυτοπεποίθηση και τη συναισθηματική τους ανάπτυξη.
Στην κοινότητα των ευφυών γίνονται δεκτοί όσοι έχουν δείκτη νοημοσύνης άνω του 130 στην κλίμακα Wechsler, κατατάσσονται δηλαδή στο 2% του πληθυσμού.
Ποιοι μπορούν να γίνουν δεκτοί στη Mensa; «Οσοι έχουν δείκτη νοημοσύνης άνω του 130 στην κλίμακα Wechsler, κατατάσσονται δηλαδή στο 2% του πληθυσμού. Αυτό είναι και το μόνο που συνδέει τα 1.500 μέλη μας, καθώς μπορεί να είναι εντελώς διαφορετικοί άνθρωποι, σε χαρακτήρα ή προέλευση», εξηγεί ο κ. Χρήστος Αποστολίδης, πολιτικός μηχανικός, πρόεδρος της ελληνικής Mensa. Η υψηλή νοημοσύνη, ωστόσο, μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα. Οπως στον 17χρονο Γιώργο. Σύμφωνα με τη μητέρα του, «από εξετάσεις στο ΚΕΔΔΥ, γνωρίζουμε ότι είναι ευφυής. Αν και μέχρι τη Γ΄ γυμνασίου ήταν άριστος, στο λύκειο άρχισε να τα εγκαταλείπει. Κλείστηκε στον εαυτό του – όλη μέρα στα μαθήματα και στον υπολογιστή. Δεν έχει επικοινωνία με τους υπόλοιπους, αντιμετωπίζει “ρατσισμό” στο σχολείο, επειδή μιλάει διαφορετικά. Αισθάνεται εγκαταλελειμμένος». Οντως. «Η έλλειψη επικοινωνίας με το περιβάλλον, η περιθωριοποίηση που απορρέει από αυτήν, είναι οι συνηθέστερες δυσκολίες. Με τα προγράμματα της Mensa επιχειρείται η κοινωνικοσυναισθηματική ένταξη του ατόμου – αν υπήρχαν διαθέσιμα από το κράτος, θα ήμασταν καλύτεροι άνθρωποι σε ό,τι αφορά την κοινωνική μας ενσωμάτωση», επισημαίνει ο κ. Αποστολίδης.
«Υπάρχουν στερεότυπα»
Ανάλογα τα συναισθήματα που βίωνε και ο «αντισυμβατικός» 33χρονος Θανάσης Κυριαζής, μέλος της ελληνικής Mensa εδώ και τέσσερα χρόνια. Το βλέμμα στέκεται στα τατουάζ που καλύπτουν τα χέρια του – «Ναυτικός είμαι», λέει. Επιτηρητής στις αποψινές εξετάσεις, αναφέρεται στους λόγους που τον οδήγησαν στη Mensa: «Ανέκαθεν αισθανόμουν ότι δεν επικοινωνούσα με τους γύρω μου. Εμείς οι ενήλικες, μεγαλώσαμε κατά κανόνα σε ένα περιβάλλον που δεν αναγνώριζε τις ιδιαιτερότητές μας, γεγονός που οδηγούσε σε συγκρούσεις. Σκεφτόμουν ότι είτε είμαι εντελώς ανόητος είτε βρίσκομαι στην άλλη πλευρά. Βγαίνοντας από το καράβι μία μέρα, δεν είχα τι να κάνω. Ηρθα, έδωσα το τεστ. Ούτε περίμενα ότι θα περάσω! Σαράντα πέντε ερωτήσεις μέσα σε 20΄ – αυτό μετράει: πόσο μπορείς να “πατήσεις γκάζι” στον συγκεκριμένο χρόνο. Πετυχαίνοντας, το βασικό ήταν ότι έβαλα σε τάξη κάποια πράγματα μέσα μου. Στους δικούς μου δεν το είπα ποτέ. Υπάρχουν στερεότυπα, πρέπει να “αποδεικνύεις ότι είσαι έξυπνος”. Νομίζουν ότι από τη μια στιγμή στην άλλη, θα εμφανιστείς με παπιγιόν για να εξηγήσεις τα μυστικά του σύμπαντος».
Η 27χρονη Μιράντα έχει σπουδάσει ηθοποιός και έχει ολοκληρώσει μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία, όπου είναι μόνιμα εγκατεστημένη. Κατόπιν παρότρυνσης της αδελφής της, ήδη μέλος του οργανισμού, συμπλήρωσε το τεστ: «Αγαπώ τις κοινότητες και εδώ είναι ακριβώς αυτό. Σε κάποιες βραδιές με μέλη, παρακολούθησα ενδιαφέρουσες συζητήσεις, παιχνίδια με επιτραπέζια. Θα μου άρεσε να περνώ χρόνο με τόσο έξυπνους ανθρώπους», εξηγεί.
Για την οικογένεια του κ. Μιχάλη Παγιατάκη, η υψηλή νοημοσύνη σίγουρα δεν είναι κάτι «ξένο» – ο ίδιος είναι μέλος της Mensa και μέλος του Δ.Σ. Στη Mensa και η 8χρονη κόρη του. Εδωσε το τεστ όταν ήταν μόλις εξίμισι ετών και παρακολουθεί το σχετικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα. «Θέματα συναναστροφών, επικοινωνίας αλλά και υπερευαισθησίας, όλα είναι συνήθη χαρακτηριστικά των παιδιών μας, εδώ μαθαίνουμε να τα αντιμετωπίζουμε ως γονείς», σημειώνει και συνεχίζει. «Aν και αναγνωρίζεται επίσημα η χαρισματικότητά τους, ελλείψει κρατικής υποστήριξης, τα παιδιά αυτά εντάσσονται στον συμβατικό σχολικό πληθυσμό, όπου τα περιθώρια εξέλιξης είναι περιορισμένα – με εξαίρεση ίσως κάποιους φωτισμένους δασκάλους. Για τα ευφυή παιδιά, οι υψηλές επιδόσεις δεν είναι αυτονόητες. Συνήθως έχουν όλα τα εχέγγυα για να αποτύχουν στο σχολείο – όλα τούς φαίνονται εύκολα, βαριούνται – πράγμα που συχνά παρερμηνεύεται ως “διάσπαση προσοχής”. Η αναγνώριση της υψηλής νοημοσύνης τους δεν είναι για να βαυκαλιζόμαστε ότι έχουμε τους “φωστήρες”. Αντίθετα, λειτουργεί και σαν τροχοπέδη. Αν το παιδί έχει δυνατότητες, πώς το διαχειρίζεσαι; Τι έχει σημασία; Τα άριστα στο σχολείο; Να ανακαλύψει το επόμενο startup και να γίνει πάμπλουτο; Ή να χαίρεται τη ζωή; Η πλειονότητα επιθυμεί το τελευταίο».