Η περιήγηση στην ηπειρωτική χώρα –απ’ άκρη σ’ άκρη– αποκαλύπτει πολλά. Ενας τεράστιος υλικός και άυλος πλούτος, διάσπαρτος σε πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά, παραμένει ανενεργός. Είναι η διάχυτη αίσθηση που αποκομίζει κανείς αν δει από κοντά την καθημερινότητα στην Ελλάδα, σε μεγάλες πόλεις αλλά και μικρά χωριά. Τηρουμένων των αναλογιών, είναι κοινή η διαπίστωση πως αυτή η θαυμάσια χώρα έχει εγκαταλείψει πηγές πλούτου και περηφάνιας. Υπάρχει μια βουβή ομολογία ότι ένα μεγάλο κομμάτι όσων παρήγαγαν και έχτισαν με κόπο οι προηγούμενες γενεές έχει εγκαταλειφθεί. Περίπου στα αζήτητα. Και το χειρότερο είναι ότι δεν υπάρχει η πρόκληση του μέλλοντος, που αν βεβαίως υπήρχε, η κληρονομιά του παρελθόντος θα είχε και θέση και λόγο.
Παρά τις πικρές διαπιστώσεις, που δείχνουν ότι το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ακριβώς η απουσία σχεδίου και οράματος, η χώρα στην περιφέρεια διατηρεί αντικειμενικά ένα επίπεδο ζωής που όσοι ταξιδεύουμε από την Αθήνα νοσταλγούμε. Ισως η εντύπωση αυτή είναι εξιδανικευμένη, και εύκολα ανατρέπεται ή κλονίζεται, αλλά παραμένει ισχυρή η εικόνα των ωραίων συνοικιών σε πολλές επαρχιακές πόλεις, όπου η καθημερινότητα διασώζει ηρεμία και αίσθημα ασφαλείας. Ωστόσο, αν επιχειρήσει κανείς να δει το κοινωνικό πρόβλημα από κάποια απόσταση, συνοψίζεται στην έλλειψη κινήτρων.
Η απουσία κινήτρων για να μείνει κανείς, να επενδύσει, να ανοίξει δουλειά και σπίτι σε ένα μικρό ή μεγαλύτερο μέρος της χώρας, που είναι εκτός τουριστικών περιοχών, είναι φανερή σε κάθε βήμα. Αν απουσιάζει δηλαδή η συναισθηματική διασύνδεση που μπορεί να έχει κανείς για τον τόπο που μεγάλωσε, δύσκολα βρίσκει κανείς κίνητρο για να αναπτύξει μια δραστηριότητα που θα φέρουν κέρδος, ανάπτυξη, συνοχή. Παρ’ όλα αυτά, πολλές πόλεις έχουν δυναμισμό, είτε λόγω ΑΕΙ είτε λόγω γειτνίασης σε τουριστικά θέρετρα. Αλλά αν δει κανείς την αστική οικονομία στις μεσαίου μεγέθους πόλεις, θα κοπιάσει πολύ για να δει μια δραστηριότητα που δεν έχει σχέση με την εστίαση. Διάσπαρτα είναι σε όλη τη χώρα τα ερειπωμένα κτίρια του παρελθόντος, τα περισσότερα με μεγάλη ιστορική και αισθητική αξία. Τα βλέπεις σε πόλεις αλλά και σε έρημα χωριά που όσο χειμωνιάζει θα μείνουν και πάλι μόνα. Προβληματίζει όχι τόσο η αντικειμενική συνθήκη μιας χώρας που υπολειτουργεί αλλά το γεγονός ότι αυτή η κατάσταση παρατείνεται και προκαλεί εξοικείωση.