Ο υπουργός Παιδείας κ. Κώστας Γαβρόγλου χειροκροτήθηκε από τους μαθητές όταν είπε ότι προωθεί την ιδέα το σχολείο να ξεκινά (από του χρόνου) στις 9:00 το πρωΐ. Πρόκειται για ιδέα την οποία ο κ. Γαβρόγλου είχε πρωτοαναφέρει στις αρχές Αυγούστου, λίγες δηλαδή ημέρες μετά από την καταστροφική πυρκαγιά στην Αττική.
Τότε είχα (αφελώς;) πιστέψει ότι η ιδέα Γαβρόγλου ήταν μέσα στο γενικότερο σχέδιο της κυβέρνησης να αποπροσανατολίσει τους Έλληνες πολίτες από τραγικά γεγονότα του Ιουλίου. Και τούτο επειδή η κυβέρνηση χρέωνε, μεταξύ άλλων, τις φονικές πυρκαγιές στην αλλαγή κλίματος. Στο βαθμό, λοιπόν, που η κλιματική αλλαγή συνοδεύεται με πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες, έχει έννοια να σκεφτόμαστε την μετάθεση του σχολικού ωραρίου έτσι ώστε αυτό να καθίσταται περισσότερο ευάλωτο σε λιγότερο «ανεκτές» θερμοκρασίες;
Παρακάμπτω τον παραπάνω προβληματισμό για να αναφερθώ στο τι μαθαίνουμε από την διεθνή βιβλιογραφία στο συγκεκριμένο θέμα μετάθεσης του σχολικού ωραρίου. Πρόσφατη ακαδημαϊκή εργασία του 2016 στο Journal of School Health, μας ενημερώνει ότι ο ελλιπής ύπνος επηρεάζει αρνητικά την υγεία των παιδιών από ψυχολογική και φυσική άποψη αλλά και τις επιδόσεις τους στο σχολείο. Ακόμα, και ίσως χειρότερα, ο ελλιπής ύπνος αυξάνει τα κρούσματα bullying στο σχολείο (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24417522). Συνεπώς, το να πηγαίνουν τα παιδιά στο σχολείο κάπως αργότερα επηρεάζει θετικά την σχολική τους απόδοση καθώς τους δίνεται η δυνατότητα να κοιμούνται περισσότερο το βράδυ αλλά και (βέβαια) να γλιτώνουν από την γκρίνια των γονέων οι οποίοι προσπαθούν (πολλές φορές με τα «χίλια ζόρια») να τους ξυπνήσουν πολύ πρωί.
Ο (η) αναγνώστης (αναγνώστρια) θα μπορούσε όμως να θέσει το ακόλουθο ερώτημα: μήπως θα ήταν καλύτερα τα παιδιά να πηγαίνουν για ύπνο κάπως νωρίτερα αντί να πηγαίνουν στο σχολείο αργότερα; Την απάντηση δίνει το «βιολογικό ρολόι» το οποίο σίγουρα αντιδρά στην προοπτική τα παιδιά μας να πηγαίνουν για ύπνο στις 8:00 ή στις 8:30 το βράδυ. Αναφέρω ενδεικτικά ότι το βιολογικό ρολόι, στα μεγαλυτερα παιδιά, «αντιστέκεται» μέχρι τις 11:00 το βράδυ (http://assets.cambridge.org/97805216/42910/sample/9780521642910ws.pdf).
Από την άλλη πλευρά, όμως, η μετάθεση της έναρξης του σχολείου κατά μία (περίπου) ώρα σίγουρα θα δημιουργήσει πληθώρα προβλημάτων στους εργαζόμενους γονείς (άσε που πολύ αμφιβάλλω αν θα «περάσει» από τους Έλληνες εκπαιδευτικούς). Τα προβλήματα θα μπορούσαν να ξεπερασθούν στο βαθμό που:
– O παππούς και η γιαγιά, για παράδειγμα, είναι διαθέσιμοι να πηγαίνουν τα παιδιά αργότερα στο σχολείο. Αυτό όμως «αντιστρατεύεται» την λογική Τσίπρα ο οποίος, απαντώντας από την ΔΕΘ σε ερώτηση για την βιωσιμότητα του ασφαλιστικού, μας ενημέρωσε, σε ελεύθερη μετάφραση, ότι δεν…βλέπει μεγάλη βιωσιμότητα στους άνω των 70 ετών
– Η ανεργία έχει επηρεάσει σε τόσο αρνητικό βαθμό την οικογένεια ώστε ο πατέρας (η μητέρα) να μπορούν, ανά πάσα στιγμή, να πάνε οι ίδιοι το παιδί στο σχολείο.
Σημειώνω επίσης τα λογιστικά προβλήματα τα οποία σχετίζονται με την «σκέψη» Γαβρόγλου: Οι αλλαγές στο σχολικό ωράριο θα πρέπει να οδηγήσουν σε αλλαγές του ωραρίου (σχολικών) λεωφορείων και αλλαγές στο ωράριο των μετα-σχολικών δραστηριοτήτων. Σε κάθε περίπτωση, η «σκέψη» Γαβρόγλου θα πρέπει να αποτελέσει την βάση μιας σοβαρής ανταλλαγής απόψεων αρκεί να μην αποτελεί άλλο ένα «πυροτέχνημα» λόγου το οποίο θα «σβήσει» στο δρόμο προς τις επικείμενες εκλογές.
* Ο Κώστας Μήλας είναι καθηγητής και πρόεδρος του Ερευνητικού Τομέα στο Τμήμα Οικονομικών, Χρηματοοικονομικών και Λογιστικής, στο University of Liverpool.